گوگل در کوبا؛ علمی یا سیاسی

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شرق ، کاخ سفید درباره مذاکرات مخفیانه‌ خود به شرکت گوگل (الفبت فعلی) چیزی نگفته بود، اما زمانی که اوباما اعلام کرد روابط دیپلماتیک آمریکا با کوبا در آینده از سر گرفته خواهد شد، شرکت گوگل نسخه‌ای از موتور جست‌وجوگر و تجهیزات دسترسی به اینترنت را در این کشور راه‌اندازی کرده بود. اوباما در سفر اخیر خود به کوبا، اعلام کرد شرکت گوگل به‌زودی نمایشگاهی موقت از محصولات خود را در هاوانا برپا خواهد کرد. به گزارش وب‌سایت سایبربان، یبرت پرلموتر (Brett Perlmutter)، یکی از مدیران اجرائی گوگل، گفته است: «ما امیدواریم شانس ارائه‌ خدمات بیشتر به مردم کوبا را در آینده به دست آوریم». پرلموتر می‌گوید: «ما در حال بررسی امکانات برای بهبود کیفیت دسترسی به اینترنت هستیم؛ اما این تحقیقات در مراحل اولیه خود قرار دارد.

ما همیشه می‌خواهیم طیف گسترده‌تری از مردم سراسر جهان به محصولات ما دسترسی داشته و از آن استفاده کنند؛ زیرا ما اعتقاد داریم دسترسی به اطلاعات و فناوری می‌تواند به بهبود زندگی کمک کند». اوباما به تحریم کشور کوبا خاتمه داد تا بازاری خارجی با بیش از ١٠‌ میلیون مشتری جدید برای گوگل ایجاد شود. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این راستا گفته است: «بسیاری از شرکت‌های آمریکایی برای پیشرفت منافع اقتصادی آمریکا، در سراسر جهان فعالیت می‌کنند». او همچنین بیان کرده است، این موضوع درباره گوگل نیز به همین صورت است. براساس آمارهای ارائه‌شده، فقط یک‌سوم مردم جهان به اینترنت دسترسی دارند و این موضوع بازار بسیار بزرگی را برای محصولات و خدمات اینترنتی گوگل ایجاد می‌کند.

دولت آمریکا معتقد است افزایش دسترسی مردم به اینترنت و افزایش ارتباطات، دموکراسی و سبک زندگی آمریکایی را در جهان گسترش می‌دهد؛ اما همیشه از خدمات گوگل استقبال نمی‌شود. برای مثال وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد سفر گوگل به کره‌شمالی در سال ٢٠١٣، ایده خوبی نبود. نظریه‌های متفاوتی درباره اهداف گوگل برای حضور در نقاط مختلف جهان وجود دارد. زمانی که اشمیت در سال ٢٠١٤، از دانشگاهی در هاوانا دیدن می‌کرد، یکی از استادان آن دانشگاه گفت: «گوگل برای اهداف فنی و تجاری در اینجا حضور ندارد.

بلکه اهداف آن سیاسی و در جهت اهداف وزارت خارجه آمریکاست». اما روزنامه حزب کمونیست چین، گوگل را ماده مخدری جدید معرفی کرد. این روزنامه نوشته است: «در عصر اینترنت، گوگل با استفاده از انحصار خود از اطلاعات جست‌وجوی اینترنت، سعی دارد ارزش‌های آمریکایی را به فروش برساند». تلاش گوگل در کوبا برای توسعه‌ فناوری، در قالب واحدی به نام جیگساو (Jigsaw)، شروع شد. در گزارش‌ها آمده است: «فعالیت‌های جیگساو برای حفاظت از جمعیت آسیب‌پذیر و دفاع در برابر چالش تهدیدات امنیت سایبر جهان صورت می‌گیرد». واحد جیگساو توسط جارد کوهن (Jared Cohen)، کارمند سابق وزارت امور خارجه آمریکا، ایجاد و توسط او نیز اداره می‌شد. زمانی که کوهن در وزارت امور خارجه برای هیلاری کلینتون کار می‌کرد، هیأتی از مدیران شرکت‌های فناوری اطلاعات ازجمله گوگل را با خود به عراق برد.

پس ‌از آن بود که اعلام شد با همکاری دولت عراق، اولین کانال یوتیوب این کشور و مجموعه‌ای دیجیتالی از موزه ملی عراق راه‌اندازی شده است. کوهن به پیش‌نویس طرح وزارت امور خارجه با عنوان «کشورداری در قرن ٢١»، برای استفاده از رسانه‌های اجتماعی و فناوری‌های دیجیتال در راستای دستیابی به اهداف دیپلماتیک، کمک کرد. او در ژانویه سال ٢٠١٠، به‌صورت دوره‌ای ترتیب ملاقات مقامات گوگل و اریک اشمیت با کلینتون را فراهم می‌کرد. همچنین کوهن به همراه الک راس (Alec ross) برای انجام بحث‌های عمومی به ملاقات اریک اشمیت در شرکت گوگل رفتند. اشمیت در این ملاقات گفت: «من می‌خواهم اریک و الک را به‌عنوان نمایندگان خود در دولت معرفی کنم. ما آنها را از بهترین دوستان گوگل در نظر می‌گیریم».

