میدان گازی یا فیلم هندی؟!

میدان گازی فرزاد B که به گفته محمود زیرک‌چیان زاده - مدیر عامل وقت شرکت نفت فلات قاره، 12.5 تریلیون فوت مکعب گاز درجا دارد، قرار بود قرارداد طرح جامع توسعه‌اش تا پایان سال 1387 امضا شود، اما این اتفاق محقق نشد تا اینکه در مرداد ماه سال 1388، منابع خبری از تصمیم ایران برای مذاکره با هند درباره میدان گازی فرزاد B خبر دادند. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، در این باره، کنسرسیوم هندی شامل شرکت های نفت وگاز هند و اویل‌ایندیا بود. همچنین کنسرسیوم شرکت‌های هندی اعلام کردند که بیش از چهار میلیارد دلار در مراحل ابتدایی توسعه این پروژه که با هدف استخراج 1.1 میلیارد فوت مکعب گاز از این میدان برنامه‌ریزی شده سرمایه‌گذاری می‌کنند. درخصوص ورود هندی‌ها برای سرمایه‌گذاری در میدان گازی فرزادB، نکته جالب اینجا بود که شرکت ملی نفت ایران حقوق بازاریابی برای منابع مورد اکتشاف در این میدان را برای خود محفوظ می‌دانست، اما اعضای کنسرسیوم هندی گفته بودند که به دنبال بررسی احتمال فرآوری این گاز به ال.ان.جی (گاز طبیعی مایع) و انتقال آن به صورت صادرات به هند هستند. در حوزه انرژی، هند در رابطه با ایران خیلی خوش‌قولی و وفای به عهد از خود نشان نداده است. ترک کردن گفت‌وگوهای سه جانبه طرح خط لوله انتقال گاز ایران به هند و پاکستان موسوم به «خط لوله صلح» در سال 2009 (1388)، گواه این مدعا است، همچنین در رابطه با توسعه میدان گازی فرزادB ، شاید طولانی شدن روند توسعه‌ای و آغاز به کار این میدان گازی، یکی دیگر از دلایلی است که می‌تواند دلالت بر غیر حرفه ای بودن هندی ها در انجام این قبیل پروژه ها باشد. سریال تکراری مذاکرات با هندی ها از سال 1388 که خبر حضور هندی ها در فرزادB قطعی شد، تا سال 1390 همچنان توسعه این میدان گازی، منتظر نهایی شدن مذاکرات شرکت ملی نفت ایران با یک کنسرسیوم هندی بود. اما این پایان داستان توسعه فرزاد B نبود. دو سال بعد و در اردیبهشت 1392، مدیرعامل وقت شرکت نفت فلات قاره در مورد توسعه میدان فرزاد B توضیح داد که "با توجه به این‌که سرمایه‌گذاری در این میدان بسیار بالا است ریسک بالایی را به همراه دارد، اما در حال حاضر در حال مذاکره با مسوولان انرژی هند هستیم" . به این ترتیب چهار سال فقط مذاکره و بدون هیچ توسعه ای ! اما در ادامه، این مقام مسئول با اشاره به اینکه مسوولان هندی پیشنهاد‌های خاصی را برای توسعه و سرمایه‌گذاری این میدان ارائه کرده‌اند، اظهار کرد که "با وجود این‌که مذاکرات خوبی با این کشور برای توسعه‌ی میدان فرزاد B صورت گرفته است، در نهایت امسال یا با این شرکت هندی و یا با یک کنسرسیوم داخلی قرار‌داد توسعه این میدان امضاء خواهد شد". مذاکره های بی نتیجه با مهاراجه ها! ظاهرا مذاکره های دنباله‌دار با کشور هند خیلی به مذاق مسئولان حوزه انرژی کشورمان خوش آمده بود، چرا که دو سال بعد از اظهارات زیرک‌چیان زاده، مدیرعامل وقت شرکت نفت فلات قاره، این بار نوبت رکن الدین جوادی، مدیرعامل شرکت ملی نفت بود که درباره توسعه فرزاد B در کنفرانس تهران بگوید:" ما یک توافق با یک شرکت هندی در این مورد داریم و در حال انجام مذاکرات برای ایجاد دوباره یک قرار‌داد هستیم ". البته رکن الدین جوادی در کنفرانس تهران و در حاشیه معرفی مدل جدید قراردادهای نفتی IPC اظهارات فوق را بیان کرده بود و در این صورت شاید جای این امیدواری باشد که مدل جدید قراردادهای نفتی، طلسم این مذاکرات شش ساله را باطل کند و این میدان گازی طعم توسعه و بهره‌برداری را بچشد. حدود یک ماه بعد از کنفرانس تهران و در هشتم دی ماه امسال، وزیر امور خارجه هند در کمیسیون مشترک ایران و هند در دهلی نو با تاکید بر لزوم تکمیل زود هنگام تمام مراحل حضور هند در میدان گازی فرزاد B، بر تمایل کشورش برای مشارکت در دیگر پروژه های اکتشاف نفت و گاز ایران خبر داد که این اظهارات با توجه سابقه کشور هند، شاید نوعی فرار به جلو تلقی شود. حجم گاز درجای میدان گازی فرزاد B ، بیش از 21 تریلیون فوت‌ مکعب برآورد شده که 12.5 تریلیون آن قابل استحصال است و طبق برنامه قرار است با توسعه میدان در فاز نخست از این میدان روزانه 1.1 میلیارد فوت مکعب گاز تولید شود. همچنین در فاز نخست طرح توسعه میدان گازی فرزاد B هفت حلقه چاه ارزیابی حفر می‌شود، که بعد از ارزیابی آن‌ها فاز دوم و سوم توسعه این میدان نیز طراحی و اجرا می‌شود و در صورت اجرای فاز دوم توسعه میدان فرزاد تولید گاز این میدان به روزانه یک میلیارد و 650 میلیون فوت ‌مکعب و با اجرای فاز سوم به روزانه 2.2 میلیارد فوت‌مکعب خواهد رسید.