بلیط هواپیما یا Airline ticket گواهی چاپی یا الکترونیکی امکان سوار شدن مسافر به یک هواپیما برای انجام سفر هوایی در زمان مشخص شده پرواز است. بلیط هواپیما توسط شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌های مسافرتی و گردشگری، به صورت حضوری یا آنلاین به فروش می‌رود. امروزه بلیط هواپیما مهمترین مفهوم در صنعت سفر و گردشگری به شمار می‌رود؛ به گونه‌ای که بر اساس برآوردها، سالانه ۴.۵ میلیارد بلیط هواپیما صادر می‌شود. در این نوشته درباره انواع بلیط هواپیما، روش قیمت‌گذاری آن و چگونگی تهیه در بازار سفر و گردشگری ایران گفتگو می‌کنیم:

اولین بلیط هواپیما تاریخ کی صادر شد؟

تا حالا به این فکر کرده‌اید که اولین بلیط هواپیما تاریخ کی، در چه مسیری و با چه قیمتی فروخته شده و اولین مسافر این پرواز تاریخی چه کسی بوده است؟ اولین پروازهای تاریخ هوانوردی، پروازهای نظامی بوده است و هواپیما به عنوان یک ابزار جنگی اختراع شد و مورد استفاده قرار گرفت. کمی بعد، استفاده از هواپیما به عنوان یک ابزار مسافربری آغاز شد که به آن commercial aviation یا هوانوردی غیرنظامی هم گفته می‌شود.

اما اولین پرواز مسافری تاریخ هوانوردی غیرنظامی، در بیش از یک سده پیش در اول ژانویه سال ۱۹۱۴ و در مسیری کوتاه به طول ۳۰ کیلومتر انجام شد و فقط ۲۳ دقیقه به طول کشید. این پرواز در فاصله شهر سنت‌پترزبورگ آمریکا و شهر تامپا در ایالت فلوریدا انجام شد. اما اولین و البته باید گفت شجاع‌ترین مسافر تاریخ، شهردار سابق همین شهر سن‌پترزبورگ، «آبرام فیل» نام داشت و اولین بلیط هواپیما تاریخ را با قیمت بسیار زیاد ۴۰۰ دلار خرید. (امروز با این مبلغ می‌توانید بلیط پرواز رفت و برگشت بین کالیفرنیا و نیویورک در دو سوی کشور آمریکا را خریداری کنید!)

به تدریج شمار پروازها بیشتر شد و شرکت‌های هواپیمایی با هواپیماهای مدرن‌تر به این صنعت شکل دادند. تا جایی که امروز در هر دقیقه ۵۰ هواپیما به پرواز درمی‌آید و گردش مالی این صنعت تا ۴ میلیارد دلار رسیده است.

فروش بلیط هواپیما ابتدا به صورت آنالوگ و حضوری و بعدها با پیدایش اینترنت و گسترش آن، به صورت اینترنتی و آنلاین انجام شد. تا جایی که امروزه، بخش بزرگی از فروش بلیط هواپیما به صورت اینترنتی و از خانه و محل کار مسافران انجام می‌پذیرد و تقریبا نزدیک به ۷۰ درصد بلیط‌های فروخته شده در جهان، به صورت اینترنتی صادر شده است.

چرا خرید بلیط هواپیما امروزه دشوار شده است؟

با گسترش خدمات اینترنتی توسط آژانس‌های مسافرتی و گردشگری و وب‌سایت‌های فروش اینترنتی بلیط هواپیما در ایران، شمار عرضه‌کنندگان بازار آنلاین خدمات سفر و گردشگری ناگهان جهش پیدا کرد. تنوع کسب و کارهای حاضر در این صنعت، موجب شد تا هر کدام از سایت‌ها و آژانس‌های حاضر در این بازار، بنا به مقیاس شرکت، هزینه‌های بازاریابی و مدل کسب و کار، سیستم نرخ‌گذاری متفاوتی را در پیش بگیرند. زیرا شرکت‌های هواپیمایی که خدمات اصلی جابه جایی را انجام می‌دهند، برای توسعه بازار خود، فروش بلیط هواپیما را به صورت واسطه‌ای به وب‌سایت‌ها و آژانس‌ها واگذار می‌کنند و سازمان هواپیمایی در یک بازه قیمتی مصوب، اجازه فروش بلیط هواپیما را به این مراکز واگذار می‌کند. این بدین معناست که یک صندلی مشخص از یک پرواز مشخص، با قیمت‌های متفاوتی می‌تواند عرضه شود. یا به قول معروف «همون پرواز، همون صندلی، ولی با قیمت‌های مختلف».

