عمان جایگزین دوبی درتجارت خارجی ایران
فرازوفرودها در روابط سیاسی میان ایران و همسایه‌های جنوبی نزدیک نیم‌قرن است که به طول انجامیده و حال پس از قطع روابط ایران و عربستان، روابط ایران و برخی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و اتحادیه عرب وارد فاز جدیدی شده است و روابط ایران با کشور امارات عربی متحده روزهای متفاوتی را سپری می‌کند؛
به‌گونه‌ای که بزرگترین شریک تجاری ایران سطح روابطش را به کاردار تقلیل داده است. با این حال برخی معتقدند ایران و امارات قطع رابطه نکرده‌اند و فقط سطح رسمی روابط سیاسی خود را کاهش داده‌اند تا بازاری همچون ایران را از دست ندهد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شهروند ، اماراتی‌ها که در سال‌های گذشته از گذر همکاری‌های اقتصادی با ایران منافع زیادی را از آن خود کردند، سعی دارند تا در روابط ایران و عربستان میانجی شوند و با وجود تقلیل روابط دیپلماتیک، روابط بازرگانی خود را با ما حفظ کنند. شاید در نگاه اول تبعات اقتصادی تنش در روابط ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بیشتر به ضرر ایران به نظر برسد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که امارات بیشترین زیان را از این قطع رابطه خواهند دید؛ نکته‌ای که آصفی، سفیر پیشین ایران در امارات بر آن صحه گذاشت.
حال دیگر روابط ایران و برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و اتحادیه عرب وارد مرحله‌ای تازه می‌شود. دراین میان درحالی عسگر اولادی، عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران بر این باور است که محدودیتی برای تجارت خارجی ما به وجود نیامده و اماراتی‌ها هم می‌دانند اگر بخواهند برای تجارت ما مشکلی به وجود بیاورند، کشور جایگزین آن وجود دارد و امارات است که نمی‌تواند جای خالی ایران را پر کند. برخی دیگر از فعالان اقتصادی براین باورند که ایران باید درصدد گسترش تجارت خود با کشورهایی باشد که منافع ملی ایران را تأمین کند و متأثر از کشورهایی همچون عربستان نباشد. در این میان عمان کشوری است که می‌تواند این نیاز را تا حدودی رفع کند.
عمان کشوری پادشاهی است که در شرق شبه‌جزیره عربستان قرار گرفته و پایتخت آن شهر مسقط است؛ از شرق به دریای عرب و از شمال به دریای عمان محدود می‌شود. این کشور از جنوب با یمن و از غرب با عربستان‌سعودی و امارات‌متحده عربی همسایه است. درحالی این کشور از موقعیت جغرافیایی مناسبی در منطقه برخوردار است که همسایگی این کشور با ایران از طریق مرزهای دریایی، ظرفیت دو کشور برای توسعه روابط اقتصادی دو کشور را به رخ می‌کشد. ظرفیتی که در سال‌های گذشته مغفول مانده است. نگاهی به آمارهای تجاری دو کشور نشان می‌دهد که براساس آمار موجود طی ٩ ماهه نخست امسال ٣٧١هزار تن کالا به ارزش ٢٥٧میلیون دلار ازسوی ایران به عمان صادر شده درحالی‌که واردات صورت گرفته از این کشور در این مدت تنها ٣٥هزار تن به ارزش ٣٦میلیون و ٥٠٩هزار دلار بوده است که نشان می‌دهد سهم صادرات ایران به لحاظ ارزشی حدود ٧ و به لحاظ حجمی حدود ١٠برابر عمان است. بدین ترتیب در تجارت با عمان نیز کفه ترازوی صادرات به نفع ایران سنگینی می‌کند و تراز تجاری ایران در این مبادلات بیش از ٢٠٠میلیون دلار مثبت است.
در طول ١٠سال اخیر روند واردات و صادرات بین دو کشور ایران و عمان با نوسانات اندکی مواجه بوده است؛ اما منحنی صادرات و واردات بین ایران و عمان نشان‌دهنده جهش صادرات این کشور به ایران در سال ١٣٨٨ است که پس از آن مجدداً نمودار به حالت تعادل باز می‌گردد. آمارهای ارایه شده از سوی گمرک نشان می‌دهد صادرات ایران به عمان طی ٥سال گذشته با رشد مناسبی همراه بوده و از ١٠٧میلیون دلار در سال ٨٩ به ٣٠٣میلیون دلار در سال ٩٣ افزایش یافته است که از رشد حدود ٢٠٠درصدی در این بخش حکایت می‌کند. این درحالی است که واردات از کشور با فرازونشیب‌های متعددی همراه بوده است.
