در این راستا فصل جدیدی از روابط تجاری ایران و ترکیه آغاز میشود. در جریان سفر اسحاق جهانگیری، معاوناول رئیسجمهور ایران به آنکارا و حضور در مذاکرات دوجانبه با نخستوزیر ترکیه تصمیماتی جدید در راستای روابط تجاری دو کشور گرفته شد. سوآپ دوجانبه ریال ـ لیر یکی از موضوعات مهمی بود که در مذاکرات بین دو کشور به امضا رسید.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، محسن بهرامی ارض اقدس، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی میگوید: «اقتصاد ترکیه قادر است بخشی از نیازهای ایران را برآورده کند. ترکیه میتواند مسیر مناسبی برای صادرات کالاهای ایران با سایر کشورهای دنیا باشد. با توجه به مشکلاتی که ایران در حال حاضر در ارتباط با معاملات دلاری و نیز با بانک مرکزی آمریکا در حوزه معاملات یوترن دارد، حذف دلار از معاملات و تعاملات تجاری کمک خوبی در ارتباطات تجاری است.»
سوآپ دوجانبه ریال ـ لیر یکی از توافقات مهمی بود که در مذاکرات بین دو کشور ایران و ترکیه به امضا رسیده است. نظر شما در مورد حذف دلار در معاملات تجاری دو کشور چیست؟
توسعه روابط خارجی ایران بهویژه در حوزه اقتصادی مستلزم توسعه روابط با کشورهای همسایه است. بخش عمدهای از صادرات غیرنفتی ایران در حوزه کشورهای همسایه صورت میگیرد و میتواند بخشی از نیازهای وارداتی ایران را نیز از این طریق تامین کند. علاوه بر آن توسعه روابط دوجانبه با کشورهای همسایه و روابط چندجانبه با کشورهای خاورمیانه و سایر کشورهای جهان میتواند مقدمهای برای عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی شود. پیمانهای منطقهای آزمون بسیار خوبی برای سنجش توانایی اقتصادی ایران در تعامل با اقتصاد سایر کشورهاست. ازجمله کشورهای دارای اقتصاد تنومند که در همسایگی ایران وجود دارد، ترکیه است. اقتصاد ترکیه قادر است بخشی از نیازهای ایران را برآورده کند. ترکیه میتواند مسیر مناسبی برای صادرات کالاهای ایران به سایر کشورهای دنیا باشد. با توجه به مشکلاتی که ایران در حال حاضر در ارتباط با معاملات دلاری و نیز با بانک مرکزی آمریکا در حوزه معاملات یوترن دارد، حذف دلار از معاملات و تعاملات تجاری کمک خوبی در ارتباطات تجاری است. دولت در این زمینه گامهای موثری برداشته و بانک مرکزی با کشور روسیه و ترکیه این مسیر را طی میکند. اگر ایران بتواند در معاملات کلان و در امر واردات و صادرات موضوع الزام پرداخت و دریافت به دلار را که امروز از مشکلات شبکه بانکی کشور است، حذف کند، بخش عمدهای از مسائل مربوط به نقل و انتقال ارز به داخل و از داخل به خارج کشور تسهیل میشود. تسهیل نقل و انتقال ارزی میتواند منجر به تسهیل صادرات شود. ارز کشورهای همسایه با ارزهای جهانروا نیز بهدلیل مسائلی که وجود دارد و اندازه شرکا تجاری میتواند دستخوش تحولات شود. ثابت نگه داشتن نرخ تبدیل ریال به لیر و لیر به ریال باید با شاخص باثباتتری صورت گیرد. اگر نرخ برابری لیر با دلار یا یورو دستخوش تغییر شود، طبیعتا این تغییرات در نرخ برابری ریال و دلار میتواند تاثیر خود را داشته باشد. چگونگی محاسبه این تاثیرات بین دو کشور، موضوع مهمی است که باید درباره آن روشنگری شود تا تجار ایران با آگاهی در این مسیر حرکت کنند. برای این کار باید بانکهای دو کشور آمادگی دریافت و پرداخت را داشته باشند. ملاک محاسبه هر دو طرف باید بهگونهای طراحی شود که رعایت شرایط برای برد دو طرف وجود داشته باشد. اگر تراز و تعادل در این راستا بهم بخورد، این جریان قابل تداوم نیست.
وزیر اقتصاد ترکیه در مذاکرات با کشورمان بر دستیابی به رقم 30میلیارد دلار مبادلات تجاری دو کشور تاکید کرده و از توسعه همکاریها در عرصههای مختلف نظیر داروسازی، مسکن و خدمات فنی و مهندسی خبر داده است. آیا این ارقام و اهداف قابل دسترسی است؟
در همسایگی ایران کشور ترکیه با اقتصادی بزرگ وجود دارد. ارقامی که گفته شده میتواند بالقوه و دستیافتنی باشد. تنها حذف دلار برای رسیدن به چنین ارقامی کافی نیست. در این راستا بسترسازیهای دیگری مانند مباحث مربوط به تعرفه، فعالیتهای گمرکی، حملو نقل و دستگاههای اجرایی نیز لازم است. ترکها در بحث سرمایهگذاری میتوانند شرکای خوبی در داخل کشور پیدا کنند. ترکها در بخش مسکن دارای تجربیات خوبی هستند و در حوزه راهسازی نیز میتوان پروژههای مشترکی را اجرا کرد. در مبحث صنعت میشود مشارکت خوبی با ترکها داشت و میتوان از این طریق، هزینه بهای تمامشده را کاهش داد و در زمینه ارتقای کیفیت محصول و رشد میزان تولید تلاش کرد. در این راستا کالایی رقابتپذیر تولید میشود که از طریق ترکها میتوان آن را به سایر کشورهای اروپایی صادر کرد.
وزیر راه و شهرسازی ایران با سفر به ترکیه در مورد ترانزیت ترکیه- قطر از ایران، عبور بخشی از ترانزیت ترکیه از ایران، دادن خسارات رانندگان ترانزیت صدمهدیده در حمله تروریستها و تشکیل کمیته حملونقل ایران و ترکیه گفتوگو کرد. روند موارد عنوانشده را چطور میبینید؟
یکی از مزیتهای بالقوه و استعدادهای ژئوپولوتیکی، قرار گرفتن ایران در شاهراه شرق و غرب و شمال و جنوب است. ایران از جنوب به آبهای آزاد دسترسی دارد و از شمال کشور میتواند از ظرفیت دریای خزر استفاده کند. بحث حملونقل ریلی در ایران توسعه یافته است و اتصال ایران به بنادر پاکستان و بنادر کشور هند موقعیت ویژهای را برای حملونقل و ترانزیت فراهم کرده است. این مساله میتواند یکی از امتیازات خوب ایران تلقی شود. اگر قرار است چنین مناسباتی تقویت شود، نباید تنها بر اساس مشکلات منطقهای قوت گیرد. ارائه چنین سرویسهایی مستلزم سرمایهگذاریهای مشترک بین دو کشور است و سرمایهگذاری در حوزه زیرساختها نیازمند بهرهبرداری بلندمدت است. ایران نمیتواند برای کار کوتاهمدت سرمایهگذاری انجام دهد و بعد از برطرف شدن نیازش سرمایهگذاری را رها کند. ایران و ترکیه در یک توافق استراتژیک باید به شیوه برد-برد که منافع دو کشور را بهدنبال دارد، عمل کنند. متقابلا ایران نیازمند عبور از ترکیه برای دسترسی به اروپا است.
بعد از اتفاقات اقلیم کردستان بهنظر میرسد ارتباطات دو کشور بیشتر اوج گرفته است. نظر شما در این زمینه چیست؟
اتفاقی که در اقلیم کردستان افتاد، میتواند بهانهای برای توسعه روابط ایران و ترکیه باشد. صرفنظر از آنچه در اقلیم کردستان اتفاق افتاد، باید روابط ایران با همسایگان خود بر مبنای روابط بلندمدت پایهریزی شود. برای ایران نیز عراق متحد، یکی از بزرگترین کشورهای هدف صادراتی است. بازسازی عراق میتواند توسط شرکتهای خدمات فنیمهندسی ایرانی صورت گیرد. در گذشته بخش عمدهای از صادرات کالاهای ایران به اقلیم کردستان بوده است. طبیعی است وضعیت فعلی میتواند صادرات غیرنفتی ایران به کشور عراق را تهدیدکند. اگر قرار است ایران مشکل ترکیه را در ارتباط با اقلیم کردستان برطرف کند، کشور ترکیه نیز باید در یک رفتار مشابه مشکلات صادرکنندگان ایران را حلوفصل کند. باید این امکان برای بنگاههای اقتصادی، شرکتهای فنی مهندسی و صادرکنندگان و تجار ایرانی در سایر کشورها از طریق ترکیه فراهم شود تا بتوانند خلأ فعالیت در اقلیم کردستان را بهگونهای جبران کنند. این کار مستلزم ارائه سرویسهای ویژه، معافیتهای مالیاتی و تسهیل در ثبت شرکتهای ایرانی در ترکیه است.