افتتاح اپل استور در ایران؛ شایعه یا واقعیت؟

این روزها خبرهای غیررسمی بسیاری درباره بازگشایی اولین اپل استور ایرانی شنیده می‌شود. خبرهایی که تاکنون از سوی مسوولان شرکت اپل تایید و تکذیب نشده است. از سوی دیگر خبرهای پیشین تاسیس اپل استور در ایران سابقه خوبی ندارند؛ چراکه پس از تلاش چند شرکت برای معرفی خود به‌عنوان نماینده رسمی این شرکت، آخرین نتیجه، تکذیبیه رسمی شرکت اپل نسبت به صحت این دست خبرها بود. از آن جمله اعلام شرکتی به‌عنوان مجری تاسیس اولین نماینده رسمی بود که در نهایت شرکت اپل در پاسخ به یک سایت خبری اعلام کرد هیچ‌گونه ارتباطی با این شرکت ندارد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ساعت 24، پیش از این اما رئیس مجمع تشکل‏های فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران طی برگزاری نمایشگاه جیتکس در مهر ماه گذشته گفته بود که در حاشیه این نمایشگاه ملاقات‏های تجاری با شرکت‌هایی از جمله اپل، مایکروسافت و اوراکل برگزار کرده تا شرایط حضور این شرکت‌ها را پس از برداشته شدن تحریم‌ها در ایران ارزیابی کند، اما هرگز حرفی از حضور آنها در ایران به میان نیامد.آنچه مسلم است شرکت اپل هم‌اکنون در ۱۸ کشور اپل استور دارد که ترکیه (دو اپل استور) و امارات (دو اپل استور) از آن جمله‏اند و همچنین اپل همه فروشگاه‏های رسمی خود را در سایت خود معرفی کرده است و از سوی دیگر به‌دلیل فروش بالای محصولات اپل این شرکت به راه‏اندازی اپل استور در ایران بی‌علاقه نیست. نشانه‏ های کم‌رنگ تاسیس اپل استور با وجود اینکه رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران خود خبر تاسیس اپل استور را در ایران می‌دهد با این حال خوش‌بینی او نسبت به امکان اجرایی شدن این کار زیاد نیست. مهدی میرمهدی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «با وجود هزینه‌های بسیاری که این سرمایه‌گذار برای تاسیس آن پرداخته و تعیین مکان و انبار آن با وجود مخالفت‌ها در ایران برای معامله با آمریکا این امکان می‌تواند خیلی کم‌رنگ باشد. بنابراین ممکن است این تنها یک نمایندگی از سوی یک شرکت ثالث باشد که قصد دارد در ایران آغاز به‌کار کند با این وجود هزینه‌هایی که درجریان آن هستم نمی‌تواند تنها برای افتتاح یک نمایندگی ساده باشد.بنابراین اگر این موضوع نزدیک به واقعیت باشد باید منتظر بود و دید کدام یک از مسوولان اپل برای افتتاح اپل استور وارد ایران خواهند شد.» تاسیس اپل استور منوط به عادی شدن روابط با وجود انتشار خبر بازگشایی اپل در ایران اما رابطان این شرکت تاکنون حاضر به مصاحبه نشده‌اند و تنها اطلاعاتی که از بازگشایی اولین فروشگاه بزرگ‌ترین غول تکنولوژی دنیا منتشر شده است مربوط به همین دست از اطلاعات درباره موافقت‌های نهایی یا اخذ مجوز و تاسیس آن است. بسیاری از کارشناسان بازار آی‌تی اما چندان به صحت و سقم این خبر خوش‌بین نیستند. کذب بودن خبرهایی از این دست که پیش از این منتشر شده بود و قوانین سختگیرانه شرکت اپل در تاسیس اپل استور در دیگر کشورها و نیز نافرجام ماندن تلاش برخی شرکت‌های آمریکایی مانند مک دونالد و کی‌اف‌سی برای بازگشایی شعباتی در تهران از جمله دلایل بی اعتمادی به خبرهای منتشره اخیر است. علیرضا پورنقشبند، عضو هیات‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران یکی از همین منتقدان است. او درباره شایعات راه‌اندازی اولین اپل استور در ایران به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «هرکس که این وعده را داده که به‌زودی اپل استور رسمی در ایران شروع به‌کار می‌کند اطلاعات کذبی ارائه کرده که باید بابت این دروغ به رسانه‌ها و مردم پاسخگو باشد.» او می‌گوید: براساس آنچه از اتفاقات متعددی که در نقاط مختلف دنیا