چگونه می‌توانم یک کسب و کار خانگی داشته باشم؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، حتماً برای شما هم اتفاق افتاده است که خرج زندگی به دخل‌تان نخورده و ماه تمام نشده، کفگیر نقدینگی‌تان به ته دیگ خورده باشد. همه اینها در شرایطی است که همه تلاشتان را برای ریاضت اقتصادی و زدن از سر و ته مخارجی که به‌نظرتان ضروری نبوده است انجام داده‌اید اما زور این حربه به گرانی‌ها نرسیده است و باز کم آورده‌اید. اما چاره برطرف‌کردن کم و کسری‌ها چیست؟ آیا باید به قول برخی‌ها دوموتوره یا چند موتوره کار کرد تا خرج زندگی تأمین شود؟ اما این روزها فکرکردن به شغل‌های دوم و سوم هم به‌دلیل درآمد کمی که دارند جالب نیست. به این دلیل عده‌ای به این فکر افتاده‌اند از هنری که دارند در قالب کسب و کارهای خانگی استفاده کنند و با عملی‌کردن هنر خود و فروش‌اش به دیگران، برای خانواده درآمدزایی کنند؛ اقدامی که اثرات مثبتی بر سبک زندگی مردم گذاشته است. اما چگونه می‌توان کسب و کاری خانگی راه انداخت که بر زندگی خانواده‌ها اثرمثبت و در خور توجهی بگذارد؟ اصولاً چگونه می‌توان کسب و کار خانگی راه انداخت و ایده اولیه‌اش را از کجا باید پیدا کرد.

وضعیت کسب و کارهای خانگی در ایران

امروزه کسب و کارهای خانگی از بخش‌های حیاتی و ضروری فعالیت‌های اقتصادی کشورهای پیشرفته محسوب می‌شود؛ کسب و کارهایی که از نظر ایجاد شغل، نوآوری در عرصه محصول یا خدمات، موجب تنوع و دگرگونی بسیاری در اجتماع و اقتصاد هر کشوری می‌شود. همچنین برای جوانان، کسب و کارهای خانگی نقطه شروع مناسبی برای راه‌اندازی کسب و کار شخصی است زیرا راه‌اندازی آن در مقایسه با دیگر انواع مشاغل خرد، ساده و آسان است. به‌عنوان نمونه یک متخصص رایانه می‌تواند با یک دستگاه رایانه و یک خط تلفن، شغلی مبتنی بر وب راه‌اندازی کند و کارها و خدمات مختلفی را به مردم عرضه و از این راه برای خود درآمد کسب کند. پس از تصویب قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی از سوی مجلس شورای اسلامی در سال 1389، گسترش مشاغل خانگی به‌عنوان یکی از سیاست‌های مهم اشتغال‌زایی در کشور مورد توجه قرار گرفت. این مهم هر سال با صدور مجوز و حمایت‌های مالی و قانونی تداوم یافته و مورد توجه مردم به‌ویژه بانوان قرار گرفته است. پژوهش‌های صورت‌گرفته از سال 1390 تاکنون حکایت از آن دارد که گروه سنی 34-30 سال بیشترین متقاضیان مشاغل خانگی را تشکیل می‌دهند و بیش از 70 درصد متقاضیان نیز بانوان بوده‌اند. همچنین حدود نیمی از این افراد پیش از اشتغال در مشاغل خانگی بیکار بوده‌اند و بیش از 60درصد متقاضیان مشاغل خانگی موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند. در این راستا تولید پوشاک، محصولات کشاورزی و دامی و فعالیت‌های خدماتی مرتبط با آن نظیر بسته‌بندی، فرآوری و... بیشترین فراوانی را در بین مشاغل خانگی به‌خود اختصاص داده است.

دلایل توجه مردم به کسب و کار خانگی

هم‌اکنون بیش از 150کشور جهان (سوئیس، ایتالیا، تایوان، چین، استرالیا و آمریکا) در حوزه مشاغل خانگی فعالیت می‌کنند و اجزای متشکله بسیاری از تولیداتی که به بازار عرضه می‌شود در محیط خانه‌ها شکل می‌گیرد. کشورهای توسعه‌یافته به‌دلیل دسترسی گسترده به شبکه اینترنت پرسرعت قادرند بخشی از نیروی کار خود را از راه دور یا کار خانگی به کار در منزل از طریق کار با رایانه سوق دهند و از این‌رو کسب و کارهای کوچک به‌دلیل ساختار ساده و زودبازده  و نیاز اندک به سرمایه در جهت متعادل‌کردن بازار کار مؤثر بوده‌اند. در کشور ما با توجه به ترکیب جمعیتی، کسب و کارهای کوچک خانگی می‌تواند بازدهی مناسبی داشته و در کوتاه‌مدت و حتی در میان‌مدت در رفع مشکل بیکاری مؤثر باشد. از این‌رو سامان‌بخشیدن، به‌روزرسانی و نظام‌مند‌کردن کسب و کارهای خانگی یک ضرورت آشکار است.

مزیت کسب و کارهای خانگی 

این نوع افراد می‌توانند به‌عنوان کسب و کاری پاره وقت فعالیت خود را آغاز کنند و محدودیت زمانی برای انجام آن وجود ندارد. چنین شرایطی سبب شده است فعالیت در این حوزه از انعطاف‌پذیری بیشتری در سبک زندگی و یکپارچگی با خانواده برخوردار باشد و میل افراد به ایجاد چنین فرصت‌های کاری در خانه افزایش یابد. از سوی دیگر، هزینه کمتر برای شروع و عملیاتی‌کردن ایده تولید‌، صرفه‌جویی در هزینه‌های مراقبت از کودکان و والدین سالخورده و نیز امکان مشارکت‌دادن اعضای خانواده در انجام کار و بهره‌گیری از ایده‌های آنان برای بهبود در فرایند کسب و کار از مزیت‌هایی است که سبب می‌شود مشاغل خانگی در سبک زندگی امروز مردم جایگاه ویژه‌ای برای خود پیدا کند.

اهمیت یک شغل خانگی

اگر همین حالا کسب و کاری در منزل خود راه‌اندازی کنید، در شرایط اقتصادی فعلی می‌توانید با کمترین سرمایه ممکن کسب و کار خودتان را در خانه راه‌اندازی کنید. همانطور که می‌دانید برای راه‌اندازی کسب و کار در منزل به سرمایه زیادی نیاز ندارید؛ مخصوصاً اگر کسب و کارتان اینترنتی باشد. اگر ایده‌ای برای راه‌اندازی کسب و کار در منزل ندارید با توجه به سلیقه و میزان علاقه‌تان، بهترین ایده را انتخاب و کسب و کار خودتان را راه‌اندازی کنید. هر کاری، سختی خودش را دارد. اصلاً اینطور نیست که راه‌اندازی کسب و کار در خانه کار خیلی ساده و راحتی باشد اما واقعاً ارزش راه‌اندازی دارد. همین که کسب و کار از خودتان است و برای خودتان کار می‌کنید، بهترین مزیت است و داشتن مهارت و تخصص برای راه‌اندازی کسب و کار در خانه می‌تواند کمک بزرگی به شما باشد. نکته اینکه اگر قصد راه‌اندازی کار در منزل را دارید نیازی نیست از شغل فعلی خودتان استعفا کنید. می‌توