شهرداران‌ جهان برای مهار آلودگی چه‌کردند؟

شهرداری تهران باید به تکالیف مشخص شده خود از سوی دولت در زمینه کاهش آلودگی هوا عمل کند.بلندترین اپیزود آلودگی هوای تهران که به مدت 22روز از اواخر آذر ماه تا اواسط دی ماه امسال به طول انجامید، انتقادات زیادی را به نحوه مدیریت پایتخت توسط شهردار تهران به همراه داشت. اما پاسخ محمد باقر قالیباف به این انتقادات در روزهایی که همچنان آلودگی هوا در تهران ادامه داشت در چند کلام خلاصه می‌شد؛ در صورت تفویض اختیارات مربوطه در بحث مدیریت واحد و یکپارچه، می‌توانم آلودگی هوای تهران را به نحو مشخصی کاهش دهم. او همچنین گفته بود: «اگر کسی در جمهوری اسلامی ایران پیدا نشد که مسوولیت حل آلودگی هوا را قبول کند، حاضرم مسوولیت را بر عهده بگیرم و ظرف مدت مشخصی این مشکل را حل کنم.» اما اکنون با گذشت بیش از یک ماه از سخنان وی، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان محیط زیست در گفت‌وگو با ایسنا به این درخواست پاسخ داده است. او در این باره گفته است: شهرداری باید به تکالیف مشخص شده خود از سوی دولت در زمینه کاهش آلودگی هوا عمل کند و امکان سپردن امور کلان و نظارت به شهرداری وجود ندارد؛ چون بسیاری از اختیارات در حوزه شهرداری نیست. ابتکار با اشاره به اینکه بخش‌ها و دستگاه‌های مختلف در مقابله با آلودگی هوا نقش دارند که یکی از آنها شهرداری است، افزوده است: شهرداری باید مجموعه اقداماتی را در این زمینه انجام دهد و تاکنون هم یکی از بخش‌های موثر در کاهش آلودگی هوا بوده است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تعادل ، وی با بیان اینکه شهرداری تهران اقدامات خوبی در بحث مقابله با آلودگی هوا داشته است، توضیح می‌دهد: سازمان محیط زیست آمادگی هر نوع همکاری با شهرداری در زمینه کاهش آلودگی هوا را داشته و نماینده این بخش در کارگروه ملی و استانی کاهش آلودگی هوا حضور دارد. همچنین در حال حاضر بخش زیادی از پایش‌ها به‌طور مشترک با شهرداری انجام می‌شود ولی امکان سپردن کلان نظارت به شهرداری وجود ندارد؛ چون بسیاری از اختیارات در حوزه شهرداری نیست. کشور نمی‌تواند اختیار موضوعات کلان همچون نظارت بر تولید خودروها را به یک شهرداری واگذار کند. وی با بیان اینکه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده که به بحث واردات و تعرفه‌ها مربوط است، برنامه ملی است، اظهار کرده: ارتقای استانداردهای خودروسازی کشور و لزوم رعایت استاندارد یورو 4 بحث ملی است و سازمان محیط زیست به‌طور مستمر بر خطوط تولید خودرو کشور نظارت می‌کنند و شهرداری چطور می‌تواند این کار را انجام دهد. ابتکار با اشاره به اینکه چطور می‌توان واگذاری نظارت بر تولید بنزین در پالایشگاه اهواز را به شهرداری تهران سپرد، افزود: بخش مهمی از سیاست‌های مقابله با آلودگی هوا در سطح ملی هدایت می‌شود و دولت هم برای کاهش آلودگی بسته‌یی دارد و در حال اجرای آن است و شهرداری نیز باید به تکالیف خود در این زمینه عمل کند. شهرداری نمی‌تواند تکالیف ملی چون یکپارچه‌سازی معاینه فنی را انجام دهد؛ زیرا این مساله علاوه بر شهرداری به راهور ناجا نیز مربوط است و شهرداری نمی‌تواند بر راهور ناجا نظارت داشته باشد و از آن درخواست همکاری برای یکپارچه‌سازی معاینه فنی را بکند، بلکه این وظیفه وزارت کشور است که بر عملکرد راهور ناجا نظارت داشته باشد. نمونه‌گیری ادواری از جایگاه‌های سوخت رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داده است: ارتقای کیفیت بنزین و گازوئیل بحث ملی و وظیفه وزارت نفت است و سازمان حفاظت محیط زیست به‌طور ادواری از تمام جایگاه‌های سوخت کشور نمونه‌گیری کرده، بنزین و گازوئیل را با استانداردها انطباق می‌دهد و این اقدام از عهده شهرداری خارج است. سازمان محیط زیست می‌تواند برخی تکالیف خود را برون‌سپاری کند، در حال حاضر بخش زیادی از پایش‌ها به‌طور مشترک با شهرداری انجام می‌شود ولی امکان سپردن کلان نظارت به شهرداری وجود ندارد؛ چون بسیاری از اختیارات در حوزه شهرداری نیست. در حال حاضر نیز بخش‌هایی از کار نظارت به شهرداری سپرده شده و همکاری بسیار خوبی هم بین سازمان محیط زیست و شهرداری‌ وجود دارد که امیدواریم این همکاری‌ها تداوم یابد. شهردار تهران همیشه ناکامی اجرای وظایف مدیریت شهری برای کاهش آلودگی هوا را به افزایش اختیارات خود نسبت می‌دهد، اما نگاهی به نحوه مدیریت شهرها توسط شهرداران کلان‌شهرهای دنیا نشان می‌دهد که با همین اختیارات نیز می‌توان آلودگی هوا را به کنترل درآورد. به‌عنوان مثال شهردار شهر ریو با فرهنگ‌سازی و استفاده از تحقیقات جامعه‌شناسان شهری، به حمل و نقل عمومی با سیاست‌گذاری‌های کلان، ارزش ویژه‌یی بخشید، به‌طوری‌که آمار حمل و نقل عمومی در این شهر در طول دو سال از 18درصد به 63درصد ارتقا پیدا کرد. پنالوسا، شهردار ریو از سال 1998 تا 2001 اتوبوس را به‌عنوان یک نماد زیبای دموکراتیک برای زندگی بهتر معرفی کرد. این شهردار پایه‌گذار سریع‌ترین سیستم حمل و نقل ناوگان اتوبوس شهری در جهان شد. شهردار پکن نمونه دیگری از این افراد است که با خارج کردن 180هزار وسیله نقلیه عمومی فرسوده و مجهز کردن وسایل نقلیه عمومی به سیستم انرژی پاک، سعی کرد تا ناوگان حمل و نقل شهری را نوسازی کند. این شهردار بسیاری از اداره‌های دولتی را موظف به استفاده از این وسایل حمل و نقل عمومی کرد. همچنین این شهرداری با تعیین کردن استانداردهای بالای انرژی پاک برای خانه‌های در حال ساخت، 44هزار واحد مسکونی در پکن را موظف به جایگزین کردن سیستم گرمایشی انرژی‌های پاک کرد.