روی داده و ما نیز بی وقفه آنها را رصد کرده‌ایم می‏توانیم بگوییم که سیاست شرکت اپل چه در زمان تحریم و چه بعد از تحریم نشان داده است که زمینه برای آماده سازی حضور این شرکت‏در کشورهای دیگر زمانبر است با این وجود هنوز هم کشور ما چه از نظر مقررات و قوانین اقتصادی و چه از نظر سیاسی حاکم در دو کشور آماده حضور این شرکت آمریکایی در ایران نیست و همین موضوع نشان می‌دهد که افرادی که چنین اخباری را منتشر می‌کنند با چه هدفی می‏خواهند خود را نماینده رسمی اپل معرفی کنند. هرچند که اپل در تمامی کشورها دارای نماینده حقوقی است و تمامی اخبار منتشر شده درباره این شرکت را رصد می‌کند و دربرابر آن موضع گیری رسمی این شرکت را اتخاذ می‌کند. او با تاکید بر اینکه هرچند بازگشایی اپل استور در ایران امری محال و غیرممکن نیست درباره مقدمات مورد نیاز برای این مساله معتقد است:« قدم اول برای تاسیس اپل استور در هر کشوری این است که روابط دو کشور عادی باشد و قوانین گمرکی نیز تسهیلات تبادل تجارت را با این کشور فراهم کنند. این درحالی است که در حال حاضر به‌دلیل نبود زیرساخت‏ها و قوانین گمرکی و مالیاتی، بخش قابل توجهی از تجارت کالا به صورت قاچاق صورت می‌پذیرد و در حال حاضر نیز شاهد هستیم که 90درصد واردات موبایل به کشور از مسیرهای قاچاق انجام می‌پذیرد. با وجود چنین موانعی بنابراین خیلی واضح و مشخص است چه افرادی دوست دارند خود را نماینده قانونی اپل معرفی کنند و بگویند من نماینده اپل در ایران هستم.»او به علاقه ایرانیان برای داشتن مسوولیت نمایندگی محصولات اپل در ایران اشاره می‌کند که مورد تایید این شرکت هم قرار گرفته است: «در همین راستا شرکت اپل چندی پیش اعلام کرد که تاکنون با بیش از 4 هزار درخواست نمایندگی از سوی ایران مواجه بوده‌اند. اما چیزی که باید در این زمینه گفت این است که داشتن نمایندگی و راه‌اندازی اپل استور با هم متفاوت است، همان‌طور که می‌دانید تا چندی پیش نیز کشور امارات بدون داشتن حتی یک اپل استور رسمی تنها نمایندگانی در این کشور داشت که مجوز فروش محصولات اپل را داشتند و می‌توانستند به صورت قانونی کالای شرکت اپل را وارد کنند و به فروش برسانند. این درحالی است که امارات از نظر باز بودن درهای تجارت خارجی و وجه توریستی‏اش می‌توانست یکی از بهترین گزینه‏ها برای شرکت اپل باشد.» او می‌گوید افتتاح اپل استور در زمان کوتاهی پس از برداشته شدن تحریم‌ها ساده‌لوحانه است: «با وجود بهتر شدن رابطه دولت ایران با دولت آمریکا اما وجوه دیگر ارتباط میان دو کشور همچنان غیردوستانه است و مسافرت کارشناسان آمریکایی به ایران عواقب ناخوشایندی را به همراه دارد و همین مساله هست که نافی حضور مسوولان بلندپایه بزرگ‌ترین شرکت آی‌تی دنیاست که به مثابه پرچم و سیاست آمریکا است.» او محتمل‌ترین اتفاق در این زمینه را ایجاد نمایندگی‌های رسمی در ایران می‌داند: «خوش‌بینانه‌ترین اتفاق در این مورد می‌تواند فروش محصولات اپل با مجوز رسمی این شرکت باشد؛ چیزی که تا پیش از این در امارات انجام می‌شد اما راه‌اندازی اپل استور در مالکیت بی‌واسطه این شرکت است که ایجادش در ایران به‌سادگی آنچه تصور می‌کنیم نیست.»پورنقشبند معتقد است زمان شروع به‌کار نمایندگی‏های فروش رسمی نیز به‌دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن بازار ایران مشخص نیست اما آنچه در چند سال اخیر اتفاق افتاده نشان می‌دهد موانع قانونی این نوع تجارت درحال برداشته شدن است. بازگشایی فروشگاهی که قصد دارد به‌طور داوطلبانه محصولات اپل را بفروشد هم با آنچه در تعریف نمایندگی رسمی آمده است فرق دارد چه اینکه اگر غیر از این بود همین حالا می‌توانیم بگوییم 5 هزار فروشگاه در ایران داریم که با لوگوی اپل بالای مغازه‌شان در حال کارند.