بخش خصوصی منتظر روی خوش گمرک
نزدیک به یک دهه است که محصولات ایران از بازاریابی‌های سنتی به آرامی کناره گرفته و به سوی بازاریابی بین‌المللی حرکت می‌کند. بخش خصوصی بیش از دولت به بازاریابی در صادرات توجه دارد.
این درحالی است که دولت کشورهای پیشرفته در ابتدای قوت گرفتن شرکت‌های کشورشان با حضور در نمایشگاه‌ها و بازارهای بین‌المللی امر بازاریابی را به عهده می‌گرفتند و حتی با کشورهای دیگر قرارداد می‌بستند تا در جهت تقویت تولید داخلی گامی بزرگ را بردارند. در ایران اما شرکت‌هایی که از توانایی بسیاری برخوردار‌اند در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور پیدا می‌کنند بی‌آن که از علم بازاریابی چیزی بدانند و آن را به کار گیرند. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، با تشکیل انجمن خدمات بازاریابی بین‌المللی تصمیم به پر کردن این خلأ گرفت. به همین جهت با سیدضیاالدین خرمشاهی همکلام شدیم تا فعالیت‌های این انجمن را بررسی کنیم. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تعادل ، خرمشاهی در تشریح خدمات این انجمن می‌گوید: «یکی از نقاط کمتر مدیریت شده در اقتصاد ایران و فضای کسب و کار بحث بازاریابی بین‌المللی بود. در حقیقت تولید‌کنندگان و ارائه‌کنندگان به صورت سنتی مشغول شناسایی بازار هدف خود هستند و این خلأ وجود داشت. مجموعه‌یی برای مدیریت این بخش به وجود آمد و با نام انجمن خدمات بازاریابی بین‌المللی فعالیت خود را آغاز کرد.» وی با بیان اینکه ۸۹ نفر از تمام استان‌ها، عضو انجمن خدمات بازاریابی بین‌المللی هستند، می‌افزاید: «اعضای این انجمن هستند اشخاص حقیقی و حقوقی هستند که به صورت پراکنده اقدام به بازاریابی می‌کردند. این افراد در این انجمن همه متمرکز شده‌اند. انجمن علاوه بر سیاست‌گذاری در این زمینه با برگزاری دوره‌های بازاریاب به آموزش علمی بازاریاب‌ها پرداخته و خلأ وجود بازاریاب را پر کرده است و با شناساندن تولید‌کنندگان و ارائه‌کنندگان خدمات داخلی به جامعه هدف در کشورهای دیگر اقدام کرده. ثانیا انجمن بازاریابی اقدام به شناسایی واحد‌های متناظر در کشورهای دیگر نموده و از طریق ایجاد ارتباط با آن انجمن‌ها بازار ایران را جهانی‌تر کرده است. وی در مورد اعتماد به کیفیت کالاهای ایرانی تاکید می‌کند: «حداقل کاری که می‌توانیم انجام دهیم. الزاماتی را برای معرفی تولید‌کننده داخلی به بازارهای جهانی در نظر می‌گیریم. تولید‌کننده‌یی را به جهان معرفی می‌کنیم که در درجه اول موفق به کسب استاندارد شده باشد و در قراردادی که با این شرکت‌ها منعقد می‌کنیم شرط کیفیت جزو شروط لاینفک قید می‌کنیم. با این کار خود شرکت‌ها هم تشویق به رعایت این مساله می‌شوند.» خرمشاهی در پاسخ به این سوال که همیشه بازارهای جدید بین‌المللی از سوی دلالان و ورشکسته‌های ایرانی تسخیر می‌شوند و آنها نمایندگان خوبی برای ایران نیستند، انجمن برای حذف آنها اقدامی صورت داده یا خیر؟ می‌گوید: «متاسفانه انجمن در جهت حل این مشکل اقدامی نکرده است. زیرا این یکی از اقدامات حاکمیت است. در حقیقت وزارت صنعت، معدن و تجارت باید در این زمینه پیشگام شود تا ما بتوانیم با پشتگرمی آنها این مساله را اصلاح کنیم. اگر این وزارت‌خانه بازاریابی را به عنوان شرط صادرات و یک علم بپذیرد، می‌توانیم برنامه‌یی را تدوین کرده و برای حضور در عرصه بین‌المللی شرایط و قوانینی وضع کنیم.» رییس انجمن خدمات بازاریابی بین‌المللی با بیان اینکه نبود پروتکل ترخیص، به روابط اقتصادی بین‌المللی ایران لطمه وارد می‌کند، می‌افزاید: «در این مورد گمرک باید بخش خصوصی را به کار گیرد تا این پروتکل تدوین شود و انجمن خدمات بازاریابی بین‌المللی می‌تواند نماد بخش خصوصی برای این اقدام باشد. در فکر این هستیم که با گمرک همکاری داشته باشیم و اگر گمرک به بخش خصوصی روی خوش نشان دهد، حتما ورود پیدا خواهیم کرد. انجمن بسته پیشنهادی را هم برای گمرک آماده کرده است. باید این واقعیت جامعه امروز بپذیریم که واردکنندگان برای فرار از پرداخت عوارض گمرک سعی می‌کنند بخشی از کالای خود را (حتی اگر ثبت سفارش شده) به صورت قانونی وارد کنند و مابقی را به صورت قاچاق. این برای آنها جذابیت دارد. طبق پیش‌بینی انجمن، کالایی وارد کشور می‌شود که قبلا توسط واردکننده الزامات بازاریابی ایران انجام شده باشد. باید بازاریابی در داخل کشور هم صورت بگیرد تا هر کالای بی‌کیفیتی وارد کشور نشود. بازایابی علمی است که گسترده‌تر از شناسایی مشتری است. بخش بازاریابی به صحت و سلامت کالای وارد یا صادر شده هم فکر می‌کند. اگر گمرک انجمن را به همکاری قبول کند، به‌راحتی می‌توان سلامت واردات را کنترل کرد.» وی در پاسخ به این سئوال که با این سیستم قاچاق کالا بیشتر نمی‌شود؟ تاکید می‌کند: «با مکانیزم هوشمندی که در نظر گرفته می‌شود تا حد زیادی قاچاق کالا کاهش می‌یابد. کالای قاچاق زمانی بیشتر می‌شود که هزینه‌یی به واردکننده تحمیل شود. ما به دنبال این هستیم که هزینه واردات کاهش پیدا کرده و واردکنندگان با سلامت بیشتری کالا را وارد کشور کنند. ممکن است در ابتدای شروع فعالیت این پروسه زمان‌بر باشد اما با گذشت زمان کوتاهی سهولت در بخش واردات را در پی خواهد داشت.» به گفته وی، به صرف اینکه بازار ایران بسیار خوب است نباید اجازه دهیم واردکنندگان هر کالایی را به این بازار سرازیر کنند. ایران بازار خوبی است ولی باید هوشمند و کنترل شده باشد. اکثر تولید‌کنندگان داخل به دلیل تسخیر بازارهای داخلی، به برندسازی و ورود به صادرات اعتقادی ندارند، خرمشاهی در تشریح این مهم می‌گوید: «تجارت بین‌الملل به جایی رسیده است که افراد مجبورند برندسازی را بپذیرند و به زودی مطمئن می‌شوند اگر برندسازی نداشته باشند، بازار را به دست رقبا می‌سپارند. این افراد به برندسازی گرایش پیدا خواهند کرد. یکی از اقدامات انجمن در حال حاضر آموزش برندسازی و حقوق مالکیت معنوی است. متاسفانه در ایران بسیاری از تجار هنوز فرق برند و علامت تجاری را نمی‌دانند.»
