به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، میزان گردش مالی صادرات گل در جهان، ۲۰میلیارد دلار برآورد می‌شود، رقمی که سهم ایران از آن تنها ۲۴میلیون دلار است و از جایگاه نامناسب ایران در صنعت خبر می‌دهد. قاچاق گل، افزایش قیمت تمام‌شده، نبود گلخانه مدرن و صنعتی، نوسانات ارزی، نبود نظارت بر واردات گل و گیاه، نبود قدرت خرید مردم برای خرید گل، بسته‌بندی نادرست، بالا بودن ضایعات ۵۰درصدی گل و... تنها گوشه‌ای از مشکلات حال‌حاضر صنعت گل و گیاه کشور را تشکیل می‌دهند که انتظار می‌رود با رویکرد علمی و حمایت مضاعف از سوی دستگاه‌های ذیربط، مشکلات موجود کاهش یابند؛ قطعا در چنین شرایطی، امکان رقابت هرچه بیشتر و ایجاد ظرفیت‌های افزون‌تر برای نقش‌آفرینی ایران در بازار گل جهان، به‌نحو شایسته‌تری تامین و فراهم خواهد شد.
قدمت کشت‌وکار و نگهداری گل‌ها در ایران شاید همزمان با شروع کشاورزی بوده است. با نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایران به نظر می‌آید همواره ایرانیان در زمینه موضوعات مرتبط با گل‌ها جایگاه خوب و ارزنده‌ای داشته‌اند. شاید قدیمی‌ترین گلخانه‌های موجود در ایران که در حال حاضر هم فعال هستند، قدمتی در حدود 75-70 سال دارند. زمانی که بسیاری از کشورها نامی در زمینه پرورش گل و گیاه نداشته‌اند، کشور ما با داشتن گلخانه‌های خوب و قابل قبول در زمان خود وضعیتی مناسب داشته است. کشت‌وکار و پرورش گل‌های زینتی در ایران به‌عنوان یک رشته اقتصادی سابقه‌ای به‌قدمت احداث گلخانه‌ها ندارد، اما از زمان‌های گذشته، گلخانه‌دارها کار تکثیر و پرورش گیاهان را برای سرگرمی و گذران اوقات فراغت انجام می‌دادند. ایران یکی از خاستگاه‌ها و زادگاه‌های طبیعی گیاهان زینتی از جمله لاله، سنبل، زنبق و برخی از درختچه‌ها و تعداد زیادی از درختان میوه به شمار می‌آید و در منابع علمی دنیا اسناد و مدارک مربوط به این موضوع موجود است. ولی از نظر اقتصادی و صادرات گل و گیاه هنوز موقعیت مناسبی در سطح دنیا ندارد. ایران از لحاظ شرایط مساعد برای تولید گل و گیاه جزو 15کشور اول جهان است و موطن بسیاری از گل و گیاهان زینتی که در دنیا در زمینه تولید و پرورش آن تلاش شده، از جمله گل‌های پیازی، پامچال، میخک، گلایل، لاله و... محسوب می‌شود.
جایگاه صنعت گل و گیاه ایران
بر اساس آمارهای جهانی سرانه مصرف گل در کشورهای اروپایی سالانه 200شاخه و بر اساس آمارهای اتحادیه گل و گیاه سرانه داخل پنج تا 10 شاخه و بر اساس برخی آمارهای منتشرشده 18 شاخه در سال است و این در حالی است که به‌دلیل نبود شرایط مناسب و امکانات برای صادرات سالانه تعداد زیادی شاخه گل در کشور از بین می‌رود. در همین راستا، مدیرکل دفتر گلخانه، گیاهان دارویی و قارچ خوراکی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به جایگاه نامناسب صنعت گل و گیاه ایران در دنیا گفت: یکی از مسائلی که به برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی قوام می‌بخشد، توجه به صنعت گل و گیاهان زینتی است، چرا که جامعه از لحاظ روحی-روانی باید سالم باشد. تقوی با اشاره به اینکه امروزه در کشور 30هزار نفر در صنعت گل و گیاه به‌طور مستقیم اشتغال دارند، تصریح کرد: در این صنعت پنج‌هزار‌میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده است.
