بورس کالا به سمت معامله با اوراق می‌رود
بورس کالا از بخش‌های مالی جدید درحوزه بازار سرمایه است که درحال حاضر فعالیت محدودی درحوزه کالایی ایران دارد. این حوزه هنوز هم برای مردم و فعالان اقتصادی (در معنای عام) چندان شناخته‌شده نیست.
این بازار که باعث شفافیت و رقابت درحوزه معامله کالاهای زیرساختی خواهد شد، در ایران چند سالی است که روند رو به رشدی دارد اما حالا با امیدهای تازه اقتصاد ایران در پساتحریم به نظر می‌رسد این بازار نقش پررنگ‌تری در آینده بیابد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شهروند ، قرار است بورس کالا برای استقبال و استفاده از فضای پسابرجام در سال ٩٥ اقدام کند. زیرا از سال آینده، به دلیل تأثیر واقعی و اصلی بازشدن فضای اقتصادی و تغییراتی که در قوانین صادرات و واردات و تأمین کالاها به وجود آمده، به‌طور قطع بورس کالا نقش مهم‌تر و روشن‌تری در بازار پیدا خواهد کرد. این نکته به قدری اهمیت دارد که بورس کالا در چشم‌انداز خود و پیش‌بینی‌ها تغییراتی تازه داده است. از سال آینده توسعه فیزیکی، فنی و تعامل بیشتر با کشورهای خارجی از برنامه‌های بورس کالاست که می‌تواند تحولی در بازار کالایی ایران ایجاد کند.
چنانکه حامد سطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالا روز گذشته در جلسه تبیین عملکرد سالانه بورس کالا برهمین نکات تأکید کرد. او در پاسخ درباره فعالیت‌های بورس کالا و تعامل با بورس‌های کالایی منطقه و جهان گفت: بورس کالا قصد دارد با بورس‌های کالایی دیگر کشورها تعامل بیشتر داشته باشد. البته در گام نخست قصد داریم این تعامل را با کشورهای همسایه و مقاصد صادراتی کالاها انجام دهیم. او اضافه کرد: برای این تعامل قصد داریم که انبارهایی در مناطق آزاد کشورهای مقاصد تجاری یا در مرزها و مناطق آزاد تجاری کشور ایجاد کنیم. با این شیوه ایجاد یک تابلو و حضور کارگزاران داخلی و خارجی بسیار آسان‌تر بوده و خریدارهای خارجی می‌توانند بدون حضور یا سفر به قصد معامله درکشور خود با توجه به استانداردهای موجود کالای خود را خریداری کند.
تعامل با بورس‌های معتبرکالایی دنیا سلطانی‌نژاد درمورد برنامه‌های سال ٩٥ و حضور خارجی‌ها در این بورس گفت: حضور درکشورهای همسایه از برنامه‌های اولیه بورس کالا در سال ٩٥ است. برای تعامل بیشتر با بورس‌های کالایی خارج و حضور خارجی‌ها در بورس کالا نیازمند زیرساخت‌های تخصصی و پرداخت‌های غیرریالی هم هستیم. این زیرساخت به‌طور محدود در رینگ‌های صادراتی وجود دارد اما برای کالاهای دیگر هنوز وجود ندارد. او افزود: به وجود آوردن این زیرساخت‌‌ها درحال پیگیری و احداث است و در سال ٩٥ هم به‌طور مشخص یکی از سیاست‌های بورس کالاست و به‌طور حتم دنبال می‌شود. چون بورس کالا در گام بعدی قصد دارد با بورس‌های معتبر کالایی دنیا وارد تعامل شود. سلطانی‌نژاد در مورد اوراق گواهی سپرده خودرو گفت: این اوراق برای تأمین مالی خودروسازان قابل طراحی و اجراست. درحال حاضر با ٣ خودروساز توافق و صحبت شده و این اوراق درصورت لزوم و درخواست می‌تواند منتشر شود. البته این اوراق از طریق اوراق سلف موازی نیز قابل دسترسی و حل است. این اوراق قبل از سررسید هم برای دارنده قابل خریدوفروش در بازار ثانویه است.
