دانشگاه یا بنگاه اقتصادی!

این در حالی است که در اصل ۳۰ قانون اساسی به‌صراحت آمده است: «دولت موظف است وسائل آموزش‌وپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفائی کشور به طور رایگان گسترش دهد». ترم تابستان در دانشگاه‌های دولتی پیش از این هم پولی بوده، اما مبلغی که این‌بار برای هر واحد درسی تعیین شده است کمتر از گرفتن هر واحد در دانشگاه‌های پولی کشور نیست. با اعلام هزینه هر واحد تحصیلی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز و با بالارفتن تصاعدی نرخ ترم تابستانی، دانشجویان شیراز دست به اعتراض زدند و بیانیه‌ای را در باب این اتفاق و در نقد بنگاه اقتصادی‌شدن دانشگاه منتشر کردند.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ، صادق آرامش، دبیر انجمن اسلامی امید دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در گفت‌وگویی در این‌باره گفت: «دو، سه‌سالی می‌شود که دانشگاه ما برای ترم‌های تابستانی از دانشجویان پول می‌گیرد، اما این‌بار در اتفاقی نادر هزینه ترم تابستانی به‌شدت بالا رفته. تا سال گذشته درس‌های تئوری ٤٢‌هزار تومان و درس‌های عملی ٨٤‌ هزارتومان در تابستان ارائه می‌شدند، اما حالا مبلغ هر واحد تابستانی ٢٥٠‌هزار تومان است...». وی در ادامه افزود: «از طرفی هم به ازای هر واحدی که دانشجویان نمره زیر ١٠ بگیرند برای گذراندن مجدد آنها باید شهریه پرداخت کنند. مسئله دیگر این است که روزبه‌روز ظرفیت پذیرش بین‌الملل یا همان واحدهای خودگردان پزشکی و دارو‌سازی را بیشتر می‌کنند و مدیریت دانشکده پزشکی دولتی و بین‌الملل را هم یکی می‌کنند و می‌خواهند دو دانشکده را با هم ادغام کنند و مسئله سوم این است که دانشگاه برای درآمدزایی، تعداد بسیار زیادی دانشجو از کشورهای اطراف مثل عراق، افغانستان و سوریه می‌گیرد و بعد آنها را سر کلاس و بخش و بیمارستانی می‌آورند که بچه‌های دولتی خود دانشگاه با زحمت قبول شده‌اند و درس می‌خوانند. یعنی کلا جهت و مسیر دانشگاه به سمتی است که هم به‌خاطر پول کیفیت آموزشی را فدا می‌کنند و هم به دانشجویان بی‌بضاعت فشار وارد کرده و ظرفیت دانشگاه را زیاد می‌کنند».

آرامش در ادامه افزود: «تا پیش از این در تابستان به دانشجویان دروس تخصصی نمی‌دادند اما امسال واحدهای تخصصی هم ارائه می‌دهند و قیمت آن ٢٤٠‌هزارتومان است و ما اگر بخواهیم یک درس چهارواحدی برداریم، یک‌میلیون‌تومان هزینه برمی‌دارد». دبیر انجمن اسلامی امید دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه بیم دانشجویان از این است که هر سال مبلغ ترم تابستان بالا برود، تصریح کرد: «وقتی ما کارهای دانشگاه را در کنار هم قرار می‌دهیم می‌ترسیم که آن‌چیزی که به‌عنوان تحصیل رایگان داریم از بین برود. به نظر می‌رسد دانشگاه حالت بنگاهی پیدا کرده و این باعث می‌شود که به دانشجوی بی‌بضاعت فشار وارد شود و مجبور شود برای اینکه این شهریه‌ها را بدهد کار کند و همین کار باعث افت تحصیلی او بشود. این سیکل معیوبی است که نگرانمان می‌کند». این دانشجو در ادامه با اشاره به اینکه پس از اعتراضات دانشجویان فضا به سمتی رفته که این مصوبه لغو شود، تصریح کرد: «ما نگران آن هستیم که آنها کل ماجرا را لغو کنند و دیگر دروس را در تابستان ارائه نکنند، ما می‌خواهیم همه دروس در تابستان به صورت رایگان که حق طبیعی ماست ارائه شود. ما دانشجویان دانشگاه دولتی هستیم و در سیستم روزانه درس می‌خوانیم و مطابق مقررات نباید برای تحصیلمان پول پرداخت کنیم...».

