تعدیل فهرست ممنوعه صادراتی

تصمیم به محدودیت‌های صادراتی که از دو هفته پیش با اعلام ممنوع شدن صادرات 50 قلم کالا آغاز شد در پی اعتراض شدید فعالان اندکی تعدیل و صادرات 34 قلم کالا از ممنوعیت قطعی خارج شد. صادرکنندگان و برخی مسوولان توسعه صادرات کشور می‌گویند: ممنوعیت و محدودیت صادرات کالا در حالی در دستور کار دولت قرار گرفته است که بر اساس مصوبه صریح کارگروه توسعه صادرات، صادرات باید بدون هیچ مانع و محدودیتی دنبال شود. قرار است تا پایان سال 90 هدف صادرات 65 میلیاردی که حدود 15 میلیاردنسبت به سال گذشته رشد دارد، محقق شود. تصمیم به ممنوع و محدود کردن صدور برخی کالاها پس از آن صورت می‌گیرد که از نخستین روزهای مهرماه، دولت با هدف تنظیم و کنترل بازار ارز، اتاق مبادلات ارزی را راه‌اندازی کرد و تامین ارز مورد نیاز برای واردات کالاها را بر اساس اولویت، در دستور کار قرار دارد، اگر چه به گفته برخی فعالان از جمله اسدالله عسگراولادی، بازرگان برجسته ایرانی اتاق ارزی تنها 10 درصد از نیاز واردکنندگان را تامین می‌کند. گفته می‌شود بسیاری از واردکنندگان و صادرکنندگان تمایلی به مبادله ارز، در اتاق تازه تاسیس شده ندارند اما با این حال دولت برای جلوگیری از خروج دوباره ارزی که با قیمت ارزان برای واردات تامین می‌کند، در تلاش برای مدیریت صادرات است. روز گذشته خبرگزاری «مهر» بخشنامه جدید سازمان توسعه تجارت که شامل فهرست دوگانه «محدودیت» و «ممنوعیت» است، منتشر کرد. در این بخشنامه دو جدول شامل کالاهای مشمول ممنوعیت صادرات (39 قلم کالا) و کالاهای مشمول پرداخت عوارض صادراتی (34 قلم کالا) پیش‌بینی شده است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران در این مورد می‌گوید: بر اساس هماهنگی صورت گرفته در رابطه با محدودیت صادراتی که روی تعدادی از اقلام کالایی اعمال شده است، تغییراتی با مصوبه جدید هیات وزیران صورت گرفته است که بر مبنای آن، امیدواریم بتوانیم وضعیت صادرات غیرنفتی را به بهترین شرایط تغییر دهیم. به گفته صافدل محدودیت‌هایی که پیش روی صادرات غیر نفتی قرار گرفته، در راستای مصوبه مهرماه سال جاری هیات وزیران مبنی بر حمایت از صنایع پایین دستی و تولیدات داخلی با رویکرد توجه بیشتر به نیاز بازارهای داخلی اتخاذ شده و باید به نوعی گفت که این مصوبه به معنای ممنوعیت صادرات این کالاها به صورت عام نیست. او تصریح کرد: دولت کماکان حمایت بی‌شائبه خود را از صادرات غیرنفتی صورت می‌دهد و همین حمایت‌ها سبب شده است تا در دولت‌های نهم و دهم بالاترین رشد صادرات رقم خورده و رکورد توسعه صادرات غیرنفتی به ثبت برسد. به گفته صافدل، در این راستا تاکید هیات وزیران بر این است که کالاهای با ارزش افزوده بالاتر و نیز تبدیل ماده اولیه این گروه‌های کالایی به محصولات تولید داخلی در دستور کار قرار گیرد تا بخشی از نیاز داخلی کشور برطرف شده و مواد اولیه وارداتی به محصول مورد نیاز با ارزش افزوده بالا صادر شود. او افزود: برهمین اساس، گروهی از مواد اولیه که نیاز بازارهای داخلی است و در گروه کالایی که قبلا در مصوبه مردادماه هیات وزیران مورد تاکید قرار گرفته، صادراتشان ممنوع شده است به این معنا که کالاهای اساسی که با ارز مرجع وارد کشور می شوند، اجازه صادرات ندارند و اگر بنا بر صدور فرآورده‌های تولیدی از آنها باشد، صادرکننده باید طبق این مصوبه ارز را به سیستم بانکی کشور برگرداند. صافدل می‌گوید: این مصوبه به تمام گمرک‌ها بخشنامه شده است و گروه‌های مدنظر در آن در مواردی همچون گندم، آرد، شکر، قند، گوشت قرمز، جو، ذرت