تبلیغاتی که پس از پخش آن، بسیاری از ایرانی‌ها چمدان‌های خود را بسته و برای درمان راهی آن کشورها شده‌اند؛ اما غافل از آنکه مرغ همسایه غاز است و همان خدمات پزشکی در ایران با کیفیت بهتری ارائه می‌شود. البته آوازه پزشکان ایرانی در بسیاری از بخش‌های درمانی مانند جراحی‌های زیبایی در دنیا پیچیده است. سفر بسیاری از چهره‌های معروف دنیا برای انجام عمل‌های زیبایی به کشور، گواه روشنی بر این مساله است؛ سفرهایی که با حاشیه‌های بسیاری نیز در کشور مواجه شد. باوجود پتانسیل‌های بسیار در حوزه سلامت، ایران نتوانسته سهم بالایی را از صنعت توریسم سلامت در جهان از آن خود کند.
صنعت جذاب توریسم سلامت
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، گردشگری صنعتی، تخصصی است که چرخ اقتصادی بسیاری از کشورهای دنیا را به‌گردش درآورده و رفاه و آسایش را برای مردم آن سرزمین‌ها به ارمغان آورده است. اما گردشگری، تنها سفر برای دیدن تاریخ، طبیعت و تفریح نیست بلکه گاهی برای سلامت نیز به گردش می‌روند. گردشگری سلامت امروزه یکی از پردرآمدترین بخش‌های صنعت گردشگری محسوب می‌شود. «توریسم سلامت» برای نخستین‌بار توسط آژانس‌های گردشگری و رسانه‌ها درپی سفر گردشگران برای معالجه و درمان به‌کار گرفته شد و پس از آن جایگاه ویژه‌ای در این صنعت را به‌خود اختصاص داده است.
سفر به کشورهای دیگر برای عمل‌های جراحی، استفاده از چشمه‌های معدنی و ... را گردشگری سلامت می‌نامند. البته در این بخش، تنها به درمان توجه نشده بلکه درکنار آن برای استراحت، تفریح و ... گردشگر نیز، برنامه‌ریزی شده است.
گردشگری سلامت از تلفیق دو صنعت پول‌ساز پزشکی و گردشگری به‌وجود آمده است.
کشورهای پیشرو در توریسم سلامت
تاریخچه توریسم سلامت به هزاران سال قبل و به یونان قدیم باز می‌گردد؛ زمانی‌که گردشگران از نقاط گوناگون با گذر از دریای مدیترانه خود را به منطقه‌ای در خلیج «سرونیک» به‌نام «اپیدوریا» می‌رساندند. باورها بر این بود که مهراب خدای شفابخش یونانی‌ها، اسقلپیوس، در آنجا قرار دارد. بیماران با روزه‌گرفتن و نیایش به‌دنبال شفای بیماری‌های خود بودند. درحال حاضر اپیدوریا، قدیمی‌ترین خاستگاه گردشگری سلامت در جهان شناخته می‌شود.
امروزه کشورهایی مانند تایلند، مکزیک و هند، جزو مقاصد جذاب گردشگری سلامت در دنیا هستند. طبق آمار آژانس توریسم درمانی (MTA) در سال ۲۰۱۵ بیش از ۱۰ میلیون نفر برای دریافت خدمات زیبایی و درمانی به آسیا سفر کرده‌اند. در منطقه خاورمیانه ترکیه، اردن و امارات برنامه‌‌ریزی‌های بسیاری برای جذب گردشگر سلامت انجام داده‌اند.
گردشگری تندرستی، سلامت و پزشکی
گردشگری سلامت، بخش‌های بسیاری دارد که مهم‌ترین آن شامل تندرستی، سلامت و پزشکی است.
در بخش توریسم تندرستی، گردشگران به دهکده‌های سلامت و چشمه‌های آب معدنی بدون دخالت پزشک سفر می‌کنند.
اما در بخش توریسم سلامت، استفاده از آب‌های معدنی ، نمک ، لجن‌های طبیعی ، مناطق آفتاب‌گیر و ... ،تحت نظارت و مداخله پزشک انجام می‌شود.
همچنین در بخش توریسم پزشکی، مسافرت به‌منظور درمان بیماری و انجام جراحی زیر نظر پزشکان در مراکز درمانی که علاوه‌بر معالجه، پیگیری بیمار انجام می‌شود.
