واکنش 2 گانه بازار به ممنوعیت واردات

در آخرین روز از هفته گذشته بود که دولت فهرست کالاهای ممنوعه وارداتی به کشور را اعلام کرد. اعلام این فهرست اگرچه برخی از تولیدکنندگان همیشه نالان را از واردات بی‌رویه برخی اقلام خوشحال کرد، اما در مقابل برخی نگرانی‌ها را از کمبود برخی کالاها در بازار در پی داشت؛ به نحوی که برخی فروشندگان نیز قیمت‌ها را به این بهانه در بازار بالا برده‌اند و از عرضه کالا امتناع می‌کنند. رفتار دوگانه فروشندگان نسبت به ممنوعیت واردات 77 قلم کالا همین ممنوعیت واردات برخی از کالاها که در میان آن‌ها نام لوازم خانگی، پوشاک و موبایل به چشم می‌خورد، واکنش‎‌های زیادی را در بازار در پی داشته است به نحوی که برخی از عرضه‌کنندگان کالاهای ایرانی خوشحال از این که بالاخره بعد از مدتها رقبای آنها از بازار خارج می‌شوند، اقدام به کاهش قیمت کرده‌اند تا مشتری‌های خود را زیادتر کنند؛ در مقابل فروشندگان کالاهای خارجی نیز از عرضه کالا امتناع می‌کنند تا شاید به بهانه کمبود کالایی که احتمالا از هفته‌های آینده در بازار احساس می‌شود، بتوانند سود هنگفتی را نصیب خود کنند؛ اما به این فکر نمی‌کنند که بعد از آن باید چه کنند. از جمله بازارهایی که این دوگانگی در برخورد فروشنده با مشتری در آن به چشم می‌خورد، بازار لوازم خانگی است. اگرچه محمد طحان‌پور، رئیس اتحادیه کشوری لوازم خانگی در این رابطه می‌گوید که جای هیچ نگرانی نیست؛ اما بازار راه خود را پیش می‌رود و عرضه و تقاضا است که بازار را می‌چرخاند. ممنوعیت واردات لوازم خانگی موقتی است وی می‎‌گوید: ممنوعیت واردات لوازم خانگی، تاثیری بر بازار نخواهد داشت، چراکه این ممنموعیت موقتی است و قرار نیست به طول بیانجامد؛ چراکه در حال مذاکره با دولت هستیم که حتی واردات برخی از اقلام لوازم خانگی نیز از ارز مبادله‌ای در اتاق مبادلات ارزی استفاده کند. طحانپور ادامه می‌دهد: برخی فروشندگان آنقدر کالا را گران کرده‌اند که در بازار مشتری برای آنها وجود ندارد، البته در پیش بودن ماه محرم و صفر نیز خود مزیتی است که می‌تواند به ایجاد آرامش در بازار بیانجامد و شرایط را به سمت ایجاد آرامش پیش برد. وی می‌افزاید: مطابق با هماهنگی‌های صورت گرفته، برخی از کالاهای مورد نیاز کشور که پیشنهادات مربوط به آن در حال تهیه است، قرار شده که وارد کشور نشود؛ چراکه در مورد آنها تولید داخلی با کیفیت وجود دارد و نمونه آن هم، آبگرمکن، اجاق گاز و چرخ خیاطی است که تولیدات داخلی به اندازه کافی است و کیفیت دارد. طحانپور می‌گوید: برخی از کالاهای مورد نیاز کشور همچون ماشین ظرفشویی و یخچال ساید بای ساید نیز باید با ارز آزاد وارد کشور شود. مشتریان از این روزهای بازار می‌گویند خانمی که برای خرید لوازم خانگی به بازار آمده است، می‌گوید: قیمت‌ها نسبت به هفته گذشته در بازار بالاتر رفته است و برخی از فروشندگان وقتی از آنها تقاضای مدل خاصی از کالا را داریم، می‌گویند که این مدل را موجود نداریم و باید از دیگر مغازه‌داران بگیریم. وی می‌افزاید: اگر درخواست کنیم که همان کالا را از مغازه دیگری بیاورند، بسته به نوع کالا و قیمت آن، رقمی را بر روی قیمت کالا اضافه می‌کنند و با این استدلال که واردات ممنوع شده است، از مشتری طلب پول بیشتری می‌کنند. وقتی همین سئوال را از یک مغازه‌دار می‌پرسیم، می‌گوید: بسیاری از فروشندگان کالاهای خارجی این روزها سردرگم شده‌اند و اطمینان نمی‌کنند که جنس بفروشند آیا می‌توانند بعدا دوباره آن را جایگزین کنند. چراکه کار آنها فروش لوازم خانگی خارجی است. وی می‌افزاید: هم اکنون لوازم خانگی در بازار با دلار آزاد ثبت سفارش شده است، اما باز هم برای فروشندگان سود دارد. اما نباید دولت آن را ممنوع می‌کرد، چراکه برخی از تولیدات داخلی مورد پسند مشتریان نیستند. خانم دیگری که برای خرید به بازار آمده است، دنبال مینی‌واشری می‌گردد که برندی خاص آن را تولید می‌کند. او می‌گوید: این جنس در بازار کمیاب شده است و به همین دلیل قیمت آن بالا رفته است. او البته می‌گوید: برخی از فروشندگان در بازار که به عرضه کالاهای ایرانی و خارجی می‌پردازند، مشتری را به خرید کالاهای داخلی ترغیب می‌کنند. تولیدکنندگان داخلی خوشحال از ممنوعیت واردات در مقابل تغییرات قیمتی و تحولاتی که در بازار لوازم خانگی پیش آمده است، تولیدکنندگان داخلی خوشحال از ممنوعیت واردات هستند؛ چراکه فرصت می‌یابند که کالاهای تولید شده خود را در بازار بفروشند. البته در این میان بیم این هم وجود دارد که برخی تولیدات داخلی بی کیفیت نیز روانه بازار شود و اعتماد مشتریان به کالاهای داخلی را کاهش دهد. این در شرایطی است که بسیاری از تولیدکنندگان برتر کشور در ماههای گذشته به شدت نسبت به واردات لوازم خانگی خارجی و تصاحب بازار از سوی رقبا احساس خطر کرده و هشدار داده بودند که خطوط تولیدشان را متوقف خواهند کرد. محمدرضا دیانی، رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور در این رابطه می‌گوید: در حال حاضر 50 درصد ظرفیت کارخانجات لوازم خانگی در داخل کشور فعال است و امیدواریم با ممنوعیت واردات بتوان شرایطی را فراهم کرد که تولید داخلی در کشور رونق گیرد. وی می‌افزاید: بسیاری از تولیدکنندگان ایرانی با روش‌ها و فناوری‌های پیشرفته، تلاش دارند تا محصول با کیفیت روانه بازار کنند و در این رابطه البته برخی‌ها هم صادرات دارند. بر این اساس امیدواریم بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم که تولید انبوه در کشور منجر به افزایش کیفیت و کاهش قیمت شود. دیانی می‌گوید: ممکن است که مافیای واردات اجازه ندهد که این مصوبه مفید دولت اجرا شود، اما در مقابل یکی دیگر از نگرانی‌ها نیز این است که این مصوبه منجر به شکل گیری رانت در عرصه واردات لوازم خانگی کند. وی معتقد است که این مصوبه سبب نخواهد شد که تغییرات قیمتی شدیدی در بازار رخ دهد، اما آثار آن برای تولید بسیار مناسب خواهد بود. بازار پوشاک و ممنوعیت وارداتی در حالی پوشاک نیز جزو کالاهای ممنوعه وارداتی قرار گرفته است که بسیاری از تولیدات داخلی تنها با نصب یک مارک ساده به نمونه‌ای خارجی تبدیل می‌شدند، این را به وضوح در بازار می‌‎توان دید که مردم برندزدگی را در بازار پوشاک بیش از هر کالای دیگری تجربه می‌کنند. در این میان بسیاری از تولیدکنندگان پوشاک ایرانی معتقدند که کیفیت محصولات تولیدی ایران به اندازه‌‎ای هست که بتوان با ممنوع شدن واردات، بازار را به خوبی کنترل کرد و نوسانات قیمتی در آن رخ نداد. این در شرایطی است که گشت و گذاری در بازار پوشاک نیز به صراحت این موضوع را نشان می‌دهد که در بخش پوشاک داخلی، اتفاق قیمتی خاصی بعد از این مصوبه رخ نداده است. یکی از تولیدکنندگان پوشاک که به صورت مستقیم به عرضه تولیدات خود می‌پردازد، به خبرنگار مهر می‌گوید: برخی از تولیدات پوشاک ایرانی به اندازه‌ای کیفیت دارند که برند آنها نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورها نیز شناخته شده است و این برندها، مشتریان خاص خود را دارند.او می‌افزاید: هنوز شرکت اصلی تولیدی، تغییرات قیمتی به ما اعلام نکرده است و بنابراین بعید می‌دانم که اگر واردات ممنوع شود بر روی قیمتهای ما تاثیر بگذارد، برعکس تصور می‌رود که شرکت با برگزاری فروش‌های فوق‌العاده تلاش در جذب مشتریان بیشتری در بازار داشته باشد. به گفته وی، برندهای مطرح ایرانی در بازار، مشتریان خاص خود را دارند؛ اما مشکل اصلی تولید پوشاک در داخل ایران این است که برخی از مردم به خصوص جوانان، تصور می‌کنند که برندهای معروف دنیا، واقعا محصولات خود را به بازار ایران می‌فرستند، درحالی که همان تولیداتی که به نام برندهای خارجی در بازار عرضه می‌شود، حتما و حتما تولیدات ایرانی است و تنها مارک آن با نامی مشابه از برندهای خارجی نصب شده است. گزارش‌های میدانی از بازار پوشاک نیز آرامش در این بازار را نمایان می‌سازد، ضمن اینکه بازار کالاهای مناسب فصل پاییز نیز گرم است و بیشتر مغازه‌هایی که تا چند هفته قبل که هنوز هوا گرم بود، پوشاک تابستانی عرضه می‌کردند، این روزها حراج فصل را طراحی کرده‌اند تا نقدینگی را برای خریدهای پاییزی تامین کنند. احتیاط در فروش بازار گوشی تلفن همراه گوشی تلفن همراه را البته شاید بتوان یکی از کالاهای پرجنجال قرار گرفته در فهرست ممنوعیت‌های کالایی دانست؛ چراکه تولیدکننده‌ای در زمینه گوشی تلفن همراه وجود ندارد که بخواهد تامین نیاز بازار داخلی را داشته باشد؛ بنابراین بیم اول آن است که قاچاق هرچه بیشتر این کالا به داخل کشور شیوع یابد. در این میان، البته مدل‌های جدیدی که روز به روز وارد بازار ایران می‌شوند نیز مشتریان خاص خود را دارند که حاضرند حتی کمی هم گرانتر که شده، از تکنولوژی روز عقب نمانند. در حالیکه دولت رسما اجازه نمی‌‎دهد که این کالا وارد کشور شود. برخی از فروشندگان گوشی تلفن همراه در بازار معتقدند که دولت نباید ممنوعیت ایجاد می‌کرد و باید از روش‌های دیگری برای کنترل بازار استفاده می‌کرد، چراکه خواه و ناخواه بازار باید خود را تامین کند و به نیاز مشتریان پاسخ دهد، بنابراین به سمت قاچاق و واردات به صورت غیررسمی خود را حرکت می‌دهد. اما شرایط فعلی بازار نشانگر این است که همچون لوازم خانگی که بخشی از بازار وابسته به واردات است؛ بازار موبایل نیز با سکته عرضه مواجه است. چراکه عرضه محصولات کمتر شده است؛ البته باز هم بسیاری از برندها در بازار حضور دارند و محصولات متنوع خود را عرضه می‌کنند. به هرحال باید منتظر بود و دید که در هفته‌های آینده آیا دولت از این تصمیم خود در مورد برخی از کالاها عقب نشینی می‌کند، یا خیر باز بر ایده خود پافشاری کرده و اجازه واردات این کالاها را نمی‌دهد.