به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، علی اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور بارها از ثبت جهانی یلدا به همراه دیگر کشورها سخن گفته اما این پرونده تنها به یونسکو رفته است. میرشکرایی هم از ورود کشورهای دیگر استقبال میکند اما میگوید:«تعلل این کشورها باعث شد تا ایران زودتر پرونده را به یونسکو بفرستد.» میرشکرایی البته این مسأله را هم پنهان نمیکند بعضی از کشورها دوست دارند پروندههای مشترک را بهنام خودشان در یونسکو ثبت کنند، برای همین آنها منتظر کشورهای همسایه چون ارمنستان و افغانستان نماندهاند. هرچند از آنها دعوت کردهاند که به این پرونده الحاق شوند. به گفته شبان میرشکرایی تمام کشورهای حوزه فرهنگی ایران میتوانند به پرونده ثبت جهانی یلدا بپیوندند. کشورهای حوزه فرهنگی ایران شامل 12 کشوری میشوند که پیش از این به پرونده نوروز در یونسکو الحاق شدهاند.
او یلدا را جشنی منطبق بر «اقلیم و جغرافیا» میداند که در طول هزارهها باعث ایجاد آداب و رسوم خاصی شدهاند. میرشکرایی میگوید:«یلدا ارتباط انسانی در اقلیم زیستی است.» او یلدا را فزونی نور و روشنایی میداند و میگوید: «در ارمنستان این روز را به «تولد مهر» میشناسند.» او «خرم روز» را یکی دیگر از اعیاد باستانی ایرانی میداند که در ظهر اول دی برگزار میشود. به گفته میرشکرایی این روز در ایران فراموش شده اما همچنان در ارمنستان برگزار میشود. او درباره پروندهای که از ایران به یونسکو رفته است هم میگوید: «در همه پروندههای ثبت جهانی در حوزه میراث ناملموس یک بخش توصیفی وجود دارد.» او یکی از بندهای پنجگانه پروندههای ثبت جهانی را آداب و رسوم و ادبیات شفاهی آن میداند و میگوید: «یونسکو در این پروندهها میخواهد بداند که مشارکتهای دولتی در این جشن چگونه است؟ دولت چه ارزشی برای آن قائل است و چطور از آن پشتیبانی میکند.»
این پژوهشگر مهمترین بخش از نگاه یونسکو را تأثیر این جشن روی زندگی مردم میداند و میگوید:«یونسکو میخواهد بداند که سازمانهای مردمنهاد و فعالان فرهنگی چه نقشی در یلدا داشتهاند.» او از نویسندگان، پژوهشگران و فیلمسازان نقشآفرین در موضوع یلدا نام میبرد و میگوید: «اسامی تمام آنها و پژوهشها، ساختهها و نوشتههای آنها در این پرونده وجود دارد.» او همکاری وزارت میراث فرهنگی، آموزش و پرورش، وزارت علوم، برگزاری جشنهای در سطح کشور توسط دهیاریها و شهرداریها را از جمله نقش دولت در این روز باستانی میداند. بازار یلدایی از نگاه میرشکرایی یکی دیگر از مظاهر این جشن در پرونده جهانی است.
او معتقد است یلدا در مقایسه با دیگر جشنهای ملی یک تفاوت اساسی دارد. میرشکرایی میگوید: «یلدا برخلاف سایر جشنها، یک جشن خانوادگی است.» در این پرونده اسم یلدا به زبانها و گویشهای مختلف آمده است. حالا کارشناسان یونسکو مثلاً میدانند لرستانیها به جشن شب یلدا میگویند: «شو اول قاره.» یا ترکها به آن «چله گئجه سی» میگویند و کردها از آن به نام «شو چله» یاد میکنند. بازیها و خوراکها نقش ویژهای در این پرونده دارند. او میگوید: «در این پرونده روی قومیت خاصی تمرکز نشده و مشترکات همه اقوام در آن گنجانده شده است.»
با وجود این، این مسأله را هم کتمان نمیکند که ایران کشوری چهار فصلی است و همین مسأله باعث شده تا یلدا در نقاط مختلف هم رنگهای متفاوت داشته باشد. او میگوید: «مثلاً سفره یلدای گیلانیها خیلی مفصل است اما ممکن است که در منطقه کویری سفره مفصلی پهن نشود چون اقلیم و طبیعت اجازه تنوع نمیدهد.» او یلدا را جشنی برای تولد و آغاز حرارت و مهربانی میداند که ایرانیها با آن به پیشواز نوروز میروند؛ جشنی که در بستر خانوادهها شکل میگیرد. جشنی که فرصت انتقال فرهنگ را از بزرگترها به کوچکتر فراهم میکند. او به نقش زنان و بچهها در این جشن خانوادگی اشاره میکند و میگوید: «بچهها نقش ویژه در آداب و رسوم یلدا دارند. مثلاً بچهها فال کوزه را اجرا میکنند.» او نقش زنان را در یلدا ویژه میداند و میگوید: «زنان در این جشن انتقالدهنده فرهنگ هستند، چون فرزندان را پرورش میدهند.» او قصههای مادربزرگها و پدربزرگها را هم یکی دیگر از عناصر مهم شب یلدا میداند و میگوید:«متأسفانه امروز نقش مهم قصه و داستان در زندگی ایرانیها کم شده است.» میرشکرایی ورود انسان به عصر دیجیتال را یکی از تهدیدهای این جشن خانوادگی میداند و امیدواراست که همه ایرانیها شب یلدا گوشیهایشان را دم در خانه بزرگترها بگذارند و به جشن خانوادگی وارد شوند.
او اعتقاد دارد چون یلدا جشنی خانوادگی است کمترین تغییرات در طول زمان را در خود تجربه کرده است.
او تورهای یلدایی به کویر یا سواحل جنوبی ایران را هم یکی دیگر از تهدیدهای جشن یلدا میداند و میگوید: «این تورها با ساختار یلدا تناقض دارند. چون در یلدا شما به خانه بزرگترها میروید اما تورها شامل جوانانی است که بدون بزرگترها به سفر میروند.» او اعتقاد دارد اگر این تورها به شرط ثبتنام خانواده برگزار شود آنوقت میتوان از آنها به عنوان تور یلدا نام برد. توری که در آن خانواده تصمیم بگیرد طولانیترین شب سال را در کویر یا در یک جزیره جنوبی جشن بگیرد. او تأکید میکند:«در جشن یلدا باید ترکیببندی نسل گذشته با نسل آینده حفظ شود.»