پتانسیل‌های ایران برای توریسم سلامت
ایران از یک طرف با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی مانند هزاران چشمه آب‌معدنی و طبیعت بی‌نظیر و از طرف دیگر باوجود چهره‌های مشهور بین‌المللی در عرصه پزشکی، پتانسیل بسیاری برای فعالیت در عرصه گردشگری سلامت دارد.
همچنین به‌گفته کارشناسان گردشگری در ایران مزایای خاصی نسبت به دیگر کشورها وجود دارد که درصورت برنامه‌ریزی، می‌تواند به یکی از مقاصد اصلی گردشگران تبدیل شود.
یکی از این مزایا، پایین بودن هزینه خدمات پزشکی در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته است که مهم‌ترین دلیل آن، اختلاف قیمت بین تومان ایران و دلار است.
یکی دیگر از پتانسیل‌های ایران، وجود بیمارستان‌های فوق‌تخصصی و مجهز است که از تکنولوژی روز دنیا در آن‌ها استفاده می‌شود.
همچنین چهره‌های بین‌المللی مانند پروفسور مجید سمیعی و ... اعتبار جهانی به گردشگری سلامت ایران بخشیده‌اند. همچنین ایران به پایتخت جراحی بینی معروف شده است.
موقعیت جغرافیایی ایران نیز می‌تواند یک فرصت برای گردشگری سلامت کشور محسوب شود. ایران در مجاورت بیش از ۱۰ کشور با جمعیت بیش از ۲۰۰ میلیون نفر است که اغلب در زمینه پزشکی ضعیف هستند و بازار بالقوه‌ای برای ایران محسوب می‌شوند.
دانشمندان و محققان ایرانی در بسیاری از رشته‌ها مانند درمان ناباروری و سلول‌های بنیادی در دنیا صاحب کرسی هستند و ایران در بعضی از رشته‌های پزشکی در مرز دانش پیشروی می‌کند.
صنعت نوپای توریسم سلامت
سابقه توریسم سلامت در ایران به سال 82 باز می‌گردد که برای نخستین بار توریسم درمانی در گردشگری ایران از سوی وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت؛ البته وزارت بهداشت بیشتر با هدف اشتغال‌زایی برای دانش‌آموختگان پزشکی به این مبحث پرداخت و توریسم درمانی در آن زمان جایگاه خاصی نداشت. اما پس از ادغام سازمان میراث فرهنگی و سازمان ایرانگردی و جهانگردی، توریسم درمانی به‌صورت مستقل در ایران ایجاد شد و مورد توجه بیشتری قرار گرفت.
به‌تازگی فهرستی از پتانسیل‌های توریسم سلامت در ایران منتشر شده است که به شرح ذیل است.
آب درمانی؛ براساس آمار، ۴۵ میلیون گردشگر در جهان از آب درمانی برای معالجه خود استفاده می‌کنند که ایران با دارا بودن بیش از یک هزار چشمه آب معدنی شناخته شده، توانایی جذب سهم بالایی در این قسمت را دارد.
لجن درمانی؛ لجن درمانی در توریسم سلامت از جایگاه خوبی برخوردار است و ایران نیز با دارا بودن امکانات مناسب همچون سواحل دریاچه ارومیه یا دامنه‌های کوه تفتان، آمادگی دارد تا در این زمینه نیز جاذبه توریستی باشد.
نمک درمانی؛ یکی از جاذبه‌هایی که به تازگی مورد توجه توریست‌های بین‌المللی قرار گرفته، غار درمانی و نمک درمانی است. ایران با داشتن چندین گنبد نمکی، می‌تواند در این خصوص نیز به یکی از قطب‌های گردشگری پزشکی تبدیل شود.
طب سنتی؛ جاذبه دیگری که در چندوقت اخیر در کشور مورد توجه قرار گرفته و حتی رشته‌های دانشگاهی آن در حال جذب دانشجو هستند، طب سنتی ایرانی است. طبق گفته‌های سیزیل الگود، مورخ پزشکی، طب ایران پیش از طب یونان وجود داشته و ایرانیان، اصول آن چیزی را که طب یونانی می‌نامند، به یونانی‌ها یاد دادند. در بحث جاذبه‌های طبیعی نیز استراحتگاه‌هایی مانند ایران دیلمان، جواهرده و شاندیز از شهرت جهانی برخوردارند.