از سوی دیگر اما دکتر نجابت، معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در گفت‌وگویی درباره حواشی پیش‌آمده در دانشگاه توضیحاتی ارائه کرده و گفت: «اول درباره پرداخت هزینه دانشجویان برای ترم تابستانی صحبت کنیم. این مسئله در هیأت‌امنای دانشگاه سه‌سال پیش تصویب شده و من نمی‌دانم چرا حالا دانشجویان به آن اعتراض کرده‌اند. من از مبلغی که باعث اعتراض آنها شده بی‌خبرم و باید آن را بررسی کنم تا ببینم این اعتراض موجه بوده یا نه. اما در همین مسئله هم اگر دانشجویی برای پرداخت شهریه ترم تابستان مشکل داشت، کمیسیون تخفیف تشکیل می‌شد و به او کمک می‌کرد». دکتر نجابت در ادامه با اشاره به اینکه گرفتن شهریه از دانشجویانی که موفق به پاس‌کردن درسشان نشده‌اند، با یک کار کارشناسی صورت گرفته، افزود: «راجع به افتادن دانشجویان و مشروطی ریشه‌یابی و علل افت دانشجویان در نظر گرفته شده است. تحقیقات روی این مسئله از سال‌ها قبل در دستور کار شورای آموزشی دانشگاه قرار داشت و به این نتیجه رسیدیم که شهریه می‌تواند ابزاری برای منظم‌کردن دانشجویان باشد. این مسئله که دانشگاه شیراز از نظر نظم و انضباط جزء برترین دانشگاه‌های کشور است بر کسی پوشیده نیست و این کار هم به‌خاطر اینکه دانشجویان ملزم به درس‌خواندن باشند انجام شد. از طرفی هم امسال وزارت علوم تصویب کرد که از دانشجویان انتقالی شهریه گرفته شود که ما کمی درنگ کردیم و سامانه محاسباتی وزارت علوم هم از ما ایراد گرفت، اما توصیه ریاست دانشگاه واردنکردن فشار به دانشجویان بود».

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تصریح کرد: بحث سوم به دانشجویان خارجی و بین‌المللی مربوط می‌شود، اتفاقا ما در دانشگاه شیراز یک پردیس خودگردان داریم که برای دانشجویان بین‌الملل به کار گرفته شده و تاریخچه خود را دارد. از ١٠ سال قبل در دانشگاه‌ها واحدهایی به اسم بین‌الملل تشکیل شد، اما اصل آن روی پذیرش‌کردن دانشجویان ایرانی است که به خارج از کشور و دانشگاه‌های بی‌کیفیت برای ادامه تحصیل می‌رفتند و دولت توصیه کرد به‌خاطر کیفیت پایین دانشگاه‌های خارجی که در کشورهای درجه‌دو هستند و دوم به‌خاطر اینکه شرایط تحصیل در داخل کشور برای این گروه مهیا شود، دانشگاه‌ها این کار را انجام دهند. اتفاقا در دانشگاه علوم پزشکی شیراز تشکیلات مستقلی برای این دانشجویان وجود دارد و ریاست آن جداست و قرار نیست آنها با دانشجویان ما ادغام شوند. در همه دانشگاه‌ها به‌جز دانشگاه ما این دانشجویان ادغام شدند یعنی بعد از مصوبه قانونی سال گذشته دستور ادغام و مصوبه‌ای در دولت تدبیر و امید آمد که ظرفیت پذیرش دانشجوی خودگردان را به‌خاطر حرکت به‌سوی خودکفاکردن بالا ببریم. یعنی این دانشجویان در تمام کشور سر کلاس دانشجویان دولتی می‌نشینند اما دانشگاه شیراز تنها دانشگاهی است که هنوز این اتفاق در آن نیفتاده است». نجابت با اشاره به دانشجویان خارجی نیز افزود: «دو گروه دانشجویان خارجی داریم. ما یک‌سری دانشجویان خارجی داریم که بورس کشورها هستند و سال‌هاست که این مسئله وجود دارد و دولت‌ها دانشجویان را بین هم تبادل می‌کنند و از کشورهای متعددی به ایران می‌آیند.

به جهت بحث بین‌المللی‌کردن دانشگاه‌ها که شاخصی است که دانشگاه را با آن رتبه‌بندی می‌کنند، همه دانشگاه‌ها به‌دنبال مراحلی هستند که به بین‌المللی‌شدنشان کمک می‌کند و باید اذعان کنم در تبادلات دانشجویی، پذیرش دانشجویان خارجی و تبادل استاد و... جزء دانشگاه‌های موفق این عرصه، دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز هستند. این دانشجویان البته شهریه می‌دهند. ما برای دومین‌سال است که این کار را انجام می‌دهیم و اول راه هستیم». وی با اشاره به اینکه تدریس به این دانشجویان به زبان انگلیسی انجام می‌شود، تصریح کرد: «البته آنها موظف هستند زبان فارسی را هم یاد بگیرند. این مسئله در جهت همین ماجرا حرکت می‌کند و باید دانشجویان به ما کمک کنند. این کار در ابتدای راه است و ممکن است مشکلاتی داشته باشد اما ظرفیتی است که ایجاد شده و تکلیفی است که دولت تدبیر و امید توصیه کرده».

با همه اینها به نظر می‌رسد هنوز پاسخ قانع‌کننده‌ای برای هزینه تصاعدی ترم تابستان و همچنین پرداخت شهریه برای دروسی که دانشجویان نمره قبولی نگرفته‌اند وجود ندارد. دانشجو به خیال آنکه پا به دانشگاه دولتی گذاشته است و بابت آن رتبه قابل‌قبولی گرفته، به فکر پرداخت شهریه نیست و بنگاه اقتصادی‌شدن دانشگاه آزارش می‌دهد. انجمن اسلامی دانشجویان امید شیراز در اعتراض به این روند بیانیه‌ای منتشر کرده که نسبت به این موضوع اعتراض کرده و خواستار اصلاح این قانون شده‌اند.