و شیر خشک خلاصه می‌شد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: برخی از کالاهایی که در سایر اولویت‌های به غیر از یک و دو قرار می‌گیرد، در مصوبه مردادماه هیات وزیران تعیین تکلیف شده بود. جزئیات ممنوعیت‌ها رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران خاطرنشان کرد: در مورد گروه دیگری از کالاها و مواد اولیه در بخش پتروشیمی که به تازگی مشمول مصوبه‌ای شده بودند که صادرات آنها ممنوع شود نیز باید گفت چنانچه این کالاها هم اکنون در محوطه گمرک‌ها باقی مانده باشند، می‌توانند در راستای ماده 11 آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات واردات و صادرات مورد اقدام واقع شوند که در این راستا، بدیهی است بر اساس تاریخ اجرایی مصوبه جدید که به گمرک‌ها اجرایی کشور اعلام شده است، اگر این کالاها تا قبل از 26 آبان ماه در گمرک‌ها اجرایی کشور اظهار شده باشند، قابلیت طی تشریفات قانونی را برای صادرات خواهند داشت. صافدل گفت: به این ترتیب تمام کالاها در دو گروه کالاهایی که شامل محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها می‌شوند در دو فهرست جداگانه A و B قرار می‌گیرند که تلاش داریم با اطلاع‌رسانی‌هایی که از طریق دستگاه‌های مختلف از جمله معاونت بازرگانی داخلی، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، سازمان توسعه تجارت ایران و گمرک جمهوری اسلامی ایران صورت گیرد. او ادامه داد: گروه دیگری از کالاها که مشمول عوارض صادراتی هستند یا احیانا علاوه بر عوارض، نیاز به کسب مجوز صادرات دارند، در فهرست تحت عنوان فهرستی B شناسایی می‌شوند که برای اعمال مراحل قانونی لازم به گمرک‌ها اطلاع‌رسانی خواهند شد. رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران اظهار کرد: کالاهایی که در فهرست A قرار می‌گیرند نیز صادرات آنها با رعایت حقوق مکتسبه و با رعایت تاریخ‌های اجرای مصوبه با شروطی که در متن مصوبه جدید هیات وزیران توضیح داده شده، قابلیت اجرا دارد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: در فهرست کالاهای مشمول عوارض و مجوزهای صادراتی از آنجایی که در این گروه از کالاها ترکیبی از کالاهای پتروشیمی یا کالاهای مستحصل از مواد اولیه کالاهای اساسی قرار گرفته صادرات، با درصدهای مشخص شده‌ای که به عنوان عوارض تعیین خواهد شد مجاز خواهد بود. کالاها ستاره‌دار می‌شوند صافدل، کالاهای قرار گرفته در فهرست B را شامل کالاهای «بدون ستاره»، «یک ستاره» و «دو ستاره» دانست و گفت: کالاهایی که بدون ستاره هستند، صرفا با پرداخت عوارض صادراتی می‌توانند نسبت به طی تشریفات گمرکی با رویه‌های قبلی اقدام کرده و صادرات داشته باشند. به گفته او، کالاهای صادراتی که در گروه B قرار می‌گیرند و یک ستاره هستند، پس از تامین نیاز داخلی و براساس مجوز کارگروه تنظیم بازار امکان صادرات خواهند داشت که به این ترتیب این کالاها از سوی سازمان توسعه تجارت ایران به گمرک‌ها ابلاغ می‌شود. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: بدیهی است صادرات کالاهای مذکور منوط به پرداخت عوارض تعیین شده، است. به گفته رییس کل سازمان تجارت ایران، کالاهایی که در فهرست B قرار می‌گیرند و دو ستاره هستند، صادراتش موکول به دریافت مجوز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. او ادامه داد: به دلیل سهولت در اطلاع‌رسانی و برای جلوگیری از استنباط‌های متفاوت در حوزه‌های مختلف تمامی اطلاعات مربوط به محدودیت، ممنوعیت و عوارض صادراتی که در سال‌های اخیر وضع شده و استمرار آنها در