تاسیس بورس‌ارز پیش از تک‌نرخی شدن

حامد سلطانی نژاد در گفتگویی به آخرین خبرها از راه‌اندازی بورس ارز و آتی ارز اشاره کرد و افزود: در جلسات برگزار شده شورای عالی بورس با کلیات راه‌اندازی بورس ارز موافقت شده است و برنامه زمان‌بندی برای راه‌اندازی خواسته شده است. بر همین اساس بورس کالا نیز پیشنهادات خود را ارائه کرده است. اما راه اندازی این بورس نیازمند تکمیل اقدامات بانک مرکزی به عنوان یکی از بزرگترین ارکان بورس ارز است.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از عصر بازار، به گفته وی، تک نرخی کردن نرخ ارز و رفع کامل تحریم‌ها از جمله اقداماتی است که باید برای راه‌اندازی بورس ارز انجام شود. به همین دلیل کار برای روی پیش نیازهای راه‌اندازی این بورس شروع شده و قرار بر تصمیم گیری روی این موضوعات شده است. مدیرعامل بورس کالای ایران در خصوص اینکه بعضی از کارشناسان معتقدند که تک نرخی کردن نرخ ارز پیش نیاز راه‌اندازی بورس ارز نیست نیز اظهار کرد: در این مورد دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. بعضی از کارشناسان معتقدند به دلیل اینکه در حال حاضر بیشتر پیش بینی نرخ ارز و کاهش ریسک خرید ارز را مد نظر داریم، نیازی به راه‌اندازی بازار نقدی ارز نیست و تنها زمانی نیاز به بازار نقدی پیش می‌آید که موعد تصویه نهایی قراردادها فرا برسد. بنابراین لزوم ایجاد بازار نقدی ارز به طور منسجم و سازمان یافته حس نمی‌شود و همین سازو کار فعلی مانند صرافی‌ها می‌تواند در شرایط کنونی کفایت کند.

سلطانی‌نژاد افزود: بعضی دیگر از کارشناسان اما نیاز به بازار نقدی را پیش از راه‌اندازی بورس ارز لازم می‌دانند. اما به هر ترتیب احتمال راه‌اندازی بورس ارز پیش از تک نرخی کردن نرخ ارز وجود دارد. همچنین به این دلیل که بخش عمده‌ای از تقاضای ارز اکنون در بازار غیر رسمی و غیر شفاف وجود دارد، نیاز به یک بورس شفاف و نظارت پذیر برای ارز احساس می‌شود. او در ادامه بازار آتی ارز را نیاز سرمایه‌گذاران خارجی، واردکنندگان و وام‌گیرندگان دانست و تشریح کرد: این گروه از فعالان بازار بعد از انجام اقدامات ارزی خود و زمانی که می‌خواهند ریال خود را به تبدیل به ارزهای دیگر کنند، باید پیش بینی مناسبی از قیمت ارز داشته باشند. همچنین سرمایه گذاران خارجی نیز وقتی بازده خود را با سرمایه‌گذاری در ایران کسب می‌کنند، انتظار ندارند که سود حاصل خود را بر اثر نوسانات نرخ ارز از دست بدهند. بنابراین سرمایه‌گذاران خارجی باید بتوانند برآورد مناسبی از نرخ ارز داشته باشند و اگر این مهم انجام نشود، سرمایه‌گذاران خارجی به بازار سرمایه ایران ورود نخواهند کرد.

مدیرعامل بورس کالای ایران به راه‌اندازی بورس ارز در کشورهای در حال توسعه اشاره کرد و ادامه داد: این کشورها به دلیل اینکه می‌خواستند سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کنند، بورس ارز را در کشورهای خود راه‌اندازی کردند. در واقع راه‌اندازی این بورس راهگشای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به این کشورها شد و این درحالی است که کشور ما از چنین بازاری بی بهره است. سلطانی‌نژاد به بازار مشتقه ارز اشاره و افزود: نکته بسیار مهمی که در این بازار وجود دارد این است که لزوما معاملات در این بازار منجر به تحویل نمی‌شود و فقط امکان دارد در شرایط خاصی معاملات به تحویل ارز بیانجامد. این در حالی است که کاربرد اساسی این بازار برای پوشش ریسک است. در واقع بازار مالی محلی برای پوشش ریسک است و به دلیل اینکه متقاضیان ارز باید پیش‌بینی درستی از نرخ ارز داشته باشند و دغدغه‌ای از این بابت نداشته باشند، این بازار راه‌اندازی می‌شود. به گفته وی، در بازار مشتقه ارز در بازارهای مالی دنیا 99 درصد معاملات به تحویل منجر نمی‌شوند. مدیرعامل بورس کالای ایران به مدت زمان های آتی و دوره های زمانی معامله ارز اشاره کرد و ادامه داد: بازه‌های زمانی معاملات ارز متناسب با تلاطم‌های ارزی و نیاز بازار تعیین می‌شود و از قبل اعلام خواهد شد. در حال حاضر معاملات آتی ارز دوره‌های 2 ،4و 6 ماهه دارند که بر اساس وضعیت بازار تنظیم شده‌اند.

سلطانی‌نژاد، بازه زمانی 1، 2 یا 3 ماهه را برای بازار آتی ارز بنا به وضعیت بازار و سیاست‌گذاری‌ها محتمل دانست و بیان کرد: سازوکار، نرم‌افزارها و قوانین بورس ارز آماده شده است و با انجام ملاحظات از سوی بانک مرکزی بورس ارز راه‌اندازی خواهد شد. البته شاید در این میان بعضی از این ملاحظات زمان‌بر باشد. این در حالی است که پیش شرط این اقدام بانک مرکزی برطرف شدن تحریم‌ها است و به این دلیل زمان دقیق مشخصی را برای این موضوع نمی‌توان تعیین کرد. اما اعلام آمادگی برای راه‌اندازی بورس ارز از طرف بورس کالای ایران انجام شده است. در واقع زیر ساخت‌ها فراهم است و به حد کافی جذابیت‌های سرمایه‌گذاری با ملاحظات مدیریت ریسک انجام شده است. به گفته وی، در طراحی بورس ارز ایران از الگوهای جهانی و بورس ارز کشورهای در حال توسعه استفاده شده است.

مدیرعامل بورس کالای ایران در پاسخ به منتقدانی که می‌گویند عرضه کننده ارز در بورس ارز تنها بانک مرکزی است و این موضوع اصل وجودی بورس را زیر سوال می‌برد نیز بیان کرد: عرضه کننده ارز در بورس ارز تنها بانک مرکزی نیست و قرار بذ این است که این بانک حدود 50 درصد از عرضه‌ها را در اختیار داشته باشد. به این ترتیب مابقی عرضه ارز در بورس ارز نیز از سوی بقیه صادرکنندگان مانند پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و معدنی‌ها انجام خواهد شد. در واقع همچون دیگر بازارهای مالی دنیا بانک مرکزی نقش سیاست‌گذاری و بازارگردانی را به عهده دارد و دنبال کسب منفعت در بازار نیست. سلطانی‌نژاد، ابعاد نظارتی بر بورس ارز را متفاوت ارزیابی کرد و بخشی از این وظیفه را به عهده بورس کالا و قسمتی دیگر را بر دوش سازمان بورس و اوراق بهادار دانست.