در سپتامبر همان سال کوهن به‌عنوان مدیر گروه جیگساو و نظریات گوگل (Google Ideas) معرفی شد. کوهن معتقد است وظایفش در گوگل مشابه وزارت امور خارجه است؛ اما گوگل به علت توانایی‌های فنی‌ای‌ که دارد می‌تواند وظایفی را به او محول کند که دولت توانایی آن را ندارد. مدیر واحد جیگساو در سال ٢٠١٠، گفته بود: «وظایفی هستند که برخلاف بخش دولتی، بخش خصوصی توانایی انجام آن را دارد». زمانی که اشمیت در سال ٢٠١١ به‌عنوان مدیرعامل و مدیر اجرائی گوگل معرفی شد، کوهن به بیش از ٣٠ کشور سفر کرده بود تا برای ایجاد کتابی با موضوع تأثیر فناوری در آینده‌ کسب‌وکار دولت، تحقیق کند. درنهایت اشمیت و کوهن با جولیان آسانژ (Jolian Assange)، مؤسس ویکی‌لیکس (WikiLeaks) دیدار کردند. اشمیت و کوهن در سال ٢٠١٣، به کره‌شمالی سفر کردند تا با مقامات آن درباره‌ اینترنت و فناوری صحبت کنند. نتایج این سفر باعث شد جان مک‌کین، مدیران گوگل را «آمریکایی‌های ساده‌لوح» و «احمق‌های مفید»، بنامد.

در هر صورت بعد از این سفر بود که یکی از اپراتورهای تلفن همراه کره‌شمالی اعلام کرد برای اولین بار امکان دسترسی مردم به اینترنت را از طریق تلفن هوشمند فراهم می‌کند. اوباما سعی کرد روابط آمریکا با کوبا را با گام‌های کوچکی، مانند ساده‌کردن سفر و انتقال وجه بین این دو کشور، بهبود بخشد و از سال ٢٠١٣ گروه کوچکی از مقامات به‌صورت مخفیانه، روابط خود را با کوبا آغاز کردند. این گروه توسط بن رودز (Ben Rhodes)، معاون مشاور امنیت ملی و ریکار دو زونیگا (Recardo Zuniga)، یک کارمند راه‌اندازی خدمات خارجی آمریکا، رهبری می‌شد و فقط تعداد کمی از افراد این گروه درباره موضوعات مذاکرات انجام‌شده با کوبا خبر داشتند. شرکت گوگل نیز با همکاری کاخ سفید و وزارت امور خارجه به کوبا علاقه‌مند شد و در میانه‌ سال ٢٠١٤، مدیران گوگل از علاقه‌ خود برای سفر به کوبا صحبت کردند. مقامات گوگل اعلام کردند می‌خواهند نسخه‌های رایگانی از محصولات خود را در این کشور ارائه دهند. کاخ سفید با هر دو این پیشنهادها از سوی گوگل موافقت کرد.

برخی گزارش‌ها نوشته‌اند شرکت گوگل از محتوای مذاکرات انجام‌شده بی‌اطلاع بود؛ اما یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا می‌گوید: «بسیاری از مردم، شرکت‌ها و ناظران می‌دانستند ما چه می‌خواستیم. تلاش برای مدیریت مذاکره در پشت‌صحنه، درحالی‌که شرکت‌ها به تجارت در همان مکان تشویق می‌شوند، بسیار پیچیده است». کاخ سفید و وزارت امور خارجه به تشویق شرکت‌های ارتباطی و اینترنتی در کوبا علاقه دارند. این مقام ارشد آمریکا گفت: «آنچه ما انجام دادیم، تشویق مخابرات و شرکت‌های اینترنتی آمریکایی برای برقراری ارتباط بود». در ژوئن سال ٢٠١٤، بعد از بازگشت مدیران گوگل از کوبا، اریک اشمیت در پستی با عنوان «makes absolutely no sense» نوشت: بهترین راه برای مدرنیزه‌کردن کوبا، توانمندکردن مردم با تلفن هوشمند و دادن ابزار اطلاعاتی به‌صورت مستقیم، به آنهاست. وی درباره تلاش‌های گوگل در کوبا گفت: «کاری که گوگل سعی داشت در کوبا انجام دهد با هدف ما در کوبا مطابقت داشت».

مدتی بعد از سفر گوگل به کوبا، مدیران این شرکت اعلام کردند برای اولین بار گوگل‌کروم، گوگل‌پلی و گوگل‌آنالیز را در کوبا منتشر می‌کنند. روز بعد از اینکه اوباما، تلاش مخفیانه برای بهبود روابط با کوبا را مطرح کرد، جفری زینت (Jeffrey Zient)، مشاور ارشد اقتصادی اوباما و رئیس شورای اقتصاد ملی آمریکا، گفت: «بهبود روابط با کوبا فرصت‌های شغلی مناسبی را برای شرکت‌های آمریکایی، به‌ویژه شرکت‌های خدمات ارتباطی و اینترنتی فراهم می‌کند». وزارت خزانه‌داری آمریکا، در سپتامبر سال گذشته، چندین قانون جدید برای کمک به اداره شرکت‌ها در زمینه‌گسترش فعالیت در کوبا تصویب کرد. این قوانین به گوگل و دیگر شرکت‌های فناوری اجازه می‌داد تا مردم کوبا را برای توسعه‌ نرم‌افزارهای خود استخدام کنند. در زمان مذاکرات گوگل با مقامات کوبا، این شرکت پیشنهاد ایجاد کتابخانه ملی تحت وب، ایجاد نقشه‌های دقیق آنلاین کشور و شبکه اینترنتی با پهنای باند بالا را مطرح کرد، اما هنوز هیچ توافقی در این زمینه‌ها صورت نگرفته است؛ زیرا دولت کوبا شبکه‌های ارتباطی را بخش مهمی از امنیت ملی این کشور می‌داند. شرکت گوگل اعلام کرد می‌خواهد نمایشگاهی از محصولات خود را در شهر هاوانا برگزار کند.