پرداخت یارانه به همه، مصیبتی عظمی
از زمانی که بحث حذف یارانه افراد پردرآمد مطرح شد، به دلیل عدم شفاف سازی در این زمینه از سوی نهادهای مسئول، تبدیل به یک بحران روانی درمیان مردم شد، به طوری که در بین بسیاری از اقشار جامعه که درآمد آن ها کفاف زندگی در طول یک ماه را نمی‌داد، نگرانی‌هایی ایجاد کرد.
چندی پیش یعنی در نیمه فروردین ماه کمیسیون تلفیق بودجه ۹۵ معیار‌های حذف 6 گروه از یارانه‌بگیران پردرآمد، شامل 24 میلیون نفر را تعیین کرد. براساس مصوبه کمیسیون تلفیق، دولت مکلف شد نسبت به حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی اقدام و منابع آن را صرف اشتغالزایی کند. تجار و صاحبان مشاغل با درآمد سالانه حداقل 350 میلیون ریال، اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، قضات، پزشکان و دندانپزشکان، همه مدیران و اعضای هیات‌مدیره و بازرسان شرکت‌ها و بانک‌های دولتی و غیردولتی از جمله افرادی هستند که در این 6 گروه قرار دارند.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از قانون ، چندی پیش محمدرضا پورابراهیمی، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه 95 در این باره از مشخص شدن اولویت‌های حذف یارانه 24 میلیون پردرآمد خبر داد و گفت: براساس مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه 95، دولت مکلف شد نسبت به حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی اقدام کند و منابع آن باید صرف اشتغالزایی در کشور شود. به گفته پورابراهیمی 70 درصد جامعه یارانه نقدی را دریافت می‌کنند و تنها 30 درصد یعنی 24 میلیون نفر حذف می‌شوند.
چه گروه هایی مشمول حذف یارانه می‌شوند بر اساس اولین بند الحاقی تبصره 14 لایحه بودجه سال 95 دولت موظف است در سال 1395 یارانه نقدی سرپرست خانوار 6 گروهی را که در ادامه ذکر می‌شود حذف کند؛ گروه اول: کلیه تجار و صاحبان مشاغل آزاد که درآمد سالانه آنها حداقل 350 میلیون ریال باشد. گروه دوم: کلیه نمایندگان مجلس، قضات و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و پژوهشی دولتی و غیردولتی، پزشکان و دندانپزشکان. گروه سوم: کلیه کارکنان دولت و قوای سه‌گانه و شهرداری‌ها و کلیه موسسات عمومی و موسسات عمومی غیردولتی و کلیه کارکنان نیروهای مسلح و بازنشستگان کشوری و لشکری و کلیه حقوق‌بگیران و مستمری‌بگیران مشمول تامین اجتماعی و همه دریافت‌کنندگان حقوق و مستمری بخش دولتی و غیردولتی که دریافتی سالانه آنها بیش از 350 میلیون ریال باشد. گروه چهارم: کلیه مدیران و اعضای هیات‌مدیره و بازرسان شرکت‌های دولتی و غیردولتی و وابسته به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی و کلیه مدیران و اعضای هیات‌مدیره و روسا و معاونان مناطق و شعب بانک‌ها و بیمه‌ها و موسسات مالی و اعتباری و کلیه کارکنان اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی که دریافتی سالانه آنها بیش از 350 میلیون ریال باشد. گروه پنجم: ایرانیان مقیم خارج کشور. گروه ششم: همه کسانی که در سه دهک بالای درآمدی قرار دارند و د ر5 گروه اعلام شده ذکر نشده‌اند.
حذف یارانه با تمرکز بر درآمد افراد بر مبنای آنچه سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه درباره حذف سه دهک از یارانه‌بگیران گفته بود، بخش عمده حذف یارانه این افراد با تمرکز بر درآمد آنان خواهد بود. پورابراهیمی همچنین اعلام کرده بود که منابع آزاد شده از محل حذف یارانه این افراد، صرف اشتغال با اولویت افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی خواهد شد. از سوی دیگر دومین بند الحاقی تبصره 14 لایحه بودجه سال 95 می‌افزاید که از ابتدای تیرماه 1395 پرداخت یارانه به اشخاص مشمول این تبصره تصرف در اموال عمومی بوده و جرم محسوب می‌شود.
همچنین در لایحه بودجه سال 95 آمده است: دریافت یارانه توسط افرادی که به موجب این تبصره استحقاق دریافت یارانه ندارند مستوجب جریمه نقدی به میزان دو برابر مبلغ دریافتی است. همچنین خانوارهایی که تعداد فرزندان تحت‌تکفل آنها 5 نفر و بیشتر باشد از شمول این تبصره خارج بوده و با هر درآمدی با تقاضای آنها از یارانه برخوردار هستند. دولت موظف است در تشخیص خانوارهای سه دهک اول درآمدی تعداد جمعیت خانوار را مورد توجه قرار دهد. بر اساس ششمین بند الحاقی به تبصره 14 لایحه بودجه 95 وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است هر سه ماه یک‌بار گزارش اجرای این تبصره را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند. با این همه، هرچند در جزییات لایحه بودجه مصوب در کمیسیون تلفیق که قرار است این هفته در صحن علنی مجلس بررسی شود، به حذف 24 میلیون نفر از یارانه‌بگیران و اقشار قابل حذف از جرگه یارانه‌بگیران اشاره شده است، اما منابع آگاه نیز حذف منطقه‌ای یارانه‌بگیران را مطرح کردند. بر این اساس این فرضیه نیز می‌تواند یکی از مکانیزم‌های مد نظر دولت برای حذف دهک‌های بالای جامعه از دریافت یارانه باشد.
حل مشکل اشتغال با حذف یارانه پردرآمد‌ها دکتر بهمن آرمان، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی با تاکید بر این که پرداخت یارانه نقدی آن هم به تمام اقشار مردم اصولا جایگاهی در علم اقتصاد ندارد، بیان کرد: آنچه در دولت آقای احمدی‌نژاد اتفاق افتاد، عملا انتظار نامعقولی در مردم ایجاد کرده است و حتی بسیاری از کسانی که دارای توانایی مالی هستند، برای دریافت یارانه ثبت نام کرده اند، چون معتقدند که یارانه درواقع پول نفت است و حق آن‌هاست و حتی زمانی که از آنها سوال می‌شود چرا شما که نیازمند نیستید یارانه دریافت می‌کنید، پاسخ می‌دهند چه تضمینی وجود دارد که اگر ما یارانه دریافت نکنیم، منابع مالی ناشی از عدم دریافت، سر از جای دیگری درنیاورد.
این کارشناس اقتصادی گفت: به هر حال این مسئله پرداخت یارانه، هرچه باشد، برای دولت یک بحران جدی را به‌وجود آورده است و طبق آنچه وزیر اقتصاد و وزیر نفت عنوان کرده‌اند و همچنین در رسانه‌های گروهی هم عنوان شده، در زمان پرداخت یارانه در هر ماه، دولت با مشکلات جدی مواجه می‌شود. بنابراین در بودجه سال 94 هم دولت موظف بود یارانه اقشار پردرآمد را حذف کند ولی این کار انجام نشد، شاید به دلیل این که این مسئله با برگزاری انتخابات همزمان شده بود. در حال حاضر هم تصور نمی‌شود تا قبل از برگزاری دور دوم انتخابات اقدامی صورت پذیرد.
وی ادامه داد: سخنگوی دولت نیز چندین بار اعلام کرده که دولت اعتقادی به پرداخت یارانه به این شیوه ندارد و برخلاف آن، که دولت به دنبال پیدا کردن اقشار پردرآمد است، کار هم بسیار ساده است، تنها کافی است اقشار مشخصی را مشمول دریافت یارانه کند که در حال حاضر زیر پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و تا حدودی بنیاد شهید هستند و نام این افراد کاملا مشخص است و درواقع با حذف یارانه افراد پردرآمد، مبلغ یارانه را برای این افراد که مستحق دریافت آن هستند، افزایش دهد و در نهایت با اختصاص منابع صرفه‌جویی شده به سرمایه‌گذاری‌های جدید، مشکل اشتغال را که در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کشور است، حل کند ولی بنا بر دلایل خاصی که بیشتر جنبه سیاسی دارد و دولت نیز نگران بازتاب‌‍‌های منفی مردم در این باره است، از این کار خودداری می‌کند، همان‌طور که در مورد قیمت حامل‌های انرژی مثل بنزین و گازوییل عمل شده است، که در حال حاضر نیز با فرآیند قاچاق گازوییل از مرزهای کشور روبه‌رو هستیم، در حالی که این کار در مصر به راحتی انجام گرفت و اعتراض هایی هم به تصمیم دولت شد ولی درنهایت دولت مصر این کار را انجام داد.
این استاد دانشگاه افزود: حتی در کشورهای نفت‌خیز خلیج فارس نیز مثل عربستان سعودی و امارات متحده عربی به دنبال کاهش درآمدهای ناشی از صادرات نفت و کاهش شدید قیمت نفت دربازارهای جهانی میزان رقم یارانه روی حامل‌های انرژی را کاهش و قیمت‌ها را افزایش دادند تا دولت به درآمد بیشتری دست پیدا کند. ما در ایران این کار را انجام نمی‌دهیم و درنهایت به جای این‌که منابع مالی موجود در کشور و بودجه کشور به سمت فعالیت‌های عمرانی و بودجه عمرانی پیش برود، در تنور مصرف سوزانده می‌شود. ضمن این‌که با این شیوه پرداخت، یارانه برای اقشار ضعیف جامعه که اکثرا دارای چندین فرزند هستند، تبدیل به درآمد قابل‌توجهی می‌شود و در نهایت مثلا کشاورز به جای کار کشاورزی کردن، در خانه می نشیند و منتظر می‌شود تا در پایان ماه پولی به حسابش واریز شود. این روش از ابتدا اشتباه بوده است و باید اصلاح شود کما این که ادامه وضع فعلی نیز، مشکلی از مشکلات جامعه را حل نمی‌کند.
