عبور صادرات نفت از مرز دو میلیون بشکه

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت در گفت‌و‌گویی با اعلام این خبر افزود: به لطف حق، ایران توانست از زمان اجرای برجام (از دی ماه 1394) حدود 900 هزار بشکه از سهم صادرات خود در بازار نفت خام را احیا کند و برای افزایش این سهم همچنان تلاش خواهد کرد تا برنامه‌های افزایش تولید و صادرات خود را به طور کامل محقق کند.

بر مبنای این اظهارات، کشورمان توانسته است در کمتر از 4 ماه از اجرای برجام و لغو تحریم‌ها تولید خود را به بیش از 3 میلیون و 800 هزار بشکه در روز برساند که حدود یک میلیون و 800 هزار بشکه آن را پالایشگاه‌های داخلی مصرف می‌کنند. بر این اساس ایران در افزایش فروش نفت خام از برنامه‌های تدوین شده خود نیز جلو تر است. چراکه وزارت نفت از یک سال قبل محاسبه و برنامه‌ریزی کرده بود که با لغو تحریم‌ها صادرات نفت خام کشور را در مدت زمان اندکی ٥٠٠ هزار بشکه در روز افزایش دهد و در فاصله کمتر از ٦ ماه ٥٠٠ هزار بشکه دیگر نیز به تولید و صادرات آن بیفزاید تا میزان عرضه نفت ایران به بازار جهانی به مقدار پیش از تحریم‌ها نزدیک تر شود اما اکنون ظرف کمتر از 4 ماه توانسته است این برنامه افزایش تولید خود را محقق کند. ناگفته نماند که صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران از حدود 2/6میلیون بشکه در روز در سال ٢٠١١ تقریباً به ١/١ میلیون بشکه در سال ٢٠١٥ رسید. این کاهش نتیجه تحریم‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا بود که از همان ابتدا صادرات نفت کشور را به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی هدف گرفت.

احیای بازار، کاری دشوار اما ممکن عراق بعد‌از دوران جنگ با سرمایه گذاری هایی که در صنعت نفت خود انجام داد و همچنان نیز ادامه دارد تولید نفت خود را افزایش داد و این نفت به‌دلیل مشابهت زیادی که با انواع نفت ایران داشت در دوران تحریم توانست بخشی از بازار ایران را تصاحب کند. لذا ارزیابی وزارت نفت این بود که در پسا تحریم بازگشت به بازار کار سخت‌تر از افزایش تولید خواهد بود. چراکه تولید در اختیار خودمان است اما بازار در اختیار دیگران. اما عملکرد تیم بازاریابی وزارت نفت در این بخش بسیار بهتر از پیش‌بینی‌ها بود و بخش اعظمی از بازارهای از دست رفته کشور احیا شد. در این خصوص قمصری اظهار کرد: احیای بازار از دست رفته در شرایطی انجام شد که ایران هیچ تخفیفی به مشتریان خود نداده و قیمت‌ها در قرارداد فروش نفت مطابق با قیمت بازار تعیین شده است.

شرایط فروش نفت با پیش از تحریم‌ها فرق دارد پیش از تحریم تقریباً تمام نفت ایران از سال ٢٠١٢ به بازارهای آسیایی نظیر ژاپن، کره، چین، هند و البته ترکیه فرستاده می‌شد و بازارهای نفت ایران در دو بخش تعریف می‌شدند. یک بخش مشتریانی سنتی بودند که به قصد تنوع بخشی به سبد انرژی خود از ایران نفت می‌خریدند و بخش دیگر اساساً پالایشگاه‌هایشان براساس مشخصات نفت تولیدی کشور تعریف و ساخته شده بود که به ناچار بعد از تحریم ایران مجبور شدند با سرمایه‌گذاری مجدد مشخصات پالایشگاه‌هایشان را تغییر دهند و نفت مصرفی خود را از کشورهای دیگر تأمین کنند.

در آن زمان اغلب قراردادهای نفتی یک ساله یا دوساله بودند و مشتریان هر بشکه نفت را با قیمت ثابتی از ایران خریداری می‌کردند و کمتر اتفاق می‌افتاد که خریداری نفت را روزانه از ایران بخرد. اما اکنون که ایران در حال احیای سهم خود در بازار اروپاست شرایط قراردادها متفاوت از گذشته است. به طوری که اغلب قراردادهای فروش نفت روزانه است که به آن «بازار نقدی» یا spot market گفته می‌شود. به این ترتیب که خریدار هر روز حجمی از نفت را با قیمت روز بازار از ایران تحویل می‌گیرد. یکی از مقامات مسئول که تمایلی به انتشار نام خود نداشت، این بازار را یک تهدید و در عین حال یک امتیاز برای ایران خواند و گفت: در حال حاضر اغلب مشتریان اروپایی به این شیوه از ما نفت خام می‌خرند که از یک سو برای صنعت نفت ما تهدید محسوب می‌شود چراکه ممکن است پیشرفت اجرایی شدن برجام در ماه‌های آینده مناسب نباشد و تحریم‌های بانکی و بیمه‌ای به طور کامل رفع نشود؛ که در این حالت امکان دارد مشتریان اروپایی از خرید نفت خام ایران سر باز زنند. اما امتیاز این است که اگر قیمت نفت خام بالا رود ما نفت را به قیمت روز خواهیم فروخت.

سهم ایران به نسبت تولید اوپک تعیین می‌شود زمانی که در نظام سهمیه‌بندی اوپک برای ایران سهمی 4/2میلیون بشکه‌ای تعریف شد مجموع تولید اعضای این سازمان رقمی در حدود 28 میلیون بشکه در روز بود اما اکنون که ایران در حال احیای سهم خود در اوپک است تولید این سازمان به بیش از 32 میلیون بشکه در روز رسیده است. این مقام آگاه با اشاره به این موضوع تصریح کرد: وقتی از احیای سهم ایران در اوپک صحبت می‌شود مقصود سهم 14 درصدی ایران از تولید این سازمان است و اگر فعلاً ایران رسیدن به تولید 4/2 میلیون بشکه در روز را هدف قرار داده، این به مفهوم عدم درک صحیح مقامات ایرانی از حقایق بازار نفت نیست بلکه فقط رسیدن به تولید 4/2میلیون بشکه در روز به عنوان اولویت اول ما تعریف شده است و در آینده این سهم را افزایش خواهیم داد.