تغییر سیاست عربستان به بهانه داعش

فرست تینگ نوشت: گرچه آمریکا هنوز یک ابرقدرت در عرصه روابط بین المللی به شمار می رود ولی هر اتفاقی که در صحنه بین المللی اتفاق می افتد در واکنش به رویدادهای آمریکا نیست. برخی از اتفاقاتی که امروز شاهد آن هستیم در واکنش به تحولات خاورمیانه است. گزارش های مربوط به بالا نگه داشتن تولید نفت عربستان سعودی در شرایطی که قیمت جهانی نفت به شدت کاهش داشته، با این هدف که ریاض تولید کنندگان شیل نفت آمریکا را از بازار خارج کند، یک نمونه روشن از اشتباه تعبیر کردن سیاست های عربستان سعودی است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از عصر نفت، تئوری از بازار خارج کردن، قابلیت عربستان سعودی برای واکنش نشان دادن به تحولات جانب عرضه در بازار نفت و واکنش نشان دادن به فناوری شیل نفت را بزرگنمایی کرده است. مهمتر از آن، این تئوری تهدید داعش برای حاکمان سعودی را دست کم گرفته است و همین طور تاثیرگذاری پایین بودن قیمت نفت به عنوان یک سلاح موثر علیه داعش را. گروه داعش امروز به تهدید بزرگی برای حاکمان عربستان سعودی تبدیل شده است، گرچه هم رهبران داعش و هم رهبران عربستان هر دو سنی هستند. از آنجا که ایران شیعه است، در شرایط کنونی تهدیدی مستقیم علیه کنترل عربستان سعودی به شمار نمی رود. دین و سیاست در عربستان سعودی نتیجه اتحاد سال 1800 میلادی بین خانه سعود و رهبران سلفی یا وهابی بوده است. دولت عربستان حافظ منافع سلفی گری در این کشور است و رهبران و روحانیون سلفی نیز به شدت از دولت عربستان حمایت می کنند. البته این اتحاد بدون تنش نیز نبوده است. ولی حداقل در طول 150 سال گذشته در کنار یکدیگر همکاری و فعالیت کرده اند. البته از اواخر دهه 1970 میلادی این اتحاد با انتقادات زیادی از داخل و خارج عربستان سعودی روبرو شده است. شاید اجازه عربستان سعودی به حضور نظامیان آمریکایی در خاک این کشور در جریان جنگ نخست خلیج فارس، مهمترین نقطه افتراق و جدایی بین دولت سعودی و اسلام سنی یا سلفی بوده است. حضور و ظهور داعش که توانسته از هرج و مرج حاکم بر عراق و سوریه بخش های وسیعی از خاک این دو کشور را اشغال کند، به چالش بزرگی برای رهبران سعودی تبدیل شده است. داعش از نظر ایدئولوژیکی تهدید بزرگی برای سران سعودی به شمار می رود. اگر داعش بتواند از نارضایتی موجود در بین رهبران سعودی و رهبران مذهبی به خصوص جوانان استفاده کند، به طور موثری می تواند خیلی سریع ثبات عربستان را تهدید کرده و ادامه حاکمیت سران آل سعود را به خطر بیندازد. علاوه بر حمایت از نیروهای مخالف که در حال مبارزه با داعش هستند، عربستان سعودی یک سلاح دیگر نیز برای مقابله با داعش در اختیار دارد، این سلاح قیمت نفت است. کمتر از یک سال و نیم است که قیمت جهانی نفت با افت شدیدی روبرو شده و این روند نزولی را آغاز کرده است. این اتفاق تنها چند ماه پس از آن افتاد که داعش کنترل چند میدان نفتی مهم در شرق سوریه را در اختیار گرفت و سپس چند میدان نفتی در غرب عراق را نیز اشغال کرد. در آن زمان بخش زیادی از نفت تولیدی داعش مسیری را به سوی بازارهای بین المللی پیدا می کرد. در آن زمان قیمت نفت آنقدر بالا بود که طرف های سومی برای انتقال و فروش نفت داعش اقدام کنند. داعش از پول نفت برای پرداخت به سربازان، خرید سلاح و ادامه جنگ استفاده می کند. چند ماه پس از تثبیت کنترل داعش بر میدان های نفتی سوریه و آغاز صادرات نفت، عربستان سعودی اعلام کرد که به جای تثبیت قیمت جهانی نفت قصد دارد، سقف تولید خود را حفظ کند. در نتیجه تصمیم عربستان سعودی روند نزولی قیمت نفت آغاز شد و قیمت نفت طی ماه های گذشته بیش از 60 درصد کاهش داشته است. به نظر می رسد سیاست و راهبرد عربستان سعودی در بازار نفت موثر بوده است چرا که نفت داعش اکنون به سوی بازار سیاه سرازیر می شود. البته امروز بخش زیادی از نفت تولیدی داعش در سرزمین های اشغال شده آن باقی می ماند. قطعا کاهش قیمت نفت موجب افت درآمدهای داعش شده است. حملات آمریکا و متحدانش به تاسیسات نفتی داعش نیز فشارها بر این گروه تروریستی را افزایش می دهد. اقدام عربستان سعودی در بالا نگه داشتن تولید نفت به منظور افت قیمت انرژی و ضربه زدن به درامدهای نفتی داعش نشانگر آن است که ریاض خطر و تهدید ناشی از داعش را جدی گرفته است.