مقایسه هزینه آب و برق و گاز در ایران و جهان
با ورود فصل بهار و نزدیک شدن پیک مصرف آب و برق هشدارهای مسئولان وزارت نیرو برای کاهش مصرف آب و برق بخش خانگی بیشتر و بیشتر می‌شود. مسئولان طی سال‌های اخیر تاکید دارند آب و برق با مبلغی در اختیار مردم قرار می‌گیرد که برای دولت صرفه ندارد. از سوی دیگر یارانه‌هایی که به مردم تعلق می‌گیرد، فرسودگی شبکه‌های انتقال، مصرف بی‌حد و ملاحظه‌نشده در سازمان‌ها و ادارات، استفاده بی‌اجازه از آب تصفیه‌شده و واحدهای توزیع برق در عمل این بخش را ناکارآمد کرده است.
در همین راستا یکی از سیاست‌های وزارت نیرو در سال‌های اخیر رساندن قیمت آب و برق به قیمت واقعی است تا به این ترتیب این بخش از زیان‌دهی خارج شده و همزمان برای سرمایه‌گذاری خارجی نیز جذابیت داشته باشد. از ابتدای سال ٩٥ نیز یکی از سوال‌های همیشگی مردم و البته خبرنگاران در نشست‌های خبری، احتمال افزایش قیمت آب و برق مشترکان بوده است. در روزهای گذشته و در قالب بررسی لایحه بودجه سال ٩٥ نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب کردند که وزارت نیرو می‌تواند علاوه بر دریافت نرخ آب‌بهای شهری و نیز دریافت بهای برق از مشترکان ١٥٠ ریال به ازای هر مترمکعب فروش آب شرب و ٣٠ ریال به ازای هر کیلووات ساعت برق از مشترکان عوارض دریافت کند. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از روزنامه شهروند، این عوارض تنها بخشی از عوارض مختلفی است که در قبوض آب و برق با خطوط ریز نوشته شده‌اند و بسیاری از مشترکان زحمت خواندن آن را به خود نمی‌دهند. به‌هرحال با حسابی سرانگشتی و نگاهی به هزینه‌های تولید آب، برق و گاز در ایران متوجه می‌شویم این کالاها به هزاران دلیل که فرسودگی شبکه و استفاده نابجا دو دلیل ساده آن به حساب می‌آیند، گران‌تر از نقاط دیگر دنیا تولید می‌شود و درنهایت گران‌تر هم به دست مردم می‌رسد. نگاهی به وضع آبونمان (هزینه قبوض مصرفی) خانواری دونفره در کشورهای دیگر نیز جالب توجه است.براساس اطلاعات وب‌سایت numbeo که اطلاعات و آمار هزینه خانوار را می‌سنجد، در ایران هزینه آبونمان آب، برق و گاز برای یک خانوار دو نفره معادل ٣٦ تا ٤٠ دلار (١٣٠تا ١٥٠هزار تومان) است. چنین هزینه‌ای حدود ٦,٢درصد از درآمد خانوار را به خود اختصاص می‌دهد. ازسوی دیگر درآمد قابل هزینه ایران پس از مالیات حدود ٤٩٠ دلار (حدود یک‌میلیون و ٧٠٠هزار تومان) تخمین زده شده است. افغانستان افغانستان کشوری است که دسترسی به منابع آبی و انرژی آن بسیار محدود است و تقریبا تمام انرژی‌های مورد نیاز آن به این کشور وارد می‌شود. هزینه آب، برق و گاز برای یک آپارتمان ٧٥تا ١٠٠ متری در کابل هزینه‌ای معادل ١٣٨,٥٨ دلار (٤٨٣هزار تومان) دارد. باتوجه به متوسط درآمد ٣٣٦ دلاری مردم این کشور (حدود یک‌میلیون و ١٢٠ هزارتومان) هزینه آبونمان در این کشور حتی از هزینه حمل‌ونقل و اجاره‌بها نیز بیشتر است و ٢٦.٤درصد درآمد فرد را به خود اختصاص می‌دهد. هزینه‌های آبونمان کابل حدود ٣١٦.١٩درصد بیشتر از تهران است. بحرین در بحرین که کشوری مرفه با درآمدهای سرشار نفتی است، هزینه ماهانه آب، برق و گاز برای دو نفر معادل ٦٠ دلار (٢١٠هزار تومان) است. با توجه به متوسط درآمد ١٤٤٩,٨٩ دلاری، مردم فقط ٤.