مقایسه نرخ دستمزدهادر ایران و سایرکشورها

کارگران ایرانی برای یک ساعت کار در هفته دستمزدی بالغ بر 1/12 دلار دریافت می‌کنند، در‌حالی‌که نرخ دستمزد در بیشتر کشورها بیش از ۵ دلار برای هر ساعت است. این در حالی است که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به تازگی پیشنهاد کرده است که سطح دستمزد‌ها برای تازه‌واردان به بازار کار در ایران کاهش پیدا کند. اجرایی شدن این پیشنهاد هر چند ممکن است روی نمودارها به کاهش نرخ بیکاری منجر شود اما در واقعیت به شمار کسانی که قدرت اداره خودشان را در نخستین سال‌های جوانی دارند اضافه نخواهد کرد. بر اساس این پیشنهاد، دانش‌آموختگان دانشگاهی زیر ٢٩ سال از شمول قانون کار خارج می‌شوند و حداقل مزد کارگران زیر ٢٩ سال به میزان ٧٥درصد حداقل مزد مصوب شورای عالی کار تعیین می‌شود.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اعتماد، چنین پیشنهادی که به گفته طراحانش به قصد «ترغیب کارفرمایان و کارآفرینان بخش خصوصی و تعاونی به جذب نیروی کار بیکار جوان به ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته و با هدف کمک به کاهش هزینه نیروی کار بنگاه‌های اقتصادی» در پیش‌نویس لایحه ششم توسعه گنجانده شده، در شرایطی طرح شده است که بنابه اذعان وزارت کار، سهم دستمزد در هزینه تولید از 2/13 درصد در سال ۷۶ به 7/5 درصد در سال ۹۰ کاهش پیدا کرده است.

روشن است که با افزایش دستمزد کمتر از نرخ رسمی تورم و هزینه سبد معیشت یک خانواده چهارنفره در سالیان گذشته، این درصد کمتر نیز شده است. وزارت کار در سال ۹۲ اعلام کرده بود که 21/2درصد شاغلان کمتر از یکصد هزار تومان و ۶۰ درصد از آنها کمتر از ۶۰۰ هزار تومان حقوق دریافت می‌کنند. بدین‌ترتیب دست‌کم ۶۰درصد از کارگران ایرانی در سال ۹۲ کمتر از حداقل‌های قانونی مصوب وزارت کار حقوق دریافت می‌کردند؛ آماری از کاهش این رقم در سال‌های گذشته ارایه نشده است. گفتنی است دستمزد کارگر ایرانی برای یک ساعت کار در هفته به دلار از تقسیم رقم دستمزد ماهانه معادل ۷۱۲ هزار و ۴۲۵ تومان بر ساعات کار اجباری چهار هفته متوالی -که ۱۷۶ ساعت می‌شود- به دست می‌آید. از این محاسبات رقمی در حدود ۴۰۵۰ تومان حاصل می‌شود. از تقسیم این رقم بر نرخ فعلی دلار، عددی نزدیک به 1/12 دلار برای یک ساعت کار در هفته به دست می‌آید. نرخ دستمزد در سایر کشور‌ها بنابر گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، دستمزد دریافتی کارگران در استرالیا 9/54، بلژیک 8/57، ایرلند 8/46، فرانسه 8/24، هلند 8/2، آلمان 7/19، کانادا 7/18، انگلیس 7/16، امریکا 6/26، کره 5/85، ژاپن 5/52 و اسپانیا 5/37 دلار در ساعت است. همچنین نرخ دستمزد در کشورهای بحران‌زده پرتغال و یونان ۴/۴ دلار برای هر ساعت است، یعنی حدود چهار برابر دستمزد کارگر ایرانی. نرخ دستمزد در کشور ترکیه نیز 3/49 دلار در ساعت است. اما شاید گفته شود که متناسب با پایین بودن نرخ دستمزد در ایران، هزینه‌ها نیز پایین‌تر است. درآمد سرانه شاخص مناسبی برای قیاس قدرت خرید مردم در کشورهای مختلف است.

