تحلیل مسکو از پیشنهاد ۱+۵

اکنون در ادامه همین تلاش‌ها سرگئی لاوروف وزیر خارجه این کشور در گفت و گویی با خبرگزاری روسی «اینترفکس» هم خواستار توضیح تمامی مسائل باقیمانده درباره برنامه هسته‌ای ایران از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده و هم پیشنهاد داده است که در این صورت، جامعه بین‌المللی باید به صورت مناسب به گام‌هایی که توسط ایران برداشته می‌شود واکنش نشان دهد که این واکنش‌ها می‌تواند با کاهش تدریجی تحریم‌ها و لغو آنها چه به صورت یکجانبه و چه از سوی شورای امنیت، همراه باشد. لاوروف در عین حال نسبت به آینده مذاکرات ایران و شش کشور هم ابراز امیدواری کرده است. این ترسیم فضای مثبت از آنچه که قرار است بین ایران و گروه 1+5 رخ دهد، در حقیقت نوعی گرم کردن فضای سردی است که مدتی است جو از سرگیری مذاکرات هسته‌ای را در برگرفته است. چه آخرین اخبار از تازه‌ترین تلاش‌ها برای از سرگیری مذاکرات بین این و شش کشور به همان گفت‌وگوی تلفتی معاونان جلیلی و اشتون باز می گردد. گفت‌وگویی که قرار بود درباره زمان و مکان دور جدید گفت‌وگو‌ها هماهنگی ایجاد شود. اما بعد از آن مکالمه تلفنی اشمیت و بافری خبر دیگری از مذاکرات نشده است. اگرچه روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز اخیرا مدعی شده است که ایران با شروع مذاکرات در ماه دسامبر 2012 موافقت نکرده است. این در حالی است که گمانه‌زنی‌های ماه ژانویه، سال جدید میلادی را به عنوان زمان برگزاری مذاکرات اعلام کرده اند و البته روسیه هم برای از سر گیری مذاکرات در این ماه ابراز امیدواری کرده است. تلاش‌های قبلی مسکو بر همین اساس و در کنار این سکوت و مواضع اخیر ایران درباره عدم مشاهده تغییر در رویکرد گروه 1+5 به دلیل نقش آفرینی منفی آمریکا، این اظهارات لاوروف نشان از تلاش‌های این کشور برای از سرگیری مذاکراتی منتج به نتیجه دارد. در حقیقت از این عبارات لاوروف چنین برداشت می‌شود که روسیه ظاهرا بنای ارائه پیشنهاد جدیدی را در آستانه از سرگیری مذاکرات بین ایران و شش کشور دارد. هرچند از فحوای این سخنان به نظر می‌رسد که پیشنهاد جدید روسیه در حقیقت تکمیل همان پیشنهاد قبلی این کشور در قالب طرح «گام به گام» باشد. اگرچه روسیه در طول این مدت به صراحت از احیای این طرح خود سخن نگفته است، اما پیشنهادهایی را در طول این بازه زمانی یعنی از زمان رسانه‌ای شدن گمانه‌ها درباره از سرگیری گفت‌وگوهای 1+5 با ایران مطرح کرده است که با نگاهی به این پیشنهاد همان طرح گام‌به‌گام به ذهن متبادر می شود. به طوری که اولین بار یکی از مقامات روسیه اعلام کرده بود که گروه 1+5 در الگویی گام به گام به ایران پیشنهاد خواهد داد که با هر اقدام اعتمادسازانه، یکی از تحریم‌ها لغو شود. از آن زمان به بعد بازار رسانه‌ها برای افشای بسته جدید پیشنهادی غرب به ایران داغ شد. در اثنای این اخبار رسانه‌ای و اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، روسیه را بر آن داشت تا بار دیگر از نقش خود برای سرعت بخشیدن به احیای مذاکرات استفاده کند. در همین راستا، کرملین، معاون وزیر امور خارجه‌اش را برای رایزنی‌های هسته‌ای راهی ایران کرد. مردی همنام لاوروف یعنی سرگئی ریابکوف به ایران آمد و با سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و گفت و گو کرد. او پس از این دیدارها باز هم برای سرعت بخشیدن به مذاکرات تاکید کرده بود. چه ریابکوف از زمان انتخاب مجدد اوباما همواره تاکید کرده بود حالا که مشخص شده است چه کسی در سیاست خارجی واشنگتن تصمیم می‌گیرد بهتر است گفت‌وگو‌ها سریعا