با کدام فرمول، بهای دلار کاهش می یابد؟
امروز محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت ضمن اعلام اینکه برنامه‌ای برای حذف دلار و یورو از مرکز مبادلات ارزی نداریم، اعلام کرده است: در صورتی که دلار از معاملات حذف شود، باید نتیجه آن کاهش بهای دلار در بازار باشد، زیرا تقاضا هم کاهش می‌یابد. این استدلالی است که اساساً باید در آن شک کرد و دقیقاً مشخص نیست، بنا بر کدام فرمول و منطق باید بهای دلار کاهش یابد.
.jpg)
سناریوی حذف دلار و یورو از مرکز مبادلات ارزی که از چندی پیش و با سخنان سخنگوی مرکز درباره عدم سهم دلار در مرکز مبادلات و پرداخت بیشتر ارز‌ها در این مرکز با ارزهای محلی کلید خورد، دیروز با گفته‌های شمس‌الدین حسینی، جنبه‌ای جدی‌تر یافت. بنا بر این گزارش، دیروز شمس‌الدین حسینی از حرکت به سمت حذف تدریجی دلار و یورو از مرکز مبادلات ارزی خبر داد و آن را نتیجه ایجاد محدودیت‌هایی اعلام کرد که غرب بر سر راه تجارت خارجی کشور قرار داده است. کار‌شناسان اقتصادی اما این کار را اقدامی مخرب برای تجارت خارجی کشور دانسته‌اند که قدرت انتخاب کشور و تجار را به شدت محدود می‌کند. امروز محمود بهمنی در حاشیه همایش بانکداری و نظام پرداخت‌ها اعلام کرده است برنامه‌ای برای حذف دلار از مرکز مبادلات نداریم، ولی در صورت بروز این کار، بهای دلار به دلیل کاهش تقاضا کاهش می‌یابد. این در حالی است که باید به شدت درباره استدلال محمود بهمنی وارد چالش شد. نخست این که اگر به گفته صمد کریمی، سخنگوی مرکز مبادلات، دلار سهمی در این مرکز ندارد، حذف دلار نیز از آنجایی که تقاضایی نداشته، تأثیر چندانی بر کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش قیمت نخواهد داشت. دوم آن که در صورت وجود تقاضا برای دلار، حذف عرضه این ارز از مرکز مبادلات، منجر به انتقال تقاضا از مرکز مبادلات ارزی به سمت بازار آزاد خواهد شد که در نتیجه، بهای دلار در این صورت به شدت افزایش خواهد یافت. سوم، با این کار هدف اصلی مرکز مبادلات ارزی که کنترل نرخ ارز و ثبات آن در بازار است از میان خواهد رفت و در واقع مرکز مبادلات، به یک مکان کاملاً محدود برای عرضه ارزهایی خاص تبدیل خواهد شد که چندان تقاضایی در بازار آزاد نخواهد داشت. در نتیجه مرکز مبادلات فلسفه وجودی خود را از دست خواهد داد. یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن در این باره اظهار داشت: در خصوص حذف دلار و یورو از مرکز مبادلات ارزی و تأثیر آن بر نرخ ارز باید هم شاخه عرضه و هم شاخه تقاضا را با هم بررسی کرد. وی گفت: در شاخه عرضه، یکسری از صادرات ما به کشورهایی است که با ارز دلار یا یورو صورت می‌گیرد و تجارت در این حوزه با این ارز‌هاست؛ حذف این ارز‌ها منجر به آن می‌شود که تقاضا مستقیم به سمت بازار آزاد حرکت کند. آل اسحاق ادامه داد: در واقع با حذف دلار و یورو تقاضا کاهش نمی‌یابد، بلکه به سمت بازار آزاد هدایت می‌شود. وی افزود: در شاخه تقاضا نیز اکنون یکسری از کالا‌ها، نیازمند ارز دلار و یورو هستند که با حذف این ارز‌ها، باید امکان تغییر منبع واردات کالا باشد. مثلاً مشابه کالا از هند یا کره یا چین وارد شود. این در حالی است که در همه کالا‌ها، این قدرت مانور نیست و برای برخی از کالا‌ها باید به کشورهایی رجوع شود که ارز دلار یا یورو می‌خواهند. آل اسحاق گفت: اگر کاری برای حذف دلار یا یورو در دست بررسی است، باید دقت بیشتری در این باره شود. همچنین باید امکان عملی باشد که وارد کننده ارزی، یوان یا روپیه‌ای را که تحویل می‌گیرد، بتواند به دلار یا یورو تبدیل کند که این سازوکاری دقیق می‌خواهد؛ بنابراین، باید دید که آیا امکان آن هست یا خیر.
