وضعیت میزبانی سایت‌های مورداستفاده ایرانیان

فریدون قاسم‌زاده - کارشناس فناوری اطلاعات - با بیان این مطلب اظهار کرد: در مجموع از میان 500 سایت پرمراجعه ایرانیان 11 درصد سایتهای خارجی، 56 درصد سایتهای ایرانی میزبانی شده در دیتاسنترهای خارجی و 33 درصد سایتهای ایرانی هستند که در داخل کشور میزبانی می‌شوند. او افزود: هرچند با توجه به تصمیم مسوولان مبنی بر انتقال سایت‌های دولتی به داخل و نیز به دنبال افزایش نرخ ارز تعداد سایت‌های ایرانی در خارج بویژه آمریکا و کانادا که در طول سالهای گذشته بیشترین سهم میزبانی سایتهای ایرانی را داشته‌اند کاهش یافته و تعداد سایتهای میزبانی شده در ایران به تدریج افزایش یافته و به 33 درصد رسیده است اما براساس آمار آذرماه سال جاری مجدداً سهم کشورهای خارجی در میزبانی سایتی پرمراجعه ایرانی افزایش یافته واز 52 درصد در پایان آبان به 56 درصد در پایان آذرماه رسیده است. وی ادامه داد: نکته جالب توجه دیگر در آمار اخیر این است که سهم کشور آلمان در میزبانی سایتهای ایرانی در طی این دوره به سرعت افزایش یافته به نحوی که در حال حاضر دیتاسنترهای مستقر در آلمان با میزبانی 101 سایت پربیننده ایران (نزدیک 20 درصد) بیشترین سهم را در میزبانی سایتهای ایرانی در خارج به خود اختصاص داده‌اند. این درحالیست که آمریکا با 73 سایت (15درصد) در رتبه دوم و کانادا با 62 سایت (12درصد) در رتبه سوم میزبانی سایتهای پرمراجعه ایرانی قرار دارند. علت؟ او تاکید کرد: مهمترین علت این روند حجم ترافیک بالای مورد نیاز سایتهای پربیننده و در نتیجه عدم امکان رقابت دیتاسنترهای ایرانی که از پهنای باند بسیار گران در مقایسه با دیتاسنترهای خارجی استفاده می­کنند است. وی ادامه داد: در مورد قیمت خدمات دیتاسنتر، هر چند به دنبال افزایش قیمت ارز فاصله قیمت‌های خدمات دیتاسنترهای داخلی با خارجی کمتر شده ولی هنوز بدلیل وجود اختلاف قیمت بسیاری از سایت‌های پرمراجعه که ترافیک بالایی دارند، انگیزه کافی برای انتقال به داخل کشور پیدا نکرده‌اند. برای بررسی علت این امر باید توجه کرد که قیمت خدمات دیتاسنترها از دو بخش ثابت و متغیر تشکیل می‌شود. قاسم‌زاده ادامه داد: قیمت ثابت خدمات دیتاسنتر مربوط به هزینه‌های سربار، استهلاک، حقوق و دستمزد و مقدار مشخصی ترافیک است که در حال حاضر و به دنبال افزایش نرخ ارز هزینه این بخش برای خدمات دیتاسنترهای ایرانی به قیمت‌های جهانی نزدیک شده است. بخش دوم قیمت خدمات دیتاسنتر قسمت متغیر آن است که مربوط به هزینه استفاده از ترافیک مازاد بوده و میزان آن مستقیماً به قیمت خرید پهنای باند مربوط می‌شود و لذا گران بودن پهنای باند در کشور ما باعث بالا ماندن هزینه متغیر یعنی هزینه ترافیک در مقایسه با دیتاسنترهای خارجی و در نتیجه عدم تمایل بسیاری از سایتهای ایرانی مستقر در خارج بویژه سایتهای پرترافیک به انتقال به ایران شده است. این کارشناس ادامه داد: علیرغم این مساله امکان رقابت دیتاسنترهای داخلی با خارجی از نظر قیمت وجود دارد، مشروط بر آنکه قیمت پهنای باندی که در اختیار دیتاسنترهای داخلی قرار می‌گیرد نزدیک به قیمت پهنای باندی که توسط دیتاسنترهای خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد باشد که برای اینکار لازمست دولت یا قیمت پهنای باند خود را که به صورت انحصاری از سوی زیرساخت عرضه می‌شود کاهش دهد و یا تخفیف ویژه را برای تشویق دیتاسنترهای داخلی و کمک به توسعه آن‌ها در کشور پیش بینی کند.