فرازونشیب‌هایی که اوج آن را به سال ٩٠ می‌توان دانست. به‌طوری که واردات از ١٥٧میلیون دلار از سال ٨٩ به یکباره به حدود ٥٠٠ میلیون دلار (٤٩٩میلیون دلار) در سال ٩٠ افزایش یافت. اما روند صعودی صادرات عمان به ایران عمر کوتاهی داشت و در سال ٩١ به ٢٩٣میلیون دلار کاهش یافت؛ هر چند که سال ٩٢ هم سال پرباری برای صادرات این کشور بود؛ اما صدور کالاهای عمانی در سال ٩٣ به کمترین رقم خود در طی ٥سال گذشته رسید. مسواک، پشم چیده‌شده، خودرو سواری، بنزین، جرثقیل، قطعات گوشت و مکمل‌های دارویی از مهم‌ترین کالاهای وارد‌شده از کشور عمان و حیوانات زنده، قیر، نفت، آهن و فولاد، فرش، سیمان، سنگ مس و گازهای نفتی مهم‌ترین کالاهای صادراتی از ایران به این کشور است. گفتنی است ایران در سال گذشته توانسته ٢٨٣ قلم کالا به ارزش بیش از ٣٠٠میلیون دلار به عمان صادر کند و در مقابل ٧١میلیون دلار در قالب ١٢٧قلم کالا نیز از این کشور وارد کند. عمده صادرات ایران به عمان را کالاهای صنعتی و محصولات کشاورزی تشکیل می‌دهد و ایران نیز عمدتاً سنگ‌آهن و برخی کالاهای معدنی از عمان وارد می‌کند. همچنین به‌تازگی در مذاکرات مقامات سیاسی و اقتصادی دو کشور، طرف عمانی اشتیاق خود را برای خرید گاز از ایران اعلام کرده است.
نیم‌نگاهی به اقتصاد عمان همانند سایر کشورهای عربی خلیج فارس منبع اصلی درآمد کشور عمان نفت است. هرچند این کشور در زمینه تولید نفت هم نسبت به همسایگان خود تولیدکننده متوسطی است و درواقع کشاورزی و ماهیگیری دو منبع مهم درآمد در عمان است. سومین راه برای درآمدزایی و منبع جایگزین دیگر صنعت توریسم در این کشور است. همچنین عمان شامل ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل، کالاهای صنعتی، مواد غذایی و روغن صنعتی است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی مهم‌ترین نقش عمان به‌عنوان کشوری که دارای مرز آبی با ایران است، این است که این کشور می‌تواند برای ایران به‌عنوان بازار جایگزین در نظر گرفته شود و بخشی از روابط تجاری ایران با امارات به این کشور منتقل شود. با توجه به توسعه زیرساخت‌های کشور عمان، ایران می‌تواند در حوزه‌های صدور خدمات فنی و مهندسی در زمینه‌های راهسازی، نفت و گاز، پل‌سازی، استخراج معادن و احداث نیروگاه با این کشور همکاری داشته باشد.
در سال‌جاری نیز برای افزایش مراودات تجاری دو کشور و فراهم آوردن راه‌های جدید حمل و نقل، خط کشتیرانی جدیدی بین بخش خصوصی ایران و عمان در حال راه‌اندازی است. این خط کشتیرانی بین بندر سوهاد عمان و بندر چابهار و جاسک ایران در حال انجام است و برای حمل‌ونقل انواع کالاهای تجاری به کار می‌رود. دراین‌باره مرکز تجاری نیز در عمان در حال احداث است که بازرگانان و تولیدکنندگان ایران می‌توانند انواع تولیدات خود را در زمینه‌های کشاورزی، باغبانی، خشکبار پروتیینی و... در این منطقه عرضه کنند. از گذشته بیشتر روابط تجاری دریایی از طریق دوبی انجام می‌شد که با ایجاد این خط کشتیرانی جدید «سوهار» به‌زودی بخش عمده‌ای از مراودات تجاری با دوبی به این کشور منتقل خواهد شد. GDP کشور عمان براساس اعلام بانک جهانی در سال ٢٠١٣ معادل ٨٠ میلیون و ٥٧٠ میلیون دلار است.