این بازه قیمتی تفاوت قیمت بلیط هواپیما یک صندلی خاص از یک پرواز مشخص، برای مسافران گیج‌کننده می‌شود. چون هر مسافری حق دارد ارزانترین نرخ را بابت یک کالا یا خدمت خاص بپردازد و این تفاوت‌های قیمتی برای مصرف‌کننده هزینه‌بر است. در سوی دیگر، شمار بسیار زیاد سایت‌های فروش بلیت، گشتن در بین آنها را زمانبر، دشوار و خسته‌کننده کرده است. پس راه حل چیست؟

بازار مجازی و موتور جستجوی سفرمارکت، مرجع بلیط هواپیما

سفرمارکت به عنوان راه حل این مشکل وارد بازار سفر و گردشگری کشور شده است. سفرمارکت  safarmarketیک بازار اینترنتی یا marketplace است که عرضه‌کننده‌های آنلاین خدمات سفر که دارای مجوزهای لازم و معتبر هستند را گردآورده و یک بازار رقابتی، پویا و منصفانه برای عرضه خدمات سفر با قیمت مناسب و منطقی پدید آورده است.

در سفرمارکت آژانس های مسافرتی و گردشگری، خدمات گوناگون سفر مانند بلیط هواپیما، رزرو هتل، بلیط قطار، اجاره ویلا و اقامتگاه یا تورهای مسافرتی و گردشگری را به صورت مقایسه ای و رقابتی عرضه می‌کنند و مخاطب می‌تواند همه خدمات با قیمت‌های مختلف را با هم مقایسه کرده و گزینه مناسب با بهترین قیمت را انتخاب و خریداری کند.  

دیگر مزایای خرید آنلاین بلیط هواپیما از سفرمارکت

اینکه سفرمارکت یک بازار مجازی برای مقایسه قیمت همه عرضه کنندگان معتبر در بازار سفر و خرید خدمات سفر با قیمت رقابتی است کلیدی‌ترین مزیت سفرمارکت در بازار گردشگری ایران است؛ اما این تنها مزیت سفرمارکت نیست. دیگر مزایای سفرمارکت برای خرید بلیط هواپیما عبارتند از:

پوشش پروازی گسترده‌تر

به دلیل آنکه سفرمارکت محدود به یک یا چند آژانس خاص نیست، پروازهای ایرلاین‌ها و شرکت‌های هواپیمایی متنوع و متعددی در مسیرهای داخلی و خارجی خود عرضه می‌کند. این پوشش و گستردگی منحصر به فرد، محصول بازار بودن سفرمارکت و گسترده بودن عرضه‌کنندگانش است.

پشتیبانی پیوسته

با وجودی که هر کدام از آژانس‌های عرضه‌کننده خدمات سفر در سفرمارکت، خود خدمات پشتیبانی کاملی را به کاربران عرضه می‌کنند، اما سفرمارکت هم با تیم پشتیبانی خود، به مسافران و گردشگران گرامی برای بهبود تجربه خریدی عالی خدمات پشتیبانی تلفنی و آنلاین ارائه می‌کند.

اعتبارسنجی عرضه‌کنندگان

تنها وب‌سایت‌ها و آژانس‌های مسافرتی می‌توانند خدمات سفر خود را در بازار سفرمارکت عرضه کنند که دارای نماد اعتماد الکترونیکی (ای نماد) و مجوزهای رسمی از نهادهای ناظر بر صنعت سفر و گردشگری مانند سازمان هواپیمایی کشوری، وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و غیره باشند.

انواع بلیط هواپیما اینترنتی در سفرمارکت و تفاوتشان با یکدیگر

شاید در نگاه اول همه بلیط هواپیمایی که در هر روز به فروش می‌رسد، یکسان باشند. اما در حقیقت جزئیات بیشتری درباره انواع بلیط هواپیما و انواع آن هست که باید بدانیم:

بلیط چارتر: گاهی شرکت‌های مسافرتی، همه یا تعدادی از صندلی‌های یک پرواز را به صورت نقدی از ایرلاین‌ها پیش‌خرید می‌کنند و آن را با نرخ‌گذاری ویژه‌ای عرضه می‌کنند. به این نوع بلیط هواپیما چارتر گفته می‌شود و معمولا امکان استرداد ندارند.

