وضعیت حمل‌ونقل دریایی در پساتحریم

محمدحسین داجمر با بیان اینکه در سال‌های تحریم به توانمندی‌های داخلی در حمل و نقل دریایی کشور لطمه بسیاری وارد شد، اظهار کرد: هر اندازه که محدودیت‌ها و موانع در تجارت خارجی و روابط بین‌الملل برداشته شود و مبادلات‌مان شکل عادی پیدا کند، مسلما به نفع کشور و توسعه اقتصادی خواهد بود. باید از این فرصت استفاده کرد و توانست در شرایط مساعدی که در دوره پساتحریم به وجود خواهد آمد، حجم مبادلات را با کشورهای دیگر افزایش داد. گرچه از یک سال گذشته مذاکراتی در ژنو و وین انجام شده و توافقاتی صورت گرفته اما به هر حال در سال‌های تحریم با فشارهایی که به بنگاه‌های اقتصادی‌ تحمیل شد، حضور آنها در ایران محدود شد و در نهایت ورود آنها به بنادر ایران متوقف شد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اقتصاد، او افزود: محدودیت‌ها برای ترددهای دریایی سبب شد در مقطعی بسیاری از کشتی‌هایی که به بنادر ایران می‌آمدند و پهلو می‌گرفتند یکباره بندرعباس را ترک کنند و دیگر نیایند. در این سال‌ها تجربه کردیم که به دلیل وجود تحریم‌های کشتیرانی بسیاری از شرکت‌های رقیب سهم ایران را در بازارهای جهانی از آن خود کردند. در صورتی که کشتیرانی ایران الان هم به دلیل برخی محدودیت‌ها نمی‌تواند به بسیاری از بنادر اروپا، کانادا و استرالیا تردد کند. داجمر با بیان اینکه رقیبان حمل و نقل دریایی ایران از این فضا استفاده کردند و با وجود ظرفیت‌های بالای کشور در دریانوردی درصدد گرفتن سهم بازار ایران شدند، گفت: هزاران نفر دریانورد و فعال در بنادر داریم که هنوز نمی‌توانند از ظرفیت‌ها همانند پیش از تحریم استفاده کنند. درحالی که پیش از تحریم‌ها دریانوردان‌مان به بسیاری از بنادر دنیا می‌رفتند و توانسته بودند سهم بالایی از تجارت بین‌المللی را از آن خود کنند. اما حال این موقعیت خود را در کشتیرانی از دست داده‌اند و به نظرم این برخلاف اهداف اقتصاد مقاومتی است. گرچه امیدوار هستیم هر چه زودتر برجام اجرایی شود و محدودیت‌هایی که به کشتیرانی ایران تحمیل شده، برداشته شود تا یک شرایط بهتری در اختیار کشتیرانی کشور قرار بگیرد. او افزود: همه شرکت‌های بزرگ کشتیرانی باید به بنادر ایران برگردند. به‌خصوص اینکه با رونق تجارت و بهبود روابط بین‌الملل، رفع مشکلات بانکی و گشایش ال‌سی‌ها حتما شرایط عادی می‌شود و کشتی‌ها از خطوط مختلفی به خلیج فارس خواهند آمد که وضعیت برخی از بنادرمان مانند بندرعباس را مطمئنا عوض می‌کند. مدیرعامل پیشین کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران افزود: تجارت ما می‌تواند شکل متعادل و طبیعی به خود گیرد و در خلال آن هزینه‌های حمل و نقل برای صادرات و واردات به نوعی کاهش پیدا کند این موضوع کاملا به نفع اقتصاد کشور هم محسوب می‌شود. اما به هر حال این کاملا وابسته به اجرایی شدن برجام و رفع محدودیت‌های تجاری دارد. شرایط باید متعادل باشد و کشتیرانی ما هم بتواند به بنادر مختلف تردد داشته باشد. کشتیرانی ما می‌تواند در بازاری رقابتی فعالیت کشتیرانی خود را در بستری سالم پیش ببرد و خدمات مطلوبی ارائه دهد. در این صورت حمل و نقل دریایی ما توسعه پیدا می‌کند و به تدریج توانمندی‌ها در آن بالا خواهد رفت. او تصریح کرد: کشتیرانی یک فعالیت بین‌المللی است و این کشتی متعلق به شرکتی است که در سوئیس ثبت شده است. اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که سوییس به دریاهای آزاد راه ندارد و این کشتی‌ها در سطح آب‌های بین‌المللی حرکت دارند. مدیرعامل این شرکت همراه هیات‌ تجاری‌شان به ایران آمده است و در دیدار با ما کاملا آمادگی خود را برای آغاز تردد به بنادر ایران را اعلام کرده‌اند. با وجود این امیدواریم کشتی‌های بزرگ بیشتری در بنادر کشور پهلو بگیرند. داجمر گفت: همه چشم دوخته‌ایم که برجام چه زمانی اجرایی می‌شود و قول‌هایی که داده شده چقدر عملی خواهد شد. اغلب شرکت‌های زیرمجموعه کشتیرانی که تحریم شدند و در مرحله خروج از این تحریم‌ها هستند