٢درصد از درآمدشان را به هزینه آبونمان اختصاص می‌دهند. این درحالی است که هزینه آبونمان مردم این کشور ٦٩درصد بیشتر از ایران است؛ اما درآمد قابل هزینه آن نیز ١٨٠درصد بیشتر از مردم ایران به حساب می‌آید. ژاپن در ژاپن متوسط درآمد خانوار ٢٥٥٠ دلار (هشت‌میلیون و ٩٢٠هزار تومان) است که ٧,٤درصد آن به پرداخت آبونمان برق، گاز و آب اختصاص می‌یابد؛ این رقم حدود ١٨١ دلار (حدود ٦٣٣هزار تومان) است. این ارقام نشان می‌دهد هزینه آبونمان مردم در توکیو ژاپن ٣٤٠درصد مردم تهران است. حال آن‌که متوسط درآمد ماهانه قابل هزینه هر خانوار ژاپنی ٤٢٩درصد بیشتر از خانوار ایرانی است. سوئد در کشور سوئد متوسط درآمد قابل هزینه مردم پس از کسر مالیات حدود ٢٤٤٧ دلار (حدود هشت‌میلیون و ٥٠٠هزار تومان) است که فقط ٣,٧درصد آن به پرداخت هزینه‌های آبونمان اختصاص می‌یابد. در این کشور آبونمان یک خانه ٨٥ متر مربعی برای آب، گاز و برق ٨٦ دلار (٣٠١هزار تومان) محاسبه شده است. آمارها نشان می‌دهد که هزینه آبونمان یک خانوار دو نفره در استکهلم ١٥٧درصد بیشتر از خانوار تهرانی و متوسط درآمد قابل هزینه خانوار سوئدی ٤١٦درصد بیش از ایرانی هاست. ترکیه متوسط درآمد قابل هزینه خانوار در ترکیه ٦٨٧ دلار (حدود دو‌میلیون و ٧٠٠هزار تومان) است که از آن ٧,٥درصد به پرداخت هزینه‌های آبونمان اختصاص می‌یابد. در این کشور آبونمان ماهانه آب، گاز و برق برای یک آپارتمان ٨٥ متر مربعی حدود ٩٦ دلار (٣٣٦هزار تومان) تخمین زده می‌شود. به این ترتیب هزینه آبونمان یک خانوار ساکن استانبول ١٨٤درصد بیشتر از خانوار ساکن تهران و درآمد قابل هزینه آن نیز ٣٣درصد بیشتر از خانوار ایرانی است. تاجیکستان متوسط درآمد قابل هزینه مردم تاجیکستان پس از مالیات در این کشور ١٣٢ دلار (٤٦٢هزار تومان) است که ٤,٨درصد آن به هزینه آبونمان اختصاص می‌یابد. براساس آمار موجود آبونمان ماهانه یک آپارتمان ٨٥ متری برای دو نفر معادل ٢٢ دلار (٧٧هزار تومان) تومان محاسبه شده است. هزینه آبونمان یک خانوار ساکن دوشنبه (پایتخت تاجیکستان) حدود ٣٨درصد کمتر از خانوار ساکن تهران و درآمد قابل هزینه آن ٧٥درصد کمتر از درآمد قابل هزینه خانوار تهرانی است. ایران بیست‌ویکمین مصرف‌کننده بزرگ برق دنیا براساس اطلاعات و آمار منتشره از سوی وزارت نیرو بخش اعظم برق از طریق سوخت‌های فسیلی و گاز طبیعی تامین می‌شود. ایران در سال ٢٠١١ میلادی (١٣٩٠ شمسی) ٢٤٠میلیارد کیلووات ساعت تولید برق داشته که با کاهش ٢٣درصدی آن فقط ١٨٤میلیارد کیلووات ساعت برق به مصرف‌کنندگان نهایی انرژی برق تحویل داده شده است. به این ترتیب با این مصرف، ایران رتبه نوزدهمین کشور را از لحاظ مصرف برق در دنیا دارد. حال آن‌که براساس گزارش پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در سال ٢٠٠٧ ایران بین ٢١١ کشور جهان بیست‌ویکمین کشور مصرف‌کننده در جهان شناخته شده بود. نگاهی به وضع درآمدی مردم در ایران از حداقل دستمزد ٦٠٩ هزار تومان کارگران (١٨٧ دلار) در ماه خبر می‌دهد که در مقایسه با تعرفه برق که به ازای هر ساعت حداقل ٢ تا حداکثر ١٩سنت آمریکایی (برای اوج مصرف پلکانی) است، رقم قابل توجهی است. از سوی دیگر مسئولان آبفای تهران نیز معتقدند با توجه به میزان آب تولید شده، مصرف آب شهروندان تهرانی بیش از ٢٠درصد متوسط جهانی است. متوسط سرانه مصرف آب در تهران ٢٢٠ تا ٢٣٠ لیتر در روز است. حال آن‌که متوسط مصرف جهانی ١٥٠ لیتر در روز تخمین زده می‌شود.