آغاز شود. ریابکوف حتی این پیشنهاد را هم داده بود که تهران و واشنگتن برای حل مساله هسته‌ای مذاکره دو جانبه داشته باشند. موضوعی که همان موضع آشنای همیشگی را به دنبال داشت. یعنی ایران در قالب گروه 1+5 با نماینده ایالات متحده هم مذاکره می‌کند. با این حال همه تلاش‌های روسیه برای شروع مذاکرات در ماه نوامبر بی‌نتیجه ماند. دسامبر هم بدون آنکه اتفاق جدیدی را در پرونده گفت و گوهای سیاسی برنامه هسته‌ای ایران به ثبت برساند به پایان رسید. تنها رویداد مهم رونمایی روزنامه واشنگتن پست از جزئیات بسته پیشنهادی غرب به ایران بود. بسته‌ای که جدید به نظر نمی‌رسید و تقریبا همان بسته‌ای بود که غرب در طول مذاکرات دور قبل خود در بغداد به ایران ارائه کرده بود. یعنی تعلیق غنی‌سازی 20 درصد اورانیوم و خروج آن از کشور و تعطیلی سایت فردو در مقابل تعلیق تحریم‌های قطعات هواپیما و واردات برخی فلزات به ایران. روزنامه انگلیسی گاردین هم در تحلیلی نوشت که این پیشنهادها از جذابیتی برای ایران برخوردار نخواهد بود که ایران بخواهد برنامه هسته‌ای خود را بر آن اساس متوقف کند. پس از آن ایران خاطرنشان کرد، غنی سازی 20 درصدی اورانیوم را به خواست هیچکس متوقف نخواهد کرد. این اعلام موضع در قبال آن اخبار رسانه‌ای از پیشنهادها، به نوعی بازگشت به نقطه توقف مذاکرات دوره قبل ایران و شش کشور در مسکو تعبیر شد. هرچند که ایران همواره آمادگی خود را برای مذاکرات سازنده و منطقی اعلام کرده، اما سخنگوی اشتون اخیرا گفته است که برای شروع مذاکرات منتظر پاسخ ایران است. لاوروف: گفت‌وگوها آینده دارد اکنون در چنین فضایی باز هم روسیه وارد میدان شده است. لاوروف هم از امیدواری به مذاکرات سخن گفته و هم از پیشنهادهای جدید خبر داده است. به گزارش خبرگزاری فارس، «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در مصاحبه‌اش با اینتر فکس هشدار داد که هرگونه استفاده از زور علیه ایران عواقب وخیمی برای امنیت بین‌المللی به همراه خواهد داشت به خصوص که خاورمیانه هم‌اکنون در تنش‌های فزاینده‌ای به سر می‌برد. برای همین تهدید به زور باعث به حاشیه رفتن روند مذاکرات می‌شود که این موضوع نگران‌کننده‌ای است. وزیر امور خارجه روسیه به نشست گروه 1+5 و ایران اشاره کرد و گفت: گفت‌وگوها در چارچوب شش کشور به سختی پیش می‌رود، اما بدون تردید این گفت‌وگوها دارای آینده است، وی افزود: طی سالی که گذشت توانستیم به برخی از نکات قابل لمس برسیم. ضرورت دارد که در این زمینه گام‌هایی برداشته شود و به تلاش‌هایی سخت برای تحقق نتایج مثبت نیاز داریم. لاوروف همچنین از ایجاد پیشرفت در نشست اخیر نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران که روز 13 دسامبر در تهران برگزار شد، ابراز رضایت کرد و گفت این نشست با هدف متوقف شدن اشتباهات درباره وجود بعد نظامی در برنامه هسته‌ای ایران در گذشته است. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که در نشست آتی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ماه ژانویه برگزار خواهد شد، دو طرف به توافق نهایی دست یابند. لاوروف همچنین خواستار توضیح تمامی مسائل باقی مانده درباره برنامه هسته‌ای ایران و همچنین تحت مراقبت کامل بودن برنامه هسته‌ای ایران از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد. وی همچنین گفت: جامعه بین‌المللی باید به صورت مناسب به گام‌هایی که توسط ایران برداشته می‌شود واکنش نشان دهد که این واکنش‌ها می‌تواند با کاهش تدریجی تحریم‌ها و لغو آنها چه به صورت یکجانبه و چه از سوی شورای امنیت، همراه باشد.