هنوز در مرحله بررسی هستند و باید ببینیم در زمان اجرا چه اتفاقی خواهد افتاد. مشکل دیگر تجارت دریایی ایران هم سوئیفت و مشکلات بانکی است که باید در وهله اول حل شود تا تجارت ایران به حالت طبیعی خود برگردد. او افزود: کشتیرانی جمهوری اسلامی و تمام شرکت‌های وابسته به آن که در داخل و خارج کشور فعالیت داشتند، در سال‌های اخیر تحریم بوده‌اند و همانطور که در متن انگلیسی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) آمده نام 15 مدیر ارشد کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به چشم می‌خورد که به تازگی از لیست تحریم‌های یک جانبه آمریکا خارج شده‌اند. گرچه هنوز برجام اجرایی نشده اما از زمانی که لغو تحریم‌ها علیه ایران اجرایی شود طبیعتا انتظار از دولت این است که بر اساس اهداف اقتصاد مقاومتی، توانمندی‌هایی که در زمان تحریم به وجود آمده را در شرایط عادی تقویت کرد تا روزی مجددا محدودیت‌ها و موانع بر سر راه تجارت خارجی قرار گرفت، این پتانسیل‌ها از بین نرود و توانمندی‌ها همچنان حفظ شود. مدیرعامل پیشین کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه سازمان کشتیرانی در سال‌های تحریم توانسته از خود مقاومت نشان بدهد و تجارت کشور را هم از منظر صادرات و هم از منظر واردات حفظ کند، گفت: از آنجایی که حدود 95 تا 90 درصد تجارت خارجی کشور از طریق دریا انجام می‌شود، در این سال‌ها ما به دلیل نداشتن تسهیلات ارزان قیمت بانکی و محدودیت‌ بندری آن طور که باید و شاید از این ظرفیت استفاده نشده و در برخی کالاها معادل قیمت آن باید هزینه حمل پرداخت می‌شده است. او افزود: در اغلب کشورها به دلیل بحران اقتصادی جهان و پایین آمدن قیمت سوخت، کرایه حمل و نقل افت بسیاری پیدا کرده و اگر ما نیز به شرایط طبیعی و عادی گذشته برگردیم، مسلما نرخ کرایه حمل ما هم متناسب و متعادل با بقیه کشورها خواهد شد که این به نوبه خود مزیتی برای واردات و صادرات کشور محسوب می‌شود. داجمر با بیان اینکه در این مدت به جذب سرمایه‌گذاری‌مان لطمه بسیاری وارد شد، گفت: سفارش 20 فروند کشتی ایران به کره در معرض این محدودیت‌ها و تحریم قرار گرفت و این اقدام کاملا متوقف شد. تا جایی که این قراردادها فریز شد و حدود 300میلیون دلار بدون سرانجام از دست رفت. در واقع در چند سال اخیر به دلیل تحریم‌ها توسعه ناوگان دریایی محدود شد و تامین کشتی بیشتر از طریق کشورهای واسط و کشتی‌های دست دوم صورت گرفت. شاید بالغ بر یک میلیارد دلار وام که از بانک‌های مختلف جهت سفارش کشتی‌ها گرفته بودیم، تحریم باعث شد توقف جریان آنها شد و ناچار شدیم از منابع صندوق ذخیر ارزی استفاده کنیم تا بتوان کشتی‌هایمان را آزاد کنیم. او توضیح داد: پیش از تحریم‌ها اقدامات و برنامه‌های گسترده‌ای برای توسعه حمل و نقل دریایی و کشتیرانی طراحی شده بود و اما تمامی آنها در سا‌ل‌های تحریم به نوعی متوقف شدند. کشتی‌های بزرگ خارجی فعالیت خود را در بنادر ایران از سر گرفته‌اند و بسیاری از شرکت‌هایی که در خطوط دریایی ما پیش از تحریم‌ها و در منطقه فعال بودند برای همکاری دوباره ابراز تمایل کرده‌اند و آنان که بنادر ایران را از فهرست حمل و نقل خود خارج کرده بودند، دوباره آمده‌اند و اسامی آنها را سازمان بنادر دارد. باید به این نکته توجه داشت که تقریبا شرایط تجارت دریایی درحال بهبود است و قاعدتا با اجرایی‌شدن برجام بسیاری از کشورها تردد خود را در بنادر کشور آغاز خواهند کرد. داجمر در پاسخ به این سوال که کشتی‌هاه به صورت جدی چه زمانی به بنادرمان خواهند آمد، گفت: قاعدتا زمانی که برجام اجرایی شود. زیرا رفع مشکلات بانکی به طول می‌انجامد و این پارامتر مهمی در رونق فعالیت‌های تجاری است. پیرو این مسائل صنعت حمل و نقل هم زمان‌ می‌برد تا بهبود پیدا کند. اما به صلاح است که تجارت رشد کند و سفارشات آغاز شود و کشتی‌های ایران برای بارگیری و حمل آماده شوند تا هر چه زودتر ظرفیت‌های حمل و نقل هم نسبت به سال‌های گذشته افزایش پیدا کند و از فضای بسته بیرون بیاید.