اقتصاد آنلاین – فاطمه اکبرخانی؛ بودجه1400 بعد از سه ماه رفت و برگشت بین دولت و مجلس با کسری بالاتر نسبت به سال‌های قبل در حال نهایی‌شدن است. فروش اوراق‌قرضه و استقراض از بانک‌مرکزی دو روش جبران کسری است که به دلیل محدودیت‌های روش اول، نهایتا مسیر دوم هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مسیر هم یا با استقراض مستقیم از بانک‌مرکزی یا فشار به شبکه‌بانکی ممکن می‌شود اما با توجه به ممنوعیت روش اول، دولت‌ها عمدتا از مسیر دوم استفاده می‌کنند. اگرچه دولت‌ها با دور زدن مسیر اول ظاهرا مطابق قانون عمل می‌کنند ولی در نهایت فشار تامین کسری بودجه از طریق بانک‌ها هم به دوش بانک‌مرکزی است.
رشد نقدینگی و تورم ناشی از آن نتیجه جبران کسری با استقراض از بانک‌مرکزی است که زنگ خطر آن در زمان تصویب بودجه شنیده نمی‌شود. اما با سرازیر شدن نقدینگی به بازارهایی مانند طلا، دلار، بورس، مسکن و خودرو با هدف حفظ ارزش دارایی، ثمره این بی‌توجهی با رشد قیمت‌ها نمایان می‌شود. از آنجا که بودجه1400 هم چنین پیامدهایی در پی دارد، رییس بانک‌مرکزی سه روز پیش نسبت به تشدید رشد نقدینگی و تورم ناشی از آن هشدار داد.
اما با وجود تاثیر آشکار کسری بودجه بر تورم، مسئولان همواره با بهانه‌های تحریم، گران‌فروشی و نقش واسطه‌ها در حال انحراف اذهان عمومی از علت اصلی افزایش قیمت‌ها بوده‌اند. انتظار روحانی برای دلار 15هزار تومانی نمونه‌ای از بی‌توجهی مسئولان به نقش کسری بودجه در افزایش قیمت دلار است. البته تحقق این وعده‌ها در شرایط عادی از طریق سرکوب نرخ ارز با تزریق درآمدهای نفتی چندان هم غیرممکن نیست اما نباید از تبعات این روش غافل شد.سرکوب قیمت دلار منجر به افزایش انگیزه واردات و رشد تقاضای ارز شده و فشار بر منابع ارزی را افزایش می‌دهد.
درنهایت بی‌توجهی به نقش کسری بودجه در تعیین قیمت دلار، منجر به رهاشدن فنر فشرده ارز و رشد قیمت غیرقابل کنترل آن با هر تکانه اقتصادی یا سیاسی خواهد شد. با این تفاسیر افرادی که راهکار مشکلات را خارج از کتاب‌های اقتصادی جستجو می‌کردند، نباید نسبت به افزایش قیمت دلار گلایه کنند! یا افرادی که با شعارهای عوام فریبانه طرح‌هایی نظیر قیر رایگان و جهش تولید و رونق مسکن را مطرح کردند، نباید راهکار کنترل نرخ ارز را در جلسات فوری جست‌و‌جو کنند!
به نظر می‌رسد در کنار تلاش برای رفع تحریم‌ها، باید اقتصاد کشور از خودتحریمی ناشی از سیاست‌های اشتباه نیز رها شود.
