اروپایی ها دست از بهانه جویی برمی دارند؟

حدود یک ماه از سفر رئیس کل بانک مرکزی به اجلاس بهاره صندوق بین المللی پول می گذرد و هیاهوها بر سر سخنان وی در جریان مصاحبه با رسانه های بین المللی فروکش کرده است. اکنون به نظر می رسد می توان نگاه دقیق تری به مذاکرات انجام گرفته در این سفر و نتایج آن انداخت خصوصا اینکه طی یک هفته اخیر نشانه های مثبت متعددی از دستاوردهای مذاکرات انجام شده میان مسئولان ایرانی چه از سوی ولی اله سیف و چه توسط تیم پیگیری اجرای برجام مشاهد شده است. نشست وزیر خارجه آمریکا و انگلستان با بانکداران بزرگ اروپا به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبرآنلاین، یکی از مهم ترین اقداماتی که پس از اولتیماتوم مسئولان کشورمان صورت گرفته، نشست وزیر خارجه آمریکا و انگلستان با بانکداران اروپایی است. مدیران بانک های انگلیس، فرانسه و آلمان هفته گذشته نشستی با وزیر خارجه آمریکا داشتند تا در مورد لغو تحریم های بانکی با وی گفت‌ و گو کنند. انجمن بانکداران انگلیس یادداشتی را برای اعضای خود ارسال کرده و از آن ها برای اعزام نمایندگان ارشد خود به جلسه دیدار با کری دعوت کرده بود. دیدار بانکداران انگلیسی با وزیر خارجه آمریکا از سوی فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس پیشنهاد شده بود و مدیران بانکی فرانسه و آلمان نیز در این جلسه حضور داشتند. مقام‌های آمریکا بعد از اجرایی شدن برجام با مقام‌های بانکی از 15 کشور دنیا میزگرد برگزار کرده‌اند تا به آنها درباره از سرگیری روابط بانکی با ایران اطمینان حاطر بدهند. مقام‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا ماه گذشته بعد از رد اخبار جنجالی درباره احتمال اعطای دسترسی به ایران جهت استفاده از دلار در مبادلات بین‌المللی گفتند راهبرد واشنگتن برای شکستن فضای بیم و هراس حاکم بر بانک‌های بین‌المللی جهت بازگشت به ایران ارائه توضیحات و دادن اطمینان خاطرهای لازم به بانکداران درباره بی‌خطر بودن تجارت قانونی در ایران خواهد بود. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در تازه ترینی دیداری که درباره همین موضوع با بانکداران بزرگ اروپایی داشته تأکید کرده است" بانک های اروپایی تا زمانی که کنترل های لازم در زمینه شرکای تجاری خود را انجام دهند و به دنبال «تجارت قانونی» باشند، دلیلی ندارد نگران از سر گیری همکاری های خود با ایران باشند". کری این سخنان را در جمعی بر زبان رانده است که در میان آن ها 9 مدیر از بانک های بزرگ اروپایی به همراه فیلیپ هاموند وزیر امور خارجه انگلیس، ساجد جاوید وزیر کسب و کار این کشور و نورمن لامونت مقام تجاری دولت انگلیس در زمینه ایران حضور داشتند. همچنین در میان بانکداران ارشد حاضر در این نشست نیز می توان به جان کریان مدیر داچ بانک، آنتونیو سیموئز رئیس بانک اچ اس بی سی در انگلیس و دیوید مترز مسئول مالی بانک کردیت سوئیس اشاره کرد. نمایندگانی از بانک های استاندارد چارترد و بی ان پی پاریبا نیز که هر دو قبلا میلیاردها دلار به دلیل نقض تحریم های ایران جریمه شده اند در کنار مدیرانی از بانک های سانتاندر، رویال بانک اسکاتلند، بارکیز و لویدز در این نشست حضور داشتند. این نشست و گفت و گوهای انجام گرفته در آن بسیاری از بانک ها را برای آغاز فعالیت با ایران قانع و راغب کرده است گرچه هنوز برخی بانک ها به دنبال دریافت تضامین بیشتری هستند تا جایی که به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس"برخی دولت‌ها، بانک‌ها و سایر شرکت‌های خارجی خواستار توضیح کتبی از وزارت خزانه‌داری آمریکا هستند اما واشنگتن تمایلی به انجام این کار ندارد زیرا نمی‌خواهد این طور به نظر برسد که در زمینه جریمه‌های قاطعانه‌اش درباره رفتارهای غیرهسته‌ای، نرمش به خرج می‌دهد". فیلیپ هموند وزیر خارجه بریتانیا هم هدف