تجلی سیاست‌های پوپولیستی احمدی‌نژاد
اول فکر می‌کردیم این تنها سیب‌زمینی است که قرار نیست پایش را از حوزه سیاست بیرون بکشد و هر بار در هر دوره‌ای، افراد با بهره‌گیری‌های سیاسی از آن قصد دارند طیفی دیگر را بر زمین بزنند.
سال‌ها پیش نزدیک به انتخابات ریاست‌جمهوری دهم، توزیع رایگان سیب‌زمینی از سوی رئیس دولت وقت، حاشیه‌های فراوانی به دنبال داشت. آن زمان احمدی‌نژاد نزدیک به انتخابات ریاست‌جمهوری، از سادگی مردم سوءاستفاده و نسبت به توزیع سیب‌زمینی در شهرستان‌ها اقدام کرد. گویا تیم رسانه‌ای احمدی‌نژاد قرار نیست دست از کار بکشد و این بار از نقطه مقابل آن جریان وارد عمل شده است. حالا سخن از دفن سیب‌زمینی و خرما و معدومکردن گوشت مرغ به میان می‌آید. برنج‌های آلوده هم دور از نظر نگاه داشته نمی‌شود. او نیک می‌داند قوت مردم، قوت طبقه پایین‌دست جامعه است که از ناحیه سیاست‌های نادرست اقتصادی دولت او، فرودست‌تر شدند و طبقه متوسط را نیز به درون خود کشیدند و همچنان درگیر معیشت خود بوده و به نان شبشان می‌اندیشند.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شرق ، این بار در آستانه انتخابات دهمین مجلس شورای اسلامی، بهره‌گیری از خوراکی‌ها که مایحتاج مردم محسوب می‌شود، داغ شده است. حالا گفته می‌شود ٦٠٠ تن گوشت مرغ به دلیل فاسد‌شدن معدوم شده است؛ خبری که از سوی علیرضا ولی، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام، به‌کل رد می‌شود. چند ماه گذشته نیز خبر دفن هزارو ٧٠٠ تن سیب‌زمینی از سوی سازمان تعاون روستایی خبرساز شد، امری که به گفته رئیس سازمان تعاون روستایی فارس در گفت‌وگویی، در گذشته نیز شاهد آن بوده‌ایم که در راستای تنظیم بازار روی داده بود. احد بهجت‌حقیقی تأکید کرده بود: «این کار سال‌ها در حال انجام است و امری طبیعی به شمار می‌رود که باید به‌طور کارشناسی به آن نگاه کرد». اما چرا در این زمان سخن از آن چنین پررنگ می‌شود و خبری از گذشته آن به میان نمی‌آید؟ این پرسش‌ها نگاه‌ها را به سمت‌وسویی می‌برد که گویا بحثی کارشناسی در کار نیست و تنها بازی‌های سیاسی است که برای فریب مردم عادی طراحی شده است. مشخص نیست معیشت و مایحتاج مردم بر مبنای کدام اصول اخلاقی دستمایه بازی (که البته نمی‌توان نام رقابت انتخاباتی را بر آن نهاد) برخی جناح‌ها قرار می‌گیرد. سودجویی ابزاری از مرغ برای انتخابات این‌بار مرغ تبدیل به ابزاری برای سودجویی انتخاباتی شد. در این خبر که به نقل از علیرضا ولی، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام، است از معدومکردن ٦٠٠ تن گوشت مرغ به دلیل فاسد‌شدن خبر می‌دهد. به گفته او برخی برای سودجویی و استفاده ابزاری از این مسئله در انتخابات، نسبت به انتشار چنین اخباری اقدام می‌کنند که با آنها برخورد می‌شود. ولی ادامه می‌دهد: تاکنون حتی یک مثقال گوشت مرغ معدوم نشده و این خبر از اساس نادرست است. وی با بیان