نرخ کوپن چیست و چه تفاوتی با بازده تا سررسید دارد؟

​این نرخ به کوپن پرداختی سالانه‌ای که ناشر نسبت به ارزش ظاهری یا اسمی اوراق پرداخت می‌کند اشاره دارد.

نکات کلیدی

زمانی که بازار روند صعودی دارد و شرایط مطلوب‌تر است، دارنده اوراق کوپنی بازده کمتری نسبت به نرخ بهره رایج بازار دریافت خواهند کرد چرا که ارزش این اوراق در زمان انتشار تعیین شده است و به دلیل بازده بالاتری را پرداخت نخواهند کرد.

بازده تا سررسید زمانی استفاده می‌شود که اوراق قرضه در بازار ثانویه خریداری می شوند و این بازده تفاوت ارزش بهره پرداختی اوراق را نسبت به نرخ کوپن آن که در زمان انتشار تعیین شده است نشان می‌دهد و ممکن بیشتر یا کمتر از آن باشد.

آشنایی با نرخ کوپن

نرخ کوپن یا کوپن پرداختی بازده اسمی اوراق قرضه است که در تاریخ انتشار تعیین می‌شود. ارزش این بازده با تغییر ارزش اوراق تغییر می کند و بنابراین بازدهی به نام بازده اوراق تا سررسید (YTM) را ایجاد می‌کند.

نرخ کوپن اوراق قرضه را می توان با تقسیم مجموع کوپن های پرداختی سالانه این اوراق بر ارزش اسمی آن‌ها محاسبه کرد. به عنوان مثال، نرخ کوپن اوراق قرضه ای که با ارزش اسمی 1000 دلار منتشر می شود و کوپن 25 دلاری را در هر شش ماه یکبار پرداخت می کند، 5 درصد است. در صورت ثابت بودن سایر شرایط، اوراق قرضه‌ای که نرخ کوپن بالاتر دارند برای سرمایه گذاران مطلوب تر از اوراق با نرخ کوپن پایین تر هستند.

نرخ کوپن نرخ بهره ای است که ناشر اوراق بهادار آن در مدت اعتبار این اوراق پرداخت می کند. اصطلاح «کوپن» از زمانی به جای مانده است که از کوپن های واقعی برای وصول پرداخت بهره دوره ای اوراق قرضه استفاده می‌شد. نرخ کوپن اوراق قرضه پس از تعیین در تاریخ انتشار بدون تغییر باقی می‌ماند و دارندگان این اوراق بهره ثابتی را در زمان یا دفعات از پیش تعیین شده دریافت می‌کنند.

ناشر اوراق قرضه در زمان انتشار این اوراق علاوه‌بر عوامل دیگر بر اساس نرخ های بهره رایج بازار نرخ کوپن را تعیین می‌کند. نرخ‌های بهره بازار در طول زمان تغییر می‌کنند و با کاهش یا افزایش آن‌ها نسبت به نرخ کوپن اوراق، ارزش این اوراق نیز به ترتیب کاهش یا افزایش می‌یابد.

تغییر نرخ بهره بازار بر نتایج سرمایه گذاری در اوراق قرضه تأثیر می گذارد. از آنجایی که نرخ کوپن اوراق قرضه تا زمان سررسید ثابت است، زمانی که نرخ بهره بازار بیشتر از نرخ کوپن آن می‌شود، دارنده اوراق الزاما بایستی به دریافت نرخ بهره پایین‌تر راضی شود. راه دیگری که برای وی باقی می‌ماند فروش اوراق قرضه به قیمت کمتر از ارزش اسمی آن و با ضرر است که به همان اندازه نامطلوب است. بنابراین، اوراق قرضه با نرخ کوپن بالاتر حاشیه اطمینان بیشتری را در برابر افزایش نرخ بهره بازار فراهم می کند.