از این نشست را "پل زدن بر شکافی" دانست که "میان نیات سیاسی کشورهای طرف مذاکره ایران و واقعیات جهان بانکی وجود دارد". به گفته وزیر خارجه انگلستان" اگر قدرت های جهانی می خواهند از هدف خود برای عادی سازی روابط با ایران اطمینان حاصل کنند باید بانک ها را قانع کنند که سرمایه گذاری در ایران بی خطر است. این اولین مانع در مسیر مسابقه است، اگر اینجا زمین بخوریم دیگر هرگز شانس نشان دادن همه فوایدی که می تواند از این توافق نشات گیرد را نخواهیم داشت؛‌ توافقی که آن همه وقت و انرژی برد". ماجرا ابعاد دیگری نیز دارد تعلل برخی بانک های بزرگ اروپایی در برقراری ارتباط با شبکه بانکی ایران علل دیگری نیز دارد؛ عللی که اگرچه در مقایسه با هراس از مجازات های آمریکا چندان مهم نیستند ولی به هر حال در تعاملات حساس بانکی محلی از اعراب دارند. خبرگزاری رویترز در تشریح برخی از این موانع مدعی شده است" ریسک های زیادی وجود دارد؛ ایران از نظر شاخص فساد سازمان شفافیت بین الملل رتبه 130 را در بین 168 کشور جهان دارد. با توجه به اینکه بخش عمده ای از تجارت با ایران از طریق واسطه ها صورت می گیرد، محدوده وام دهی به کسی که به ارتشا یا نهادهای تحت تحریم مرتبط است بالاست". این خبرگزاری آمریکایی البته در برشمردن آنچه ریسک بانک های اروپایی برای برقراری ارتباط با ایران می نامند، بهانه های نه چندان دندان گیری هم ردیف کرده است. بهانه ای از قبیل "ترس بانک ها به گرفتار شدن در خشم عربستان و محرومیت کار با آرامکو" یا "تغییر مواضع آمریکا در صورت رئیس جمهور شدن ترامپ"! سستی این بهانه تا جایی است که جان کری می گوید" شرکت‌های خارجی نباید از آمریکا به عنوان بهانه‌ای برای معامله نکردن با ایران استفاده کنند". خروج قریب الوقوع ایران از فهرست سیاه مالی تلاش های ایران اما در جبهه های دیگر ادامه دارد؛ رئیس کل بانک مرکزی ایران از مذاکرات دولت با مسئولان گروه کاری اقدام مالی خبر داده و ابراز اطمینان کرده است که " بانک های ایرانی از لیست سیاه این گروه خارج شوند". ماجرای این ابراز امیدواری از این قرار است که نمایندگان دولت ایران حدود بیست روز قبل با مسئولان گروه کاری اقدام مالی دیدار کردند. این گروه یک نهاد بین المللی است که ایران را در لیست سیاه سیستم مالی جهانی قرار داده است. این اولین دیدار از این دست در طی 8 سال گذشته بود. به گفته سیف، نمایندگان گروه کاری اقدام مالی از اقدامات بانک ها و موسسات مالی ایرانی غافلگیر شدند چون از تغییراتی که ایران در بخش بانکی خود ایجاد کرده است، مطلع نبودند. نکته مثبت این اتفاق این است که گروه اقدام مالی ضمن تأیید این دیدار گفته است " ما فرآیندی را مدیریت می کنیم تا اطمینان حاصل شود که کشورهای جهان از استانداردهای مقابله با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریزم تبعیت می کنند. این یک فرآیند سختگیرانه، غیرسیاسی، بسیار فنی و اغلب زمان بر است. ارزیابی ایران با همان معیارهای بی طرفانه ای انجام خواهد گرفت که همه کشورها با آن مورد سنجش قرار گرفته اند". افتتاح اولین دفتر نمایندگی بانک کُره‌‌ای در ایران کمی بعد از این و در جریان سفر رئیس جمهوری کره جنوبی به ایران، گام دیگری در رابطه با گشایش تعاملات بانکی برداشته شد؛ اولین دفتر نمایندگی ووری بانک (WOORI BANK) کره‌جنوبی در ایران افتتاح شد. این اولین حضور یک بانک کره‌ای در ایران است که در طول روابط بین دو کشور در ایران آغاز به کار می کند. این بانک بعد از برجام درخواست خود را به بانک مرکزی ایران ارائه کرد و پس از موافقت‌، آغاز به کار کرد. آغاز به کار دفتر نمایندگی ووری بانک مقدمه‌ای برای افتتاح شعبه در ایران است و می‌تواند برای رسیدن به هدف گسترش همکاری بانکی بین دو کشور کمک شایانی کند و قطعاً به تشویق ووری بانک برای تاسیس شعبه در تهران منجر می‌شود.