دیتاسنترهای ایرانی قدرت رقابت با دیتاسنترهای خارجی را دارند؟ او تاکید کرد: اصولاً برای سایتهای ارائه‌دهنده خدمات و نیز کاربران هر کشور بهتر است سایت‌های مورد مراجعه از سوی مردم در دیتاسنترهای همان کشور میزبانی شوند. معمولاً در معماری شبکه برای سایتهای پربیننده این موضوع مدنظر قرار می­گیرد و دیتاسنترهای بزرگ برای پاسخگویی به مراجعان سایت توسط مردم هر کشور سعی می‌کنند از دیتاسنترهای موجود در همان کشور استفاده کنند زیرا با این روش ترافیک بی‌مورد در شبکه اینترنت کاسته شده و به تبع آن هزینه ارائه خدمات به شدت کاهش می‌یابد، ضمن اینکه سرعت دسترسی و پایداری خدمات برای کاربران که اطلاعات را از نزدیکترین سرور دریافت می‌کنند افزایش می‌یابد. وی افزود: بنابراین دیتاسنترهای محلی امروزه حلقه مکمل و نیز شریک تجاری دیتاسنترهای خارجی برای ارائه خدمات در آن کشور محسوب می شوند و این نوع همکاری میان دیتاسنترهای کشورها بسیار رایج است. در مورد کیفیت نیز امکان ارائه خدمات دیتاسنتر با کیفیت طراز جهانی در ایران حتی در شرایط فعلی وجود دارد مشروط بر آنکه دولت حداقل سطح کیفیت (SLA) پهنای باند خود را که باید در طراز جهانی باشد، برای خدمات اینترنت خود تعریف و براساس آن پهنای باند خود را ارائه کنند تا مشتریان این پهنای باند یعنی دیتاسنترها بتوانند براساس آن سطح کیفیت خدمات دیتاسنتر را برای مشتریان خود تعریف کنند. چرا دیتاسنتر ایرانی؟ به اعتقاد این کارشناس در مورد سازمانها و شرکتهای دولتی مهمترین دلیل استفاده از دیتاسنترهای داخلی ملاحظات امنیتی است. به همین دلیل اکثر این سازمانها و شرکتها از مدتی پیش سایتها و سرورهای اصلی و پشتیبان خود را به داخل کشور منتقل کرده‌اند. در مورد سازمانها و شرکتهای غیر دولتی و سایتهای خصوصی مهمترین انگیزه برای انتقال به داخل کشور قیمت و کیفیت ارائه خدمات است. او افزود: در مورد کیفیت خدمات دیتاسنترهای داخلی با توجه به اینکه سرعت دسترسی به سایتها در صورت میزبانی آنها در داخل کشور بدلیل حذف ترافیک بین‌الملل به شدت افزایش می‌یابد، انگیزه زیادی بویژه از سوی سایتهای پرمراجعه از قبیل سایتهای خبری و سایتهایی که از آنها برای انتقال عکس، فیلم و فایلهای با حجم بالا استفاده می‌شود و اینترنت بین‌الملل بدلیل ظرفیت پایین آن در ایران برای آن‌ها بصورت گلوگاه عمل می کند وجود دارد. به گفته وی عامل مهم دیگر برای استفاده از خدمات دیتاسنترهای داخلی امکان مراجعه حضوری به این دیتاسنترها و انعطاف بالای این مراکز برای تامین نیازمندیهای اختصاصی سازمانها و شرکتها است که این امکان در صورت استفاده از دیتاسنترهای خارجی برای ایشان وجود ندارد.