بانک جهانی درآمد سرانه ایرانیان در سال ۲۰۱۴ را ۵ هزار و ۴۴۳ دلار اعلام کرده است، در حالی که درآمد سرانه کشورهای همسایه نظیر آذربایجان ۷ هزار و ۸۸۴، بحرین ۲۴ هزار و ۸۵۵، عراق ۶ هزار و ۴۲۰، عمان ۱۹ هزار ۳۰۹، عربستان ۲۴ هزار و ۱۶۱، ترکیه ۱۰ هزار و ۵۱۵ دلار است. همچنین درآمد سرانه کشورهای استرالیا، بلژیک، ایرلند، فرانسه، هلند، آلمان، کانادا، انگلیس، امریکا، کره، ژاپن و اسپانیا به ترتیب ۶۱ هزار و ۹۲۵، ۴۷ هزار و ۳۵۲، ۵۴ هزار و ۳۷۴، ۴۲ هزار ۷۳۲، ۵۲ هزار و ۱۷۲، ۴۷ هزار و ۸۲۱، ۵۰ هزار و ۲۳۵، ۴۶ هزار و ۳۳۲، ۵۴ هزار و ۶۲۹، ۲۷ هزار و ۹۷۰، ۳۶ هزار و ۱۹۴ و ۲۹ هزار و ۷۶۷ دلار اعلام شده است.

بنابراین واضح است در حالی که نرخ دستمزد در کشورهای پیشرفته دست کم پنج برابر دستمزد ایرانیان تعیین می‌شود، قدرت خرید آنها نیز به همین قیاس بیشتر است. این شکاف بین ایران و کشورهای همسایه نیز دیده می‌شود و اگر از درآمد سرانه نجومی کشورهای همسایه صاحب نفت چشم‌پوشی کنیم، ‌کشورهای ترکیه و آذربایجان نیز درآمد سرانه بیشتری از ایران دارند. بانک جهانی می‌گوید درآمد مردم در کشورهایی که درآمد سرانه‌ای پایین‌تر از ۴ هزار و ۱۲۶ دلار دارند، پایین است؛ درآمد مردم در کشورهایی که درآمد سرانه‌شان بیش از ۴ هزار و ۱۲۶ و کمتر از ۱۲ هزار و ۷۳۵ دلار قرار می‌گیرد، متوسط است و درآمد مردم در کشورهایی که درآمد سرانه‌ای بیش از ۱۲ هزار و ۷۳۵ دلار دارند، بالاست. براساس درآمد سرانه ایرانیان در سال ۲۰۱۴، درآمد ایرانیان کمتر از متوسط است و قدرت خرید آنها از بیشتر کشورهای جهان پایین‌تر است. افسانه ساعت کاری کم نکته جالب دیگر، ساعت کار اجباری در ایران است. ساعت کار اجباری در ایران از بیشتر کشورهای جهان بیشتر است. در حالی که این تصور به صورت مکرر القا می‌شود که تعطیلات ایرانیان از همه جای دنیا بیشتر است و تعطیلات بیش از حد، مانع از رشد چرخ‌های اقتصادی کشور می‌شود، بررسی تطبیقی ساعت کار اجباری در ایران و سایر کشور‌ها نشان می‌دهد که کشور فرانسه با ۳۵ ساعت کار در هفته، کمترین میزان کار اجباری را به مردمش تحمیل می‌کند. این رقم در ایران ۴۴ ساعت در هفته است، در حالی که در فقدان اجرای اصولی قانون، بسیاری از کارگاه‌ها، کارگران را بدون اضافه‌کاری یا با اضافه‌کاری برای ساعات بیشتری به کار می‌گیرند.

کارگران در استرالیا، انگلیس، بلژیک و دانمارک نیز ۳۸ ساعت در هفته کار می‌کنند. همچنین ساعت کار اجباری در ایرلند ۳۹ ساعت، در هلند ۴۰ ساعت، آلمان ۴۰/۵ ساعت، کانادا ۴۰ ساعت، کره ۴۰ ساعت، ژاپن ۴۰ ساعت و اسپانیا ۴۰ است. ساعت کار اجباری در امریکا، مهد سرمایه‌داری ۴۰ ساعت است. ساعت کار اجباری در بیشتر کشورهای جهان ۴۰ ساعت است، ‌به جز شماری از کشورهای جهان سوم که ساعت کار اجباری در آنها عمدتا یا ۴۴ یا ۴۸ ساعت است.