سهم ایران از بازار ۲۰میلیارد دلاری گل
میزان گردش مالی صادرات گل در جهان، ۲۰میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ رقمی که سهم ایران از آن تنها ۲۴میلیون دلار است. در همین رابطه، غلامرضا تقوی، مدیرکل دفتر گلخانه، گیاهان دارویی و قارچ خوراکی وزارت جهادکشاورزی با اعلام این مطلب که هم‌اکنون کشور ایران جایگاه مناسبی در تولید گل و گیاه در دنیا قرار ندارد، اما در این زمینه باید جهش اساسی داشته باشیم، گفت: در سال 94 حدود 24میلیارد دلار سهم ایران در گردش مالی گل و گیاه دنیا بوده است. طبق آمار اکنون حدود شش‌هزار و 500 هکتار مزرعه گل و گیاه زینتی در کشور وجود دارد که بیش از دو‌هزار هکتار از این میزان در قالب گلخانه و بیش از چهار‌هزار هکتار نیز به‌صورت فضای باز تعریف می‌شود. اگرچه در کل کشور تولید گل و گیاه با ضعف‌هایی همراه است، اما در این میان استان مازندران به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید گل و گیاه زینتی به شمار می‌رود و در طول سالیان اخیر میزان فعالیت‌ها در این عرصه با افزایش هرچه بیشتری همراه شده؛ امری نویدبخش که البته نیازمند توسعه و شکوفایی فزاینده‌تری است.
رتبه ایران در صادرات گل
کشور‌هایی چون آلمان، ایالات‌متحده، فرانسه، انگلیس، هلند، ژاپن، ایتالیا و سوئیس سهم بسزایی از صادرات جهانی گل را به خود اختصاص داده‌اند. هلند به‌تنهایی هر سال بیش از هفت‌میلیارد دلار از محل صادرات گل درآمد دارد و میزان آن از طریق صادرات بذر و پیاز گل، ارائه کمک‌های فنی و مشورتی، خدمات مرتبط با پرورش گل و گیاهان زینتی و تجهیزات باغبانی به صدها‌میلیون دلار در سال می‌رسد. ایران هفدهمین کشور تولیدکننده گل و گیاه جهان است، اما رتبه صدوهفتم بازارهای صادراتی را به خود اختصاص داده است و به‌رغم بالابودن کیفیت گل‌های تولیدی به‌دلیل قیمت بالای آن در بازارهای جهانی مشتری ندارد. استان مازندران نیز در تولید گیاهان آپارتمانی رتبه نخست تولید کشور را دارد که محصولات آن به کشورهای حاشیه خزر صادر می‌شود. البته کارشناسان عقیده دارند ایران توانایی صادرات سالانه حداقل 300 تا 500میلیون دلار گل‌های زینتی (به‌صورت شاخه‌بریده و گلدانی)، درخت و درختچه را دارد. باید این نکته را در نظر گرفت که قیمت هر 30 تا 40شاخه گل رز صادراتی معادل قیمت یک بشکه نفت است. بزرگ‌ترین مشتری‌های ایران برای خرید شاخه‌های گل از کشورهای عراق، آذربایجان، اوکراین، مولداوی، بلاروس، گرجستان، ارمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و روسیه بودهاند؛ مشتریانی که تعدادی از آنها مانند گرجستان، روسیه و بلاروس در واقع محل ترانزیت گل‌های صادراتی ایران به کشورهای دیگر هستند و گل‌های ایران بعد از ورود به این کشورها دوباره در بسته‌بندی‌های جدید و به نام‌های جدید از سوی این کشورها صادر می‌شوند. بیشترین گل‌هایی که از ایران صادر می‌شود، شامل گلایل، رز، میخک، داوودی، مریم، آنتوریوم، لاله، نرگس، سوسن، مارگریت، پرنده بهشتی، ژربرا و آلسترومریا می‌شود.
مشکلات موجود
قاچاق گل، افزایش قیمت تمام‌شده، نبود گلخانه مدرن و صنعتی، نوسانات ارزی، نبود نظارت بر واردات گل و گیاه، نبود قدرت خرید مردم برای خرید گل، بسته‌بندی نادرست، بالا بودن ضایعات 50درصدی گل و... تنها گوشه‌ای از مشکلات حال‌حاضر صنعت گل و گیاه کشور محسوب می‌شوند. به‌اعتقاد فعالان این عرصه، یکی از مشکلات موجود برای توسعه فعالیت‌ها در این حوزه (به‌ویژه در بخش صادرات) به فقدان سیستم حمل‌ونقل مناسب برای جابه‌جایی گل‌ها باز می‌گردد، امری که با عنایت به عمر کوتاه گل و شرایط خاص و نگهداری آن، ضرورت تامین و فراهم‌سازی مناسب آن اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. همچنین هزینه تمام‌شده بالای این محصول در مقایسه با کشورهای صاحب نام تولید گل، باعث قدرت مانور محدود ایران در بازارهای جهانی می‌شود و انتظار می‌رود با رویکرد علمی و حمایت مضاعف از سوی دستگاه‌های ذیربط، هزینه‌های مذکور با کاهش قابل‌توجهی همراه شود؛ قطعا در چنین شرایطی، امکان رقابت هرچه بیشتر و ایجاد ظرفیت‌های افزون‌تر برای نقش‌آفرینی ایران در بازار گل جهان، به‌نحو شایسته‌تری تامین و فراهم خواهد شد.