اینکه هیچ مشکلی برای تأمین گوشت مرغ در بازار شب عید وجود ندارد، می‌افزاید: برخی سودجویان برای استفاده ابزاری از این مسئله در انتخابات پیش‌رو دست به انتشار چنین شایعاتی می‌زنند که با آنها برخورد می‌شود. توزیع دوباره برنج‌های تاریخ‌گذشته در بازار در خبری دیگر برنج فاسد جای مرغ می‌نشیند. عضو کمیسیون کشاورزی مجلس می‌گوید: «درحال‌حاضر چند صد تن برنج آلوده و تاریخ‌مصرف‌گذشته در انبارهای غرب کشور در حال نگهداری است و بناست تاریخ آنها تمدید و دوباره در بازار مصرف عرضه شود». این خبر دیروز منتشر شده و صحت این گفته‌ها هنوز موردتأیید یا رد مسئولان واقع نشده است. علی ایرانپور در گفت‌وگو با «تسنیم» در توضیح بیشتر درباره برنج‌های آلوده ادامه می‌دهد: «حضور وزرای جهاد کشاورزی و بهداشت برای پاسخ‌گویی در دستور کار کمیسیون کشاورزی قرار نگرفت و به بعد از تعطیلات مجلس، یعنی دو هفته آینده منتقل شد. این مسئله به‌صورت کتبی و شفاهی توسط دو نفر از نمایندگان مجلس به وزارت جهاد کشاورزی تذکر داده شد». سوءمدیریت در دولت گذشته، بلای بازار خرما و در آخر دبیر انجمن خرما از افت شدید قیمت و برهم‌خوردن بازار خرما از دولت گذشته تاکنون خبر داده و می‌گوید: خرما روی دست تولیدکنندگان باقی مانده و با این وضعیت، سازمان تعاون روستایی امسال هم مانند سال گذشته مجبور می‌شود خرمای خریداری‌شده را دفن کند. علی‌اصغر موسوی در گفت‌وگو با «ایسنا»، با بیان اینکه بسیاری از تولیدکنندگان نخلستان‌های خود را رها کرده‌اند، اظهار می‌کند: مشکلی که هم‌اکنون در صنعت خرما وجود دارد این است که حدود یک میلیون تن خرما در کشور تولید شده و روی دست تولیدکنندگان یا حتی واسطه‌هایی که آنها را از نخل‌داران خریده‌اند، مانده است. به گفته او درحال‌حاضر قیمت صادراتی خرما توجیه‌پذیر نیست و صادرات آن نیز به این دلیل بسیار کند و به اندازه ناچیزی انجام می‌شود چراکه قیمت صادراتی خرمای ایرانی ١٥ تا ٢٠ سنت است درحالی‌که قیمت تمام‌شده آن برای تولیدکنندگان حدود یک تا ١,٥ دلار است. او همچنین تأکید می‌کند دولت گذشته با سوءمدیریت، بلایی سر بازار خرما آورد که قیمت این محصول در بازار جهانی شکست و دیگر برای تجار، صادرات خرما توجیه اقتصادی ندارد. مشکلات اقتصادی دولت یازدهم، به معنای مشروعیت جریان مقابل نیست فارغ از صحت و سقم این اخبار، دستمایه قرار گرفتن چنین اخباری در روزهای نزدیک به انتخابات را در گفت‌وگو با حسین راغفر، اقتصاددان مورد بررسی قرار دادیم. راغفر در گفت‌وگویی با نگاهی به این مسئله، به تبلیغات گستردهای اشاره کرد که در چند سال اخیر علیه سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم مطرح شده است و گفت: مخالفان سعی دارند نشان دهند این تنها احمدی‌نژاد نبود که اسراف می‌کرد، بلکه دولت کنونی نیز در این عرصه دستی دارد. به همین خاطر غائله‌ای را طرح و نسبت به برخی از مسائل بزرگ‌نمایی می‌کنند.