مهم

اگر نرخ بازار کمتر از نرخ کوپن اوراق قرضه شود، نگهداری اوراق سودمند خواهد بود زیرا سرمایه‌گذاران دیگر ممکن است بخواهند برای دریافت نرخ کوپن نسبتاً بالاتر اوراق، مبلغی بیشتر از ارزش اسمی آن بپردازند.

ملاحظات ویژه

هنگامی که سرمایه گذاران اوراق قرضه را ابتدا به ارزش اسمی خریداری می‌کنند و سپس آن را تا سررسید نگه می دارند، سودی که از این اوراق به دست می آورند برابر نرخ کوپنی خواهد بود که در هنگام انتشارآن تعیین شده است. بااین‌حال، بازده این اوراق برای سرمایه گذارانی که اوراق قرضه را در بازار ثانویه خریداری می کنند بسته به قیمتی که برای خرید آن پرداخت کرده‌اند ممکن است بیشتر یا کمتر از نرخ کوپن اوراق باشد. این بازده موثر خرید اوراق قرضه است که بازده تا سررسید (YTM) نامیده می شود.

به عنوان مثال، اوراق قرضه ای با ارزش اسمی 100 دلار که با قیمت 90 دلار معامله می شود بازده تا سررسید بالاتری نسبت به نرخ کوپن به خریدار می دهد. برعکس، اوراق قرضه ای با ارزش اسمی 100 دلار که با قیمت 110 دلار معامله می شود بازده تا سررسید کمتر از نرخ کوپن به خریدار خود ارائه می‌کند.

نرخ بهره بازار چگونه نرخ کوپن را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

ناشر اوراق قرضه در زمان انتشار اوراق علاوه‌بر عوامل دیگر بر اساس نرخ های بهره رایج بازار نرخ کوپن اورا را تعیین می‌کند. نرخ‌های بهره بازار در طول زمان تغییر می‌کنند و با کاهش یا افزایش آن‌ها نسبت به نرخ کوپن اوراق، ارزش اوراق به ترتیب افزایش یا کاهش می‌یابد. از آنجایی که نرخ کوپن اوراق قرضه تا زمان سررسید اوراق ثابت است، اوراق قرضه با نرخ کوپن بالاتر حاشیه اطمینان بیشتری را در برابر افزایش نرخ بهره بازار فراهم می کند.

تفاوت بین نرخ کوپن و بازده تا سررسید چیست؟

نرخ کوپن درآمد سالیانه ای است که سرمایه گذار با نگهداری اوراق قرضه خاص می تواند انتظار دریافت آن را داشته باشد. این بهره در زمان انتشار اوراق قرضه با نرخ ثابتی تعیین می‌شود و با تقسیم مجموع کوپن‌های پرداختی سالانه بر ارزش اسمی اوراق محاسبه می شود. در زمان خرید اوراق در زمان انتشار، بازده تا سررسید و نرخ کوپن آن یکسان هستند. بازده تا سررسید (YTM) درصد بازده اوراق قرضه در حالتی است که سرمایه گذار پس از خرید اوراق مربوطه را تا زمان سررسید نگهداری کند. این بازده مجموع تمام پرداخت‌های کوپن باقی‌مانده اوراق است و بسته به ارزش بازاری آن و تعداد پرداخت‌هایی که تا زمان سررسید باقی مانده‌اند متفاوت خواهد بود.

بازده موثر چیست؟

بازده مؤثر، بازده اوراق قرضه در حالتی است که دارنده اوراق پرداخت های کوپنی آن را با همان نرخ مجدداً در این اوراق سرمایه گذاری کند. این بازده برخلاف بازده اسمی که نرخ کوپن است برابر است با کل بازدهی که سرمایه گذار دریافت خواهد کرد. اساساً، در محاسبه بازده مؤثر قدرت ترکیب بازده سرمایه‌گذاری‌های پی در پی در نظر گرفته می‌شود، در حالی که بازده اسمی اینطور نیست.