افزایش قیمت تمام شده کالای صادراتی

بر اساس تازه‌ترین آمار بانک مرکزی از شاخص قیمت کالای صادراتی، قیمت تمام شده کالای صادر شده از ایران طی شهریور‌ماه امسال نسبت به‌ماه قبل، نزدیک به 10 درصد افزایش پیدا کرده است. بانک مرکزی، آخرین بار در بهمن‌ماه سال گذشته، آمار مربوط به شاخص بهای کالای صادراتی را منتشر کرد. از آن زمان تاکنون، این شاخص به روز‌رسانی و منتشر نشده است. حال در ماه‌های پایانی سال 91، بانک مرکزی آمارهای این شاخص را در 6‌ماه اول سال اعلام کرده است. شاخص بهای کالای صادراتی چیست شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران یکی از انواع شاخص‌های قیمت است که تغییرات سطح عمومی قیمت کالاهای غیرنفتی صادراتی را نشان می‌دهد. برای تهیه این شاخص، «قیمت ارزی» کالاهای صادر شده به «قیمت ریالی» تبدیل می‌شود. روی هم رفته تغییرات این شاخص، نمایانگر تغییرات قیمت کالاهای صادر شده در بازارهای جهانی و نوسانات نرخ ارز است. به عبارت دیگر وقتی شاخص بهای کالاهای صادراتی روند صعودی پیدا می‌کند، نشانه‌های جدیدی از افزایش «قیمت تمام شده کالای صادراتی» را نمایان می‌سازد، چرا که با افزایش این شاخص، قیمت تمام شده کالای صادراتی بالاتر می‌رود. برخی کارشناسان معتقدند با افزایش قیمت کالای صادراتی، در بازار رقابتی جهانی، شانس یافتن بازارهای جدید و صادرات بیشتر کالاهای ایرانی نیز کاهش پیدا می‌کند.

شهریور‌ماه و اوج‌گیری بهای کالاهای صادراتی بنا به گزارش بانک مرکزی، در فاصله بهمن‌ماه سال گذشته تا شهریور‌ماه امسال، بالاترین میزان افزایش شاخص قیمت برای کالاهای صادراتی در شهریور‌ماه رخ داده است. در شهریور‌ماه سال جاری، ترقی شاخص قیمت تعدادی از اقلام، نظیر پروپان مایع شده، بوتان مایع شده، انواع لوله گالوانیزه، فرش پشمی دستباف، پلی اتیلن، سیمان، تراکتور، پلی وینیل کلرور و کابل منجر به افزایش شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران نسبت به‌ماه قبل شده است. گزارش بانک مرکزی همچنین نشان می دهد در شهریور‌ماه امسال نسبت به شهریور‌ماه سال گذشته حدود 23 درصد افزایش یافته است. در یک نگاه کلی نیز، شاخص قیمت کالای صادراتی در شش‌ماه اول امسال نسبت به شش‌ماه اول پارسال، بیش از 14 درصد افزایش داشته است. اردیبهشت، خرداد و تیر؛ کمترین میزان طی 8 ماهه بهمن 90 تا شهریور 91، پایین ترین حد قیمت کالاهای صادراتی مربوط به سه ماهه اردیبهشت تا تیر امسال است. در این سه‌ماه شاخص بهای کالای صادراتی ایران، نسبت به ماه‌های قبل و بعد از آن رشد کمتری داشته و به عبارت دیگر، روند افزایشی این شاخص، کندتر شده است. در اردیبهشت‌ماه امسال نسبت به فروردین‌ماه شاخص بهای کالای صادراتی ایران نزدیک به 2 درصد کاهش پیدا کرده است، اما در خرداد‌ماه بار دیگر این شاخص نسبت به‌ماه گذشته خود مقدار ناچیزی بالاتر رفته است. به نحوی که شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران در خرداد‌ماه نسبت به اردیبهشت‌ماه کمتر از 1 درصد افزایش پیدا کرده است. در تیرماه این روند کاهشی برای قیمت کالای صادراتی بار دیگر و این بار با وزن بیش‌تری تکرار شده است. در تیرماه امسال نسبت به‌ماه قبل، شاخص بهای کالای صادراتی ایران نزدیک به 4 درصد افت کرده است، اما این روند نزولی، در ماه‌های بعد تکرار نشده است. دسته‌بندی کالاهای صادراتی بانک مرکزی شاخص قیمت کالاهای صادراتی را بر اساس دو گروه عمده اصلی و اختصاصی دسته‌بندی می‌کند. بیشتر کالاهای گروه اول با تکیه بر مواد طبیعی یا خوراکی ایجاد شده؛ از جمله کالاهای این گروه محصولات نباتی و حیوانی، محصولات معدنی، محصولات صنایع غذایی، محصولات نساجی و... است. در گروه دوم نیز محصولات پتروشیمی قرار می‌گیرد. بهای کالای صادراتی نباتی بر اساس گزارش بانک مرکزی، در شهریور‌ماه امسال، شاخص بهای گروه محصولات نباتی در مقایسه با‌ماه قبل 2.1 درصد کاهش داشته است. بانک مرکزی دلیل این پایین آمدن قیمت کالاهای صادراتی در بخش محصولات نباتی را کاهش 6.2 درصدی قیمت زعفران، هشت دهم درصدی قیمت پسته و 7.9 درصدی قیمت خرما عنوان کرده است. البته شاخص بهای کالای صادراتی در این گروه نسبت به شهریور‌ماه پارسال 11.1 درصد افزایش یافته است. بهای کالای صادراتی معدنی در شهریور‌ماه امسال، شاخص بهای کالاهای صادراتی معدنی نیز روند صعودی نسبت به مرداد‌ماه 91 داشته است، این افزایش شاخص 31.1 درصد بوده است. افزایش شاخص بهای پروپان مایع شده به میزان 49.6 درصد، بوتان مایع شده 42.4 درصد و سیمان 1.5 درصد در رشد شاخص بهای کالاهای صادراتی ایران طی شهریور‌ماه امسال موثر بوده است. شاخص بهای گروه محصولات معدنی بیش از 95 واحد بالاتر از عدد شاخص مرداد‌ماه 91 بوده است. بهای کالای شیمیایی صادراتی به گفته بانک مرکزی پایین آمدن شاخص بهای پارازیلین (یک ایزومر شیمیایی که ماده اولیه تولید الیاف مصنوعی، ترفتالیک اسید، صنایع دارویی، حشره‌کش‌ها و حلال‌ها است) به میزان 7.3 درصد و صابون به میزان 14.4 درصد سبب شد تا شاخص بهای گروه محصولات صنایع شیمیایی و صنایع وابسته نسبت به مرداد‌ماه امسال معادل 8دهم درصد کاهش نشان دهد. این شاخص در مقایسه با‌ماه مشابه سال گذشته نزدیک به 10 درصد رشد کرده است. بهای کالای صادراتی فلزات در این بخش هم در ششمین‌ماه امسال، شاخص بهای کالای صادراتی کاهشی بوده است. بانک مرکزی در گزارش خود به دلایل این موضوع اشاره کرده و معتقد است که کاهش قیمت انواع مواد اولیه این گروه موجب نزولی شدن روند بهای کالای صادراتی در این بخش شد. بنا به گزارش بانک مرکزی کاهش شاخص بهای آهن کلاف گرم معادل 7.6 درصد، شمش آلومینیوم 2.2 درصد و تیرآهن 3.7 درصد موجب شد تا کاهشی به میزان 2.3 درصد در بهای کالای صادراتی فلزات در شهریور‌ماه ایجاد شود. این در حالی است که شاخص بهای گروه فلزات معمولی و مصنوعات آنها نسبت به مرداد‌ماه سال 90 معادل 1.6 درصد کاهش نشان می‌دهد.