بلیط سیستمی: وقتی بلیط پروازها به صورت عادی توسط ایرلاین‌ها یا آژانس‌های مسافرتی فروخته می‌شود، به آنها سیستمی گفته می‌شود. بلیط های سیستمی با پرداخت جریمه‌ای مشخص، قابل استرداد و کنسلی هستند.

بلیط لحظه آخری: در حقیقت بلیط لحظه آخری، عمدتا بلیط چاتری است که زمان محدودی تا پرواز باقیمانده است. در نتیجه شرکت چارترکننده برای اینکه زیان نکند، بلیط را با قیمت پایین‌تری عرضه می‌کند. به دلیل همین فاصله زمانی کم تا پرواز، به آن بلیط لحظه آخری می‌گویند.

عوامل موثر در قیمت بلیط هواپیما

به جز تعدد آژانس‌ها و عرضه‌کننده‌های بلیط هواپیما، عوامل دیگری بر قیمت بلیط هواپیما تاثیر دارند. در اینجا بسیار گذرا به این موارد اشاره می‌کنیم تا در زمان برنامه‌ریزی سفر خود به آنها دقت کنید:

فصل اوج سفر و تقاضای سفر: مثل هر کالا و خدمتی در بازار، قیمت بلیط هواپیما از عرضه و تقاضا پیروی می‌کند. در زمان‌هایی که اوج سفر برای یک مقصد خاص به شمار می‌رود و تقاضا برای سفر به آن مقصد افزایش می‌یابد، قیمت بلیط هواپیما (چارتری و سیستمی) افزایش می‌یابد.

کلاس پروازی: کلاس‌های پروازی با هدف تنوع‌بخشی به خدمات ارائه شده به مسافران پدید آمده‌اند. در پروازهای ایرلاین‌های داخلی دو کلاس اکونومی (اقتصادی) و بیزنس (تجاری) در دسترس هستند. اما در ایرلاین‌های خارجی، امکان استفاده از فرست کلاس (درجه ۱) را هم خواهید داشت. به یادداشته باشید فاصله قیمتی کلاس‌های پروازی به صورت چند برابر است. مثلا قیمت کلاس بیزنس به طور میانگین، حداقل سه برابر کلاس اکونومی است.

ایرلاین ها: اینکه یک سفر با چه هواپیمایی و با کدام شرکت هواپیمایی انجام می‌شود از دید خدمات دریافتی و هزینه متفاوت است. هواپیماهای مدرن‌تر و ایمن‌تر متعلق به شرکت‌های هواپیمایی قدیمی‌تر و محبوب‌تر، بلیط سفر گرانتری هم دارند.

خرید آنلاین یا حضوری بلیط پرواز؟

سال‌ها تنها روش خرید بلیط هواپیما به صورت حضوری از دفاتر مسافرتی بود. اما امروزه، خرید آنلاین و اینترنتی بلیط هواپیما، تبدیل به یک روش متداول در خرید سفر شده است. در این سبک از خرید سفر، شما ترافیک را دور می‌زنید، فرصتتان برای خرید همه شبانه روز هفت روز هفته است نه فقط ساعت‌ها و روزهای کاری، گزینه‌های متعدد و فراوانی در اختیار دارید و می‌توانید با تمرکز و دقت، بهترین بلیط هواپیما موجود را خریداری کنید.

محبوب ترین بلیط هواپیما داخلی و خارجی

در آخر شاید بد نباشد به این اشاره کنیم که کدام پروازهای داخلی و خارجی بیشترین محبوبیت و تقاضا را بین گردشگران و مسافران ایرانی دارند.

در بین مقاصد داخلی مسیرهای پروازی میان شهرهای بزرگ و پرجمعیت و گردشگر پذیر مانند بلیط هواپیما کیش، مشهد، تهران، تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز و بندرعباس از پرمتقاضی‌ترین پروازهای داخلی هستند.

اما در بین مقاصد خارجی، کشورهای نزدیک و همسایه که ترجیحا ویزا هم نخواهند بالاترین سطح تقاضا را دارند. بلیط هواپیما استانبول و دیگر شهرهای ترکیه، بلیط هواپیما ایروان، باکو، دبی و بلیط هواپیما نجف از جمله پروازهای خارجی پرطرفدار هستند.