تأثیر برجام با تأخیر در بورس کالا حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران با ارایه گزارشی از عملکرد این بازار در یک‌سال اخیر عنوان کرد: اقتصاد ایران در سال ٩٤، شاهد کاهش نرخ تورم و درعین حال سنگینی سایه رکود بر فضای کسب‌وکار بود، طوری که رشد تولید ناخالص داخلی کشور به عدد صفر رسید. سلطانی‌نژاد با اشاره به کاهش درآمدهای نفتی دولت و سرمایه‌گذاری‌های عمرانی درکشور طی سال‌جاری گفت: طبیعی است که وقتی صنایع پایین‌دستی رونق نداشته باشند، به تبع آن صنایع بالادستی کشور نیز نتوانند محصولات خود را با آسودگی به فروش برسانند، بخش عمده‌ای از محصولات فلزی، معدنی و پتروشیمی در صنایع ساختمان‌سازی به مصرف می‌رسد و حال آن‌که با توجه به کاهش ١٥درصدی صدور پروانه‌های ساخت، حجم مصرف این محصولات نیز با کاهش مواجه بود، اما در اواخر امسال با رفع تحریم‌ها و اجرای برجام چشم‌انداز جدیدی در برابر فضای کسب‌وکار کشور ایجاد شده است. وی با بیان این‌که آثار رفع تحریم‌ها در دوره‌های زمانی آینده خود را نشان می‌دهد، افزود: درحوزه محصولات فلزی شاهد دامپینگ رقبای خارجی ازجمله کشور چین بودیم که با قیمت پایین همواره محصولات خود را در بازار داخلی عرضه می‌کردند. درعین حال کاهش قیمت جهانی فلزات اساسی باعث شد تا حجم معاملات محصولات فلزی با کاهش مواجه باشد.
کالاهای جدید به بورس کالا می‌آیند سلطانی‌نژاد با اشاره به راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده سکه طلا در روزهای اخیر عنوان کرد: چنانچه نسل اول بورس کالا را معاملات نقدی درنظر بگیریم، در نسل دوم، این بازار به سمت انتشار اوراق بهادار مبتنی بر کالا و قابل ترویج برای دیگران ازجمله انواع اوراق سلف موازی و استاندارد (فوروارد) باید بدانیم و امیدواریم در نسل سوم این بازار معاملات ترکیبی حاصل از انواع اوراق آپشن و فیوچر را شاهد باشیم. وی از تلاش بورس کالا برای راه‌اندازی قراردادهای آتی ذرت، زعفران، قیر و سایر محصولات برخوردار از قابلیت استاندارد در‌سال آینده خبر داد و گفت: بورس کالا تلاش می‌کند با واگذاری مدیریت حساب مشتریان و پایاپای به کارگزاران، بورس کالا را به سمت کارگزار محورشدن حرکت دهد. سلطانی‌نژاد گفت: درعین حال از فاز اول پروژه ٢٤ساعته شدن معاملات در ٧روز هفته در دستور کار قرار گرفته و بورس کالا تلاش می‌کند تا ساعت معاملات را در فاز اول برای قراردادهای آتی از ساعت ١٠ صبح تا ١٠ شب افزایش دهد.
صندوق‌های کالایی برای توسعه بازار مدیرعامل بورس کالا گفت: بورس کالا تلاش می‌کند تا از طریق تشکیل صندوق‌های کالایی و سرمایه‌گذاری روی کالاهای مختلف که در فاز اول روی طلا و محصولات کشاورزی خواهد بود، ریسک فعالان بازار و تولید‌کنندگان را در فضای کسب‌وکار کشور کاهش دهد. سلطانی‌نژاد در مورد تجربه موفق برخی از بورس‌های کالایی دنیا در زمینه راه‌اندازی معاملات مسکن، بورس کالای ایران گفت: بورس کالا درحوزه مسکن برای این‌که بخواهد آپارتمان معامله کند، برنامه‌ای در دستور کار ندارد اما اوراق بهادار مبتنی بر دین (MBS) ناشی از وام‌های رهنی و نیز اوراق مبتنی بر دین ناشی از فروش محصولات در بورس کالا می‌تواند مورد معامله قرار گیرند که این پیشنهاد هم‌اکنون درحال ارایه به هیأت‌مدیره بورس کالا درحوزه املاک و مستغلات مطابق با مصوبه مجلس، بانک‌ها و نهادهای دولتی که از فرآیند سخت مزایده‌ها می‌خواهند رهایی یابند، می‌توانند از سیستم حراج در بورس کالا استفاده کنند که در نخستین گام طی روزهای آینده اموال بانک سپه از طریق بورس کالا روی تابلوی معاملات خواهد رسید.
وی در بازار مشتقه ارزی نیز گفت: مطابق مصوبه قانون لایحه خروج از رکود می‌بایست امکان پوشش نوسان در برابر نرخ‌های آزاد ارز برای فعالان اقتصادی وجود داشته باشد، برخی صاحب‌نظران عنوان می‌کنند که راه‌اندازی بازار آتی ارز نیازمند تک‌نرخی شدن ارز یا راه‌اندازی بازار بین‌بانکی است اما اجماع همه صاحب‌نظران اقتصادی این است که بازار مشتقی ارزی باید درکشور وجود داشته باشد. سلطانی‌نژاد از راه‌اندازی سامانه جامع معاملاتی از امروز خبر داد و گفت: از امروز کلیه محصولات بورس کالای ایران به‌ویژه محصولات پتروشیمی در سامانه جامع معاملاتی صورت خواهد گرفت که از این طریق امکان انجام معاملات در اقصی‌نقاط کشور برای همه فعالان بازار وجود خواهد داشت.
رشد معاملات در بخش کالا سلطانی‌نژاد با اشاره به آمار معاملات بورس کالا در ١١ماه سال ٩٤ و مقایسه آن با دوره مشابه سال قبل افزود: درحوزه بازار فیزیکی (نقدی)، ارزش کل معاملات محصولات صنعتی و معدنی درحالی به ١١١هزارمیلیارد ریال در بورس کالا بالغ شد که این ارزش ناشی از معامله ٨,٦میلیون تن انواع کالا بوده است. این حجم از معاملات به لحاظ مقداری با کاهش ٢٠درصدی و به لحاظ ارزش با کاهش ٣٧درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل مواجه بوده است. وی ارزش کل معاملات صورت گرفته در بازار نقدی و فیزیکی بورس کالا را در ١١ماه امسال مبلغ ٢٦٤هزارمیلیارد ریال اعلام کرد و گفت: این رقم به لحاظ مقداری با کاهش ٣درصدی نسبت به دوره مشابه پارسال مواجه بوده، اما به لحاظ ارزش نیز این رقم ٢٧درصد کاهش را تجربه کرده است. از این‌رو کاهش معاملات بورس کالا بیش از آن‌که ناشی از حجم معاملات باشد، ناشی از قیمت‌های جهانی بوده است.
معاملات مبتنی بر اوراق در بورس کالا وی به معاملات بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا نیز اشاره کرد و گفت: در سال ٩٤، بازار قراردادهای آتی سکه با ارزش معاملاتی به مبلغ ١٣٢هزار میلیارد ریال روبه‌رو بود که درمقایسه با ١١ماهه سال قبل کاهش ١٥درصدی را تجربه می‌کند و انتظار می‌رود تا پایان امسال به دلیل نوسانات سکه از رکود سال قبل خود عبور کند. وی افزود: همچنین درحوزه اوراق سلف استاندارد با ماهیت تأمین مالی، بورس کالا به لحاظ ارزش شاهد ٣,٧هزارمیلیارد ریال معامله در این حوزه بود که به لحاظ مقداری رشد ٥٠درصدی را تجربه کرده است. در زمینه انتشار گواهی سپرده کالایی نیز امسال ارزش معاملات این ابزار به ١.٢هزارمیلیارد ریال رسیده است. سلطانی‌نژاد با بیان این‌که ارزش کل معاملات بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا در تالار نقره‌ای به ١٣٧هزارمیلیارد ریال تا پایان بهمن‌ماه امسال رسیده است، افزود: درمجموع ارزش کل معاملات بورس کالا طی امسال به رقم ٤٠١هزارمیلیارد ریال رسید که نسبت به سال قبل کاهش ٢٣درصدی را تجربه کرده که سهم کاهش قیمت‌ها نسبت به حجم معاملات صورت گرفته در این بازار نسبت بالایی را به خود اختصاص داده است.وی از پایان اجرای موفقیت‌آمیز طرح پایلوت گواهی سپرده کالایی ذرت خوزستان در روز چهارشنبه هفته جاری سخن گفت و افزود: با اجرای موفق این طرح به زودی برای چند استان دیگر کشور نیز اجرا خواهد شد.
