منتظر کدام سناریو برای نفت ایران باشیم؟

وزیر نفت ایران در روزهای گذشته و با پررنگ شدن چشم انداز لغو تحریم‌ها بر یک موضوع بیش از همه تاکید دارد و آن بازگشت ایران به بازارهای نفتی و رساندن صادرات به میزان صادرات قبل از اعمال تحریم‌ها است که با گام 500 هزار بشکه آغاز خواهد شد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، زنگنه می‌گوید نه تنها مشکلی برای فروش نفت بیشتر صادراتی دارد بلکه بر خلاف تصوراتی مبنی بر ناتوانی ایران در تولید این میزان نفت خام پس از لغو تحریم‌ها، میزان افزایش صادرات نفت ایران در این زمان بیش از آنچه که اعلام شده خواهد بود. ایران رسما اعلام کرده است که به محض برداشته شدن تحریم‌ها صادرات نفت خود را در نخستین گام 5000 هزار بشکه و پس از آن تا میزان صادراتش پیش از اعمال تحریم‌ها افزایش خواهد داد، موضوعی که به اوپک نیز گزارش داده شده و به گفته تحلیل‌گران پیش از تحقق عملی آثار خود را بر بازار نفتی گذاشته و نشان داده است. چشم انداز 5000 هزار بشکه‌ای زنگنه با تاکیدات مدوام وی «به محض » برداشته شدن تحریم‌ها و افزایش یک میلیون بشکه‌ای طبق اظهارات قبلی وی تا پایان امسال و حداکثر اوایل سال آینده تحقق پیدا می‌کند. ایران برای به دست آوردن اولویت اول نفتی‌اش یک روز پس از برداشته شدن تحریم‌ها و احتمالا بدون نیاز به هیچ نوسازی یا سرمایه‌گذاری جدیدی اقدام خواهد کرد، این نکته‌ای است که پیش‌تر مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب نیز درمورد آن اعلام آمادگی کرده بود. بیژن عالی پور تصریح کرده است که شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب آماده است سه روزه تولید نفت را به سطح پیش از تحریم‌ها بازگرداند. عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران نیز با همین پیشبینی‌ها به برنامه‌ریزی وزارت نفت و بخش خصوصی برای پسااتحریم اشاره دارد و می‌گوید که قرار است براساس برنامه‌ریزی‌های وزارت نفت 500 هزار بشکه به صادرات نفت خام اضافه شود و رقم صادرات نفت از یک میلیون بشکه به 1.5 میلیون بشکه برسد و بعد از آن باید این حجم صادرات تا پایان سال 1395 به دو میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند. اما برای افزایش یک میلیون بشکه‌ای، زنگنه روی تولید 75 هزار تا 100 هزار بشکه از فاز اول طرح توسعه میدان منصوری، 55 هزار بشکه از واحد بهره‌برداری و نمک‌زدایی هفت شهیدان، 30 هزار بشکه از نمک‌زدایی لب سفید، 110 هزار بشکه از واحدهای نمک زدایی شامل گچساران 3 ، 55 هزر بشکه از بی بی حکیمه 1 و 45 هزار بشکه از هفتگل و نفت سفید حساب می‌کند. در کنار نگاه مطمئن ایران نسبت به چشم‌انداز افزایش تولید و صادرات نفت خام، تحلیل‌های متفاوتی از این امر ارائه می‌شود، از تحلیل‌های اویل‌پرایس و آژانس بین‌المللی انرژی برای افزایش صادرات تا یک سال آینده گرفته تا انتظار شش‌ماهه مریل لینچ برای رسیدن به افزایش 600 هزار بشکه‌ای در صادرات نفت ایران. اویل‌پرایس در آغاز راه جدی شدن گمانه‌زی‌ها درباه لغو تحریم ایران از ابتدای سال 2016 و البته طرح جدی‌تر افزایش 500 هزار بشکه‌ای نفت ایران، تحلیلی مبنی بر خوش‌بینانه بودن پیش‌بینی‌ وزیر نفت ایران برای افزایش صادرات نفت خام به محض برداشته شدن تحریم‌ها ارائه داده و البته اذعان کرده بود که ایران می‌تواند تا یکسال آینده بین 500 هزار تا یک میلیون بشکه در روز تولید و صادرات خود را افزایش دهد. بازه زمانی یک‌ساله برای دست‌یابی به اولویت نفتی اول ایران در پساتحریم ، دوره‌ای است که در تحلیل‌های زیادی مطرح می‌شود، آژانس بین المللی انرژی نیز پیش از آنکه راه پیش‌روی برجام به وضوح پیدا باشد، درباره ظرفیت نفتی ایران اعلام کرده که ایران پس از لغو تحریمها به سرعت می‌تواند تولید نفت خود را 730 هزار بشکه در روز افزایش دهد. آژانس بین المللی انرژی در آن زمان در گزارش خود آورد کرده بود که تولید میادین نفتی ایران که در ماه اوت روزانه دو میلیون و 870 هزار بشکه بود ظرف چند ماه پس از لغو تحریمها احتمالا به حدود سه میلیون و 400 هزار بشکه تا سه میلیون و 600 هزار بشکه در روز خواهد رسید. اما تحلیل جدیدتر این آژانس کمی متفاوت است، به این ترتیب در تا‌زه‌ترین گزارش خود درمورد ظرفیت نفتی ایران برای افزایش صادرات در پساتحریم می‌نویسد صادرات نفت خام ایران احتمالا ظرف 6 الی 12 ماه پس از لغو تحریم‌ها 500 هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت. تحلیل هم‌زمان بانک مریل لینچ از بازگشت نفت ایران متفاوت است، این بانک آمریکایی انتظار دارد که ایران بتواند ظرف شش ماه از برداشتته شدن تحریم‌ها صادرات روزانه نفت خامش را 600 هزار بشکه افزاش دهد. گفته می‌شود نفت سنگین ایران به پایین‌ترین سطح قیمت خود یعنی کم‌تر از 30 دلار رسیده است، اما برای مسئولان نفتی آنچه اهمیت دارد تولید، صادرات و قدرت تعیین‌کنندگی در بازار حاصل از حجم صادرات است، نه قیمت؛ حال باید دید با این شرایط صادرات نفت ایران یک روز پس از پایان تحریم‌های نفتی روی چه شاخصی خواهد ایستاد و در نیمه سال آینده میلاد و در پایان آن روی کدام پله در بازار نفتی خواهد بود.