به گفته راغفر، گرچه اتلاف منابع از هر نوعی که باشد، نشان از ناکارآمدی نظام اقتصادی ماست و نمی‌توان نسبت به آن تردید کرد، اما ما شاهد وضعیت‌های بسیار بدتری در دولت قبل بودیم که همین رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه ملی سعی می‌کرد این مسائل را مکتوم بگذارد و به آن نپردازد. در شرایط کنونی به نظر می‌رسد بسیاری از این موارد حتی اگر صحت داشته باشند، آن‌گونه‌که در واقعیت وجود دارد مطرح نمی‌شوند. او در ادامه افزود: گاهی مشکلات عدیده‌ای که در نظام اقتصادی ما وجود دارد، خود را به این اشکال نشان می‌دهد. در دوره اخیر تقارن این اخبار با مسائل سیاسی و به‌ویژه انتخابات امسال نشان می‌دهد گروه‌های رقیب دولت سعی می‌کنند از این فرصت استفاده کنند و برای جریان مخالف دولت توجیهی دست و پا کنند، درحالی‌که اگر دولت با مشکلات اقتصادی روبه‌روست، به‌معنای مشروعیت جریان مقابل نیست. یک شبیه‌سازی ساده با قدرت تخریب بالا استاد دانشگاه الزهرا با بیان اینکه به نظر می‌رسد در این شرایط عمدتا جهت‌گیری‌ها معطوف به منافع سیاسی حزبی و گروهی است تا منافع ملی، تصریح کرد: واقعیت آن است که از خوراکی‌ها به‌عنوان مایحتاج مردم استفاده ابزاری می‌شود، اما در رابطه با اینکه چرا این نوع کالاها موردتوجه قرار می‌گیرد، باید گفت این کالاها مورداستفاده عموم قرار می‌گیرند و برای مردم بسیار ملموس هستند. ناکارآمدی نظام بانکی به‌عنوان میراث دولت گذشته یا انحصاراتی که در دولت‌های نهم و دهم در کشور شکل گرفت، شاید هنوز برای طیف گستردهای از جامعه چندان ملموس نباشد، اما خوراک مردم به‌خصوص قوت روز مردم مثل سیب‌زمینی و گوشت و... بسیار ملموس است و تأثیر مخرب زیادی می‌تواند داشته باشد. به گفته راغفر، ممکن است مردم سیب‌زمینی‌های مجانی در انتخابات ریاست‌جمهوری دهم را به یاد داشته باشند. آنهایی که مشمول دریافت سیب‌زمینی رایگان در دولت قبل شدند، قطعا این تقارن‌سازی را به‌سهولت می‌توانند انجام دهند و با خود بیندیشند دولت قبل چه می‌کرد و دولت کنونی چگونه رفتار می‌کند. این شبیه‌سازی ساده می‌تواند تأثیرگذاری تخریبی بالایی به لحاظ سیاسی داشته باشد. رفتارهای پوپولیستی گروه‌های مخالف دولت او معتقد است: اهداف سیاسی در کشور ما به جای اینکه به ارائه راه‌حل بپردازند، بیشتر به تخریب یکدیگر معطوف می‌شوند و این مسئله به آن بازمی‌گردد که بسیاری از این اهداف سیاسی نیز مانند بسیاری موارد دیگر با عقب‌ماندگی‌ها و محرومیت‌های جدی روبه‌رو هستند. به‌ویژه آنکه در دولت‌های نهم و دهم، فضاحت‌های اقتصادی بسیار بزرگی برای کشور رقم خورد و آسیب‌های عمیقی اذهان عموم را فراگرفت. آنها تصور می‌کنند با تخریب گروه‌های دیگر و نوعی شبیه‌سازی می‌توانند از عمق فجایع اقتصادی در دولت‌های نهم و دهم بکاهند. این اقتصاددان با بیان اینکه این نوع استفاده ابزاری از قوت مردم، ادامه‌دهنده رفتار پوپولیستی و بهره‌گیری از توده مردم در دولت‌های نهم و دهم محسوب می‌شود که ادامه آن جریان و حامیان آنهاست، اظهار کرد: به نظر می‌رسد دولت کاستی‌های جدی در سیاست‌های اقتصادی خود دارد و توجهی به گروه‌های پایین اجتماعی ندارد، همان‌گونه که دولت‌های پیش از دولت احمدی‌نژاد رفتار می‌کردند. به همین دلیل نیز بود که احمدی‌نژاد توانست روی سیاست‌های دولت‌های قبلی و بی‌توجهی به گروه‌های پایین سرمایه‌گذاری کند و درنهایت رأی بالایی را از آن خود کند.
او در قالب توصیه‌ای به دولت یازدهم با تأکید بر اینکه دولت یازدهم نباید اجازه دهد حداقل در حوزه‌های سیاسی، چنین بهره‌برداری‌هایی از عملکرد آن شود، گفت: به‌طور کلی، سیاست‌های درست آن است که گروه‌های پایین موردتوجه قرار گیرند، زیرا بخش قابل‌توجهی از جمعیت کشور را شامل می‌شوند. اگر موردتوجه قرار نگیرند، ممکن است برای احزاب رقیب دستمایه استفاده‌های جناحی شود و این امر نیز، طیف مخالف را برای سرمایه‌گذاری و تلاش‌های عوام‌فریبی فراهم می‌کند.
