1.5 میلیونی که به کارگران نرسید

واگذاری کارت‌های اعتباری 1.5 میلیون تومانی خرید محصولات و تولیدات داخلی کارخانجات؛ طرحی که در نشست پانزدهم شورای عالی اشتغال در 2 اسفندماه سال 88 مورد بررسی قرار گرفت و خیلی زود نیز مسیر تصویب و نهایی شدن را پیمود. بر پایه این گزارش، بر اساس این طرح قرار بود با هدف رونق بازار کارخانجات داخلی، حفظ اشتغال، گردش پول در بازار و بانک ها و بازگشت معوقات دستگاه ها؛ کارمندان و کارگران شاغل در بخش های مختلف بتوانند از اعتبار 1 میلیون و 500 هزارتومانی و به عبارتی وام بانکی استفاده کنند و در مدت 24 ماه نیز نسبت به بازپرداخت آن به بانک ها، اقدام نمایند. با اینکه اهداف دیگری مانند از بین بردن رکود فروش در بازار تولیدات داخلی و کنترل قیمت ها نیز در قالب طرح واگذاری کارت های اعتباری خرید کارمندان و کارگران مطرح شده بود، اما تا به امروز که بیش از 2.5 سال از زمان طرح و تصویب این پیشنهاد می گذرد، نتیجه چندانی در بر نداشته است و عملا با شکست مواجه شد. شکست مصوبه کارت اعتباری شاید مهم ترین دلیلی که برای ناموفق بودن طرح واگذاری کارت های اعتباری کارگران مطرح است را بتوان بی میلی بانک ها به سرمایه گذاری در این نوع طرح ها و عدم همراهی با مصوبه شورای عالی اشتغال دانست. متاسفانه از همان ابتدا در حالی که طرح هنوز به پختگی و قابلیت اجرایی مناسبی نرسیده بود، به کارمندان و کارگران اعلام شد. هرچند در برخی از وزارتخانه ها که امروز آمار آن مشخص نیست، برخی کارمندان از کارت های اعتباری 1.5 میلیون تومانی برخوردار شده اند اما قصه واگذاری این کارت ها به کارگران و مشمولات قانون کار، موضوع دیگری است که به سادگی امکان انجام را پیدا نکرده است. طرح از همان ابتدا به موانعی مانند نحوه تامین وثایق لازم بانکی برای دریافت تسهیلات 1.5 میلیون تومانی و همچنین عدم استقبال کارفرمایان روبرو شد تا جایی که کمی بعدتر مقامات دولتی پیشنهاد کردند از طریق وثیقه گرفتن یارانه افراد موضوع تامین وثیقه واگذاری کارت های اعتباری به کارگران را حل خواهند کرد. پس از آن نیز مقامات کارگری اعلام کردند پیگیری های فراوانی را در اینباره انجام داده اند ولی این طرح هرگز نتوانست در دایره وسیعی بین جامعه کارگری توزیع و موثر واقع شود و تنها به گفته مقامات دولتی، تعداد 230 هزار کارت اعتباری تامین اعتبار و توزیع شد. بی‌میلی بانک‌ها به مصوبه شورای عالی اشتغال مقامات وزارت تعاون، کار و رفاه در سال گذشته اعلام کردند به دنبال اجرای مصوبه شورای عالی اشتغال برای واگذاری کارت های خرید به کارگران هستند ولی بانک ها تمایل چندانی به همراهی با این طرح ندارند. هرچند بعد از آن، بانک مرکزی نیز نسبت به ابلاغ دستورالعمل اجرایی روش اجرای مصوبه شورای عالی اشتغال به بانک ها اقدام کرد در نهایت وزارت تعاون، کار و رفاه مجبور شد با 4 بانک قرض الحسنه مهر ایران، توسعه تعاون، صندوق مهر امام رضا (ع) و رفاه کارگران که در واقع بانک های تحت پوشش وزارتخانه یاد شده هستند، این طرح را برای بخش کوچکی از جامعه میلیونی کارگری کشور اجرایی کند. متاسفانه آنچه که در زمان مطرح شدن این مصوبه مبنی بر فراهم شدن زمینه واگذاری یک امکان جدید برای نیروی کار ادعا می شد، خیلی زود به موانع اجرایی برخورد و عملا بی اثر شد. نکته حائز اهمیت اینکه به گفته مقامات کارگری، این موضوع در نشست های شورای عالی کار به عنوان یکی از بسته های حمایتی نام برده شده و در نتیجه در تعیین حداقل دستمزدها نیز تاثیرگذار بوده است. به صورت کلی در آخرین روزهای سال گذشته وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که تنها امکان واگذاری کارت های اعتباری 1.5 میلیون تومانی خرید را برای 230 هزار کارگر با اولویت واحدهای مشکل دار و ویژه، واحدهای نمونه معرفی شده از سال 85 و کارگران و شاغلان حرفه های سخت و زیان آور؛ فراهم کرده است. واگذاری 230هزار کارت از طریق 3 بانک 3 بانک توسعه تعاون با سهم 61 هزار کارت اعتباری خرید، بانک رفاه با 67 هزار کارت و صندوق مهر امام رضا (ع) نیز با سهم 102 هزار کارت اعتباری نیز توسط مقامات وزارت تعاون، کار و رفاه اعلام شد. نکته حائز اهمیت این است که با وجود ادعای اولیه مبنی بر پیش بینی طرحی اجرایی و موثر برای میلیون ها کارگر و کارمند شاغل در بخش های مختلف، امروز تنها 230 هزار کارگر توانسته اند از مزایای کارت اعتباری خرید بهره مند شوند و مابقی کارگران تا بیش از 10 میلیون نفر، هرگز این امکان را پیدا نکردند. ابوالفضل فتح الهی با اعلام اینکه آخرین پیگیری ها و مذاکرات صورت گرفته در اینباره نشان می دهد که بانک ها همراهی خوبی با طرح واگذاری کارت اعتباری کارگران انجام نداده اند، گفت: برخی مقامات ارشد وزارت تعاون، کار و رفاه اعلام می کنند آنچه که مسئولیت آنها بوده انجام شده ولی بانک ها برای تسهیلات دهی و تامین منابع مالی کارت ها مشکل دارند. نایب رئیس کانون عالی انجمن های صنفی کارگران ایران، اظهار داشت: برای این موضوع، نمایندگان کارگران در دیدارها و فرصت های مختلف نسبت به پیگیری آن اقدام می کنند، اما تا به امروز نتیجه مناسبی عاید کارگران نشده است. فتح الهی با اعلام اینکه این مسئله را در روز کارگر امسال نیز با مقامات دولتی مطرح کرده بودیم، بیان داشت: واگذاری در حد 230 هزار کارت اعتباری را می توان اجرای آزمایشی دانست تا عملیاتی کردن یک مصوبه از شورای عالی اشتغال.