گمرک‌های کشور مورد توجه است، در فهرست‌های کالایی متمرکز شده و بر این اساس بدیهی است اگر در فهرست عوارض صادراتی تغییراتی حاصل شده باشد تا تاریخ 26 آبان ماه سال جاری تمام عملیات صادراتی با احتساب مبنای عوارض صادراتی تعیین شده در مصوبات قبل ملاک عمل خواهد بود و پس از این تاریخ، مبنای دریافت عوارض صادراتی بر اساس ابلاغیه جدید تعیین خواهد شد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: برای هماهنگی هر چه بیشتر در صدور بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به صدور و ورود کالا، از گمرک‌های اجرایی و تمامی دستگاه‌های فعال در حوزه‌های اقتصادی درخواست می‌شود در اجرای تبصره ذیل ماده 4 قانون مقررات واردات و صادرات که مقرر می‌دارد تمامی بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به صدور و ورود کالا منحصرا از طریق وزارت صنعت، معدن و تجارت به سازمان‌های اجرایی ذی‌ربط اعلام شود، به طور جدی مورد رعایت قرار گیرد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین گفت: نگاه دولت این است که کالاهای مواد اولیه پایه صنعتی در بخش فلزات، پتروشیمی و مواد غذایی را به نحوی برنامه‌ریزی کند که ماده اولیه این سه گروه تبدیل به محصول نهایی شده و محصول نهایی آن صادر شود. او تصریح کرد: به این ترتیب، هم از تولید داخلی حمایت خواهد شد و هم از صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالاتر ارزآوری بیشتری نصیب دولت خواهد شد. صافدل اعلام کرد: به زودی کمیته حقوق مکتسب صادرکنندگان در سازمان توسعه تجارت ایران و با حضور نمایندگان سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، معاونت اقتصادی و صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت، گمرک جمهوری اسلامی ایران و نمایندگان بخش خصوصی با محوریت اتاق‌های بازرگانی تشکیل خواهد شد تا اگر در اجرای این مصوبه نیاز به دقت نظر برای صیانت از حقوق صادر کنند گان وجود داشته باشد زمینه آن فراهم شود. متن بخشنامه در نامه چهارشنبه 17 آبان ماه سازمان توسعه تجارت ایران به گمرک ایران آمده است: «احترما، با عنایت به مصوبه شماره 134268/ت 47898 ه مورخ 8/7/1391 هیات محترم وزیران و پیرو نامه شماره 91.210.4106 مورخ 8/8/1391 و حسب نظر سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، به این وسیله اقلام مشمول ممنوعیت صادرات در قالب جدول A1 و کالاهای مشمول اخذ عوارض صادراتی در قالب جدول B1 به شرح زیر تعیین می‌شود. خواهشمند است با رعایت مفاد ماده (11) مکرر آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات واردات مراتب جهت اقدام لازم به گمرک‌های اجرایی کشور ابلاغ گردد. لازم به یادآوری است که مابه التفاوت مربوط به استفاده از ارز مرجع به صورت عوارض ذکر شده است.» در بخش تبصره‌های مهم این نامه آمده است: کالاهای تک ستاره در فهرست B1 پس از تامین نیاز داخلی و براساس مجوز کارگروه تنظیم بازار که توسط سازمان توسعه تجارت ایران ابلاغ می‌شود می‌توانند صادر شوند. بدیهی است صادرات کالاهای مذکور منوط به پرداخت عوارض مربوطه خواهد بود. همچنین صادرات کالاهای دوستاره موکول به اخذ مجوز واردات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. ضمنا رعایت موارد زیر نیز در این نامه مورد تاکید قرار گرفته است: 1- میزان عوارض صادراتی در مورد آن دسته از اقلام موضوع جدول B1که مشمول اخذ عوارض بوده اند تاریخ 1391/8/26 مطابق مصوبات قبلی خواهد بود. 2- کلیه ضوابط قانونی در خصوص ورود موقت و صادرات مجدد کماکان به قوت خود باقی است.