چرا شرکت‌های آمریکایی در ایران ضرر می‌کنند؟

آمریکا در راستای توافق هسته‌ای جامع وین، تحریم‌های هسته‌ای خود علیه ایران را برمی‌دارد، اما بسیاری از تحریم‌های تجاری این کشور علیه تهران به قوت خود باقی خواهند ماند؛ از این رو برای بیشتر شرکت‌های آمریکایی حضور فیزیکی یا شراکت با شرکت‌های ایرانی همچنان غیرممکن خواهد بود. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، در مقابل، اروپا تقریبا همه تجارت خود با ایران را از سر خواهد گرفت که نتیجه احتمالی آن برد شرکت‌های اروپایی و باخت شرکت‌های آمریکایی خواهد بود. مجید رفیع‌زاده، محقق امور خاورمیانه در دانشگاه هاروارد در این باره به سی ان ان اظهار کرد: ‌قانون جامعی که به شرکت‌های آمریکایی امکان دهد به این زودی در ایران فعالیت کنند وجود ندارد و این مساله شرکت‌های آمریکایی را بزرگ‌ترین بازنده توافق هسته‌ای ایران می‌سازد. همچنین تنش‌های دیپلماتیک اخیر میان ایران و عربستان هم ممکن است آمریکا را برای برداشتن تحریم‌های بیشتر علیه ایران مردد کند. تحریم‌های اروپایی می‌روند؛ تحریم‌های آمریکایی می‌مانند توافقی که میان ایران با کشورهای گروه 1+5 شامل آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، روسیه و چین امضا شد بر مبنای این شرط ساده بوده که در مقابل موافقت ایران با گشودن تاسیسات هسته‌ای خود به روی بازرسان بین‌المللی و نظارت آنها، تحریم‌های بین‌المللی برداشته شوند. ایران می‌خواهد تحریم‌های اقتصادی که از سال 1979 علیه این کشور وضع شده‌اند برچیده شوند. دنیا اکنون منتظر روز اجرای توافق است که سازمان بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی ایران به تعهداتش را راستی آزمایی می‌کند. این تاریخ هنوز تعیین نشده ولی انتظار می‌رود در اوایل سال 2016 اعلام شود. پس از اجرای توافق ایران قادر خواهد بود مجددا در بازارهای جهان نفت خود را عرضه کند و بانک‌های ایرانی می‌توانند به سیستم بانکی جهانی متصل شوند. همچنین آمریکا فروش هواپیماهای مسافربری به ایران و واردات فرش و برخی محصولات غذایی ایرانی به این کشور را مجاز خواهد کرد، اما اتحادیه اروپا سخاوت بیشتری از خود نشان می‌دهد و قصد دارد فروش همه نوع کالا از خودرو تا ریل راه آهن و بیمه به ایران را برای شرکت‌های اروپایی تسهیل کند. به گفته رفیع‌زاده، در حالیکه بسیاری از کشورها برای امضای قرارداد با ایران پس از اجرای توافق هسته‌ای شتاب دارند، دولت اوباما باید تصمیم بگیرد که همکاری با ایران را برای شرکت‌های آمریکایی همچنان ممنوع نگه دارد یا مجوزهای لازم را برای آنها صادر کند. شرکت‌های آمریکایی برای فعالیت تجاری در ایران باید از وزارت خزانه‌داری آمریکا مجوز ویژه دریافت کنند. همان‌طور که این وزارتخانه در وب سایت خود تاکید کرده، تحریم‌های آمریکا حتی پس از اجرای توافق هسته‌ای به قوت خود باقی خواهد ماند. پتانسیل اقتصادی بزرگ ایران ایران پتانسیل اقتصادی زیادی داشته که تنها به نفت محدود نمی‌شود. این کشور بازار جدیدی است که اگر چه به بزرگی بازار چین نیست، اما بسیار بزرگ‌تر از کوبا است که شرکت‌های آمریکایی امسال برای ورود به آن چشم دوخته‌اند. ایران 80 میلیون نفر جمعیت دارد که حدود 60 درصد از آنها پایین 30 سال سن دارند و تحصیلات عالی دارند. طبقه متوسط ایرانی هم به محصولات غربی علاقه زیادی نشان می‌دهند اما مشکل این است که مدیران آمریکایی نمی‌توانند مستقیما با ایران داد و ستد داشته باشند و شرکت‌های آمریکایی نمی‌توانند در این کشور دفاتر یا شعبه دایر کنند. روابط تجاری میان دو کشور عملا وجود ندارد و تنها استثناء فروش برخی محصولات غذایی و کالاها و دستگاه‌های پزشکی است. همچنین مجوزهای نرم‌افزار مصرفی محدودی هم صادر شده است. اپل چگونه می‌تواند در ایران فعالیت کند؟ فعالیت تجاری در ایران برای شرکتهای آمریکایی پیچیده مانده است. به عنوان مثال شرکتی مانند اپل را در نظر بگیرید. این شرکت می‌تواند از وزارت خزانه‌داری به منظور معافیت فروش آی‌پد به ایران از تحریمها درخواست کند، اما این شرکت آمریکایی نمی‌تواند برای این دستگاه خدمات داده یا در ایران فروشگاه افتتاح کند. با اینهمه زیرمجموعه اروپایی اپل پس از اجرای توافق می‌تواند در ایران فعالیت کند اما نمی‌تواند درباره فعالیت‌های ایرانی خود با شرکت اپل در کالیفرینا صحبت کند. شرکت‌های اروپایی زیادی از این مزیت آگاهی دارند به طوری که به محض امضای توافق هسته‌ای، آلمان با یک پرواز چارتری شماری از مدیران تجاری بلندپایه خود را به تهران برد. شرکت‌های آمریکایی تلاش می‌کنند راه‌حلی برای این موضوع پیدا کنند. فرهاد علوی از گروه حقوقی آکریویس به شرکت‌های زیادی که متقاضی دریافت مجوز و معافیت از تحریمها برای فعالیت در ایران هستند کمک می‌کند و از زمان امضای توافق هسته‌ای درخواست‌های مشاوره‌ای زیادی داشته است با این همه اظهار می‌کند مساله رعایت تحریم‌ها دردسر بزرگی برای شرکت‌ها خواهد بود.