دورخیز چینی‌ها برای تصرف بازار موبایل

این شرکت کره‌ای پس از ۱۴ سال، با پشت سر گذاشتن نوکیا، عنوان برترین تولیدکننده تلفن همراه جهان را به خود اختصاص داد. در سال ۲۰۱۲ که هم اکنون آخرین روزهای آن در حال سپری شدن است سامسونگ بزرگ‌ترین فروشنده تلفن همراه در جهان بوده و پس از آن، شرکت‌های نوکیا و اپل به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار گرفته‌اند. گفته می‌شود که در سال ۲۰۱۱ رشد فروش سامسونگ ۲۴ درصد بوده و این رقم در سال‌جاری به ۲۹ درصد رسیده است. این اتفاق در حالی رخ داده است که تا سه سال پیش نوکیا در این جایگاه قرار داشت. اما عرضه گوشی‌های هوشمند سامسونگ آن هم با سیستم عامل آندورید باعث شد تا نوکیا نتواند با سیستم عامل سیمبین خود در بازار حرفی برای گفتن داشته باشد. هر چند که فنلاندی‌ها از دو سال پیش تصمیم به تعویض سیستم عامل خود گرفته و ویندوز فون را جایگزین آن کردند، اما به هر حال پافشاری چشم آبی‌ها روی یک سیستم عامل باعث شد تا سهم بسزایی از بازار از این برند فنلاندی گرفته و نوکیا را به مرز ورشکستگی نزدیک کند. پیش‌بینی می‌شود امسال سهم نوکیا از این بازار بین‌المللی ۲۴ درصد کاهش یابد. این شرکت فنلاندی که از سال ۱۹۹۸ مهم‌ترین تولیدکننده گوشی‌های تلفن همراه بوده، سال گذشته ۳۰ درصد بازار را به رقبا واگذار کرده بود و اکنون باید جای خود را به شرکت کره‌ای سامسونگ بدهد. در آن سوی بازار هوشمندها اما رقیب سرسخت دیگری هم به نام‌ آی فون قرار دارد. گوشی اپل که با عرضه آن انقلاب گوشی‌های هوشمند به وقوع پیوست. هر چند که اپل هم اکنون و به تنهایی با عرضه 6 مدل گوشی به عنوان وزنه‌ای سنگین در بازار تلفن همراه محسوب می‌شود، اما به هر حال اکنون آندرویدی‌ها با عرضه متنوعی از گوشی‌ها و از برندهای متفاوت توانسته‌اند تا حدودی جلوی رشد سهم بازار اپل را بگیرند. با این حال، همزمان با رشد استفاده از گوشی‌های هوشمند در نقاط مختلف جهان، سامسونگ برای دفاع از این جایگاه ارزشمند با دشواری‌های فراوانی روبه‌رو است. اژدها وارد می‌شود به جز سامسونگ، اپل، نوکیا، ال جی و اچ تی سی این روزها بازار تلفن همراه شاهد دو برند جدید است. دو برند از کشور اژدهای سرخ، چین. «هوواوی» و «زد تی ای» دو برندی هستند که چند سالی است نامشان در بازار تجهیزات مخابراتی زیاد شنیده می‌شود. این دوبرند که اکنون سهم بالایی از بازار تجهیزات مخابراتی در کشورهای اروپایی، آسیایی و حتی آمریکایی را به خود اختصاص داده‌اند، اما از دو سال پیش رویای سیطره در بازار تلفن همراه را در سر خود می‌پرورانند. اکنون اما هم دو برند «هوواوی» و «زدتی ای» توانسته اند چندین مدل گوشی هوشمند به بازار عرضه کنند. بازاری که در نگاه اول در کشور خودشان یعنی چین با رقمی بالغ بر یک میلیارد کاربر تلفن همراه روبه‌رو بوده وشاید گرفتن تنها 15 یا 20 درصد از همین بازار بتواند این دوبرند چینی را به چنان غول‌های بزرگی تبدیل کند که دیگر هیچ تولیدکننده‌ای نتواند به گرد پای آنها برسد. چینی‌ها اما راه موفقیت در این بازار را از سال‌های پیش آغاز کردند. شاید 10 سال پیش زمانی که بسیاری از برندهای معروف و معتبر جهان به فکر انتقال کارخانه‌های خود به کشور چین افتادند تصور هم نمی کردند که با این کار ماری خوش خط و خال را در آستین‌های خود پرورش می‌دهند. نوکیا و اپل دو برند معتبر تلفن همراه هستند که تقریبا از صفر تا صد تولیدات خود را در کارخانه‌های ارزان قیمت چینی انجام می‌دهند. اکنون اما به نظر می‌رسد که ارزان قیمت بودن چینی‌ها آنچنان که تصور می‌شد برای برندهای معتبر جهانی مزیت نبود. سال‌ها فعالیت مهندسان، کارمندان و حتی کارگران خرده پای چشم بادامی برای برندهای معتبر جهانی اما اکنون از آنها نیروهای کارکشته‌ای ساخته است که حال می‌توانند برای کشور خود گوشی بسازند. به بیانی دیگر فعالیت چندین ساله چینی‌ها برای برندهای معتبر جهانی حکم دانشگاه را برای آنها داشته است. آنها اکنون زیرساخت‌های لازم، به همراه علم و فناوری مربوطه را در اختیار دارند و چه بسا در آینده‌ای نه چندان دور تصمیم بگیرند فقط برای برندهای خود تولید کنند. تولیدی که این بار ارزان تمام شدن فرآیند ساخت یک دستگاه دیجیتالی را فقط برای برندهای چینی به همراه خواهد داشت و قیمت تمام شده سایر برندها به دلیل کوچ از کارخانه‌های چین به سایر کشور گران تر تمام خواهد شد و این شاید همان آخرین گلوله برای از پا در آمدن برندهای با سابقه بازار باشد. تنها مشکل چینی‌ها شاید برند سازی و بازاریابی محصولات باشد. اکنون و با انتشار خبرهایی پیرامون تاسیس دفاتر این دو برند چینی در کشورهای معروف اروپایی و آمریکایی اما به نظر می‌رسد که این مشکل نیز در حال مرتفع شدن است. آغاز یک ماراتن سخت شاید این گفته که تا سه سال دیگر گوشی‌های چینی حاکم اول بازار تلفن همراه جهان خواهند بود در نگاه اول اغراق آمیز و یک ادعای بزرگ به نظر رسد اما اکنون شنیده می‌شود که حتی تولیدکنندگان راس هرم بازار نیز این مهم را به عنوان تهدیدی جدی پیش روی خود می‌بینند. آن‌طور که شریک ایرانی هوواوی می‌گوید، هوواوی کسب و کار تولید موبایل خود را از سال 2003 آغاز کرد، اما از سال 2010 محصولاتش را با برند هوواوی به بازار ارائه کرد. این غول نوظهور چینی اگرچه برند چندان شناخته شده‌ای برای ما ایرانی‌ها به شمار نمی‌رود، اما ظاهرا خارج از مرزهای ایران برای خود اسم و رسمی به هم زده است. این شرکت در نمایشگاه CES 2011 باریک‌ترین گوشی جهان یعنی Ascend P1S و در کنگره جهانی موبایل بارسلونا که از معتبرهای صنعت نمایشگاهی در این حوزه است، سریع‌ترین گوشی هوشمند دنیا با نام Ascend D Quadرا معرفی کرد. هوواوی البته قید بازار رو به رشد تبلت را هم نزده و به همین جهت نخستین تبلت 10 اینچی با پردازنده 4 هسته‌ای Mediapad 10 را نیز به نام خود ثبت کرده است. در سال اول ارائه محصولات با برند هوواوی 5 میلیون دستگاه و در سال 2011 نزدیک به 20 میلیون دستگاه گوشی تلفن‌همراه به فروش رساند. در مورد جایگاه هوواوی در صنعت ارتباطات جهان شاید کمتر کسی بداند که از هر سه نفر در دنیا یک نفر برای ارتباطات خود به شکلی از یکی از تجهیزات شرکت هوواوی استفاده می‌کند. به عبارت دیگر ادوات این شرکت چینی یا در آنتن‌های مخابراتی، یا در شبکه‌ها، یا در مراکز سوییچیگ و حالا در دست مشترکان در سراسر دنیا است. از نظر فروش تجهیزات مخابراتی، هوواوی در سال 2012 بعد از شرکت اریکسون رتبه دوم در جهان را دارد. هوواوی اگرچه نخستین حضور خود در بازار گوشی ایران را تجربه می‌کند اما این به معنای عدم شناخت از کشورمان نیست. این شرکت در کنار رقیب چینی و قدرتمند خود یعنی ZTE سال‌ها است که در ایران رفت و آمد دارند و بسیاری از بسترهای مخابراتی کشور در اختیار این دو برند است. از این رو ایرانی‌ها را خوب می‌شناسند. ZTE نیز عنوان دومین تولید‌کننده و تامین‌کننده قطعات و تجهیزات مخابراتی و ارتباطی پیشرفته در کشور چین پس از شرکت هوواوی است. از همین‌جا می‌توانید حدس بزنید که ZTE نیز از آن دسته شرکت‌های چینی است که رویای فتح بازارهای برون‌مرزی را در سر دارد. این شرکت در سال 1985 تاسیس شد و در سال 1993 به این نام تغییر کرد. سال ۲۰۰۳ مجموع درآمدهای این شرکت از محل فروش برون‌مرزی به ۶۰۰ میلیون دلار (از مجموع حدود دو میلیارد دلار درآمد کل در همین سال) رسید. این درحالی بود که رقیب اصلی ZTE در چین و نیز بازارهای جهانی، یعنی هواوی حدود یک میلیارد دلار از فروش سال ۲۰۰۳ خود را از طریق فعالیت در بازارهای جهانی به‌دست آورده بود. اگرچه ۷۵ درصد درآمد ZTE از طریق فروش در بازار داخلی چین است، اما این شرکت‌ در بیش از ۴۰ کشور دنیا حضور دارد و فعالیت‌های مختلفی در این کشورها، از فروش محصولات در بازارهای محلی گرفته تا مشارکت در پروژه‌های ملی آن کشورها، انجام می‌دهد. محصولات و راهکارهای اصلی این شرکت شامل تجهیزات شبکه دیتا، موبایل، ویدئو کنفرانس، شبکه‌های شهری، خطوط تلفنی ثابت و سیستم‌های شبکه‌های نوری است. با این حال، عمده درآمد اصلی ZTE چه در موطن اصلی‌ و چه در بازارهای خارجی از محل فروش راهکارهای 3G (نسل سوم موبایل) و سیستم‌های GSM و CDMA در چین و حدود ۲۵ کشور دنیا به‌دست می‌آید. نکته جالب در مورد ZTE این است که بخش اعظم فعالیت‌های برون‌مرزی آن در کشورهای درحال توسعه یا کم بضاعت (از نظر مالی) مانند ازبکستان، مجارستان، بنگلادش، قبرس، تایلند، روسیه، پاکستان، مصر، کنیا، ویتنام، کنگو و زامبیا است، ولی در کشورها و مناطق پیشرفته و توسعه یافته (مانند آمریکا یا هنگ کنگ) نیز حضور دارد. این شرکت هم علاوه بر فعالیت‌های مخابراتی چند سالی است که در بخش گوشی تلفن همراه هم فعالیت می‌کند و علاوه بر بازار چین، بازار کشور هند را هم هدف گرفته است. اکنون اما این زد تی‌ای به دنبال سهم بیشتر از بازارهای جهانی است.