تالار شیشهای زیر سایه سیاست
زمستان سال 94 و روزهای پایانی آن، برای بازار سرمایه روزهای خوشیمنی بود. مقطعی که با توجه به مشارکت بالای فعالان بازار سرمایه و بهبود وضع اقتصادی پس از اجرای برجام توانست روزهای پررونق و امیدوارکنندهای را برای بورس رقم بزند.
با این همه، برخی فعالان و کارشناسان بر این باورند که هنوز زود است منتظر رشد بازار و حتی دورنمای خیلی روشن یا پررونقی برای بازار باشیم. در یک یا دو سال گذشته دولت سعی کرده با توجه به چالشهای اقتصادی موجود، سیاستگذاریهای کلان اقتصادی و بسترهای اقتصادی را به سمت بهبود رشد و توسعه هدایت کند. کاهش نرخ تورم، کاهش نرخ سود بانکی، تثبیت نرخ ارز، بهبود رشد اقتصادی، کاهش اتکا به درآمدهای نفتی (با وجود کسری بودجه دولت) و بسیاری از سیاستهایی که در این مدت بهعنوان راهکارها و سیاستهای اقتصادی دولت پیگیری شده، توانسته وضع کلی اقتصاد و ازجمله بازار سرمایه و بورس را تغییر دهد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شهروند ، برخی از کارشناسان بازار سرمایه نیز معتقدند که اتفاقها و عملکردهای دولت در بازار سرمایه تاثیر داشته اما به اندازه کافی به توسعه و رشد بازار کمک نمیکند، هرچند که میتوان با توجه به شرایط باز هم در انتظار بهبود بود. بهبودی که بیش از آنکه در گرو اقتصاد و سیاستهای اقتصادی باشد، در گرو سیاست و تعاملهای سیاست با اقتصاد است. با این همه، گروههای مختلف در بازار سرمایه و بورس معتقدند که نشانههای رونق بازار حداقل تا نیمه دوم سال و پس از فصل مجامع شرکتها یا درنهایت در گزارشهای سهماهه اول سال زودتر نمایان نخواهد شد.
باز هم اقتصاد درگیر سیاست در دنیای امروز که روابط سیاسی و اقتصادی پیچیده و درهم تنیده شده، هیچ فعال یا کارشناسی نمیتواند بدون دادههای کامل سیاسی و اقتصادی، وضع اقتصادی یا بازارهای مختلف را تجزیه و تحلیل یا آن را پیشبینی کند. در اقتصاد ایران نیز که هنوز آثار تحریمهای سنگین بر پیکره آن سنگینی میکند، این تاثیر دوچندان است. سیدحمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه معتقد است که حرکت رو به رشد بازار آغاز شده و اقتصاد نیز بسترهای مناسب را برای این رشد فراهم کرده است، اما باید دید تا چه حد سیاست با این رشد همخوان و همسو است. او در گفتوگویی به این نکته اشاره میکند که حرکت رو به رشد پس از برجام و با ورود سرمایههای خارجی شروع شد. پس از اجرای برجام و حتی پس از انتخابات مجلس که یکی از دغدغههای بازار سرمایه بود، بازار به استقبال این وقایع رفت و نگاه مثبتی به آنها داشت که رشد کمابیش پایدار بازار در روزهای آخر سال نیز به همین دلیل بود، اما اخبار سیاسی این رشد را دوباره آهسته کرد.
میرمعینی با اشاره به اینکه غلبه بر تنشهای سیاسی میتواند بهبود نتایج را چند برابر کند، میگوید: ثبات و پایداری سیاسی به شدت بر ورود سرمایههای خارجی موثر است؛ چون ریسکهای سیاسی تاثیر مستقیمی بر افزایش یا کاهش ریسکهای سیستماتیک بازار و اقتصاد دارد. اگر این ریسکها کنترلشده و حسابشده باشد، بهطور قطع رشد و بهبود چشمگیری در انتظار بورس است. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که در شرایط کنونی دولت چارهای جز اصلاح ساختاری مانند کاهش تورم یا کاهش نرخ سود بانکی نداشت. او اضافه میکند: سیاستهای اقتصادی دولت در جهت درستی بوده است، اما برای کارهایی مانند ورود سرمایهگذار خارجی بهویژه در حوزه بازار سرمایه نیاز به تغییر اساسی در قوانین برای پوشش ریسک بیشتر و بهتر است.
او یادآور میشود: چشمانداز بازار سرمایه در سال ٩٥ رو به رونق و بهبود دارد. البته این نکته بیشتر براساس پیشبینی رشد اقتصادی خوشبینانه ٣ تا ١٠ و واقعبینانه حدود ٣ تا ٥درصد گفته میشود که تا حد بسیار زیادی قابل قبول و دسترس است. بنابراین رشد برای بازار سرمایه بهطور قطع وجود دارد، اما در همین شرایط هم نمیتوان ریسکها و تنشهای اقتصادی را نادیده گرفت. میرمعینی با اشاره به اینکه قواعد و قانون بازار سرمایه هم در جهت بهبود وضع است، اضافه میکند: کاهش تنشهای خارجی برای ایران و بهویژه نمایان شدن نتیجه روان شدن مبادلات برای شرکتها (بازشدن سوئیفت) بر نقدشوندگی بازار، موجب بهتر شدن وضع شرکتها، افزایش نسبت درآمد به سود (EPS) شرکتها و کل بازار میشود.
دولت و توجه به بخش سیاسی همواره اقتصاد و سیاست رابطه تعاملی با یکدیگر دارند و بر یکدیگر تاثیر میگذارند، بهویژه در بازاری مانند بازار سرمایه که به شدت بر پیشبینیهای اقتصادی تکیه دارد و بدون برنامهریزی دقیق پیش نمیرود. حتی بسیاری از تمهیدات اقتصادی در دولت یازدهم نیز معطل تغییرات در بخش سیاسی و بهبود وضع ایران با فضای خارج بوده است. به همین دلیل هم رشد اقتصادی و بازار سرمایه تا به امروز آهسته بوده است. «داریوش روزبهانه» کارشناس بازار سرمایه در مورد چشمانداز بازار سرمایه در سال ٩٥ در گفتوگویی میگوید: پیشبینی چشمانداز و دورنمای بازار سرمایه بدون درنظر گرفتن چرخشهای سیاسی و واقعبینی در بخشهای مختلف امکانپذیر نیست. چشمانداز واقعی سال ٩٥ که مربوط به تغییرهای اقتصادی بهویژه در بخش بازار سرمایه است، هنوز زود است. این تاثیرات برای پیشبینی آینده در ماههای بعد ظاهر میشود.
روزبهانه معتقد است که چشمانداز بازار تا حدود زیادی بستگی به موضوعهای دیگری دارد. او در اینباره توضیح میدهد: اقتصاد ایران تا حدود زیادی هنوز درگیر تحریم و تبعات آن است. باید این واقعیت را پذیرفت و پس از آن شرایط را تحلیل کرد. هر چقدر به این موضوع با تعارف و اغماض نگاه کنیم، هزینههای بیشتری را باید بپردازیم. او اضافه میکند: با توجه به موضوعهای سیاسی که هر روز در کشور مطرح میشود، اقتصاد و بهویژه بازار سرمایه با فضای بیم و امید روبهرو میشود و رشد قابل توجهی نخواهد داشت. رشدهای کنونی نیز با توجه به شرایط باید بسیار بالاتر از این باشد، اما تغییرات سیاسی در داخل باعث شد تا بهبودهای اقتصادی جلوهای نداشته باشد.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح میدهد: دولت هم در این مدت اگر نتوانست در مورد اقتصاد قدمهای بیشتری بردارد، دلایل متعددی داشت. دلایلی که بیش از همه مربوط به بهبود روابط خارجی ایران بود. با توجه به همه این موضوعها، سادهانگاری است که توقع داشته باشیم بازار سرمایه رشد نجومی یا جهشی داشته باشد. وضع بازار سرمایه با توجه به شرایط هرچند مثبت و رو به رشد است، اما نمیتوان به این نکته توجه نداشت که برای داشتن یک چشمانداز درست و شفاف باید واقعبین بود و شرایط اقتصادی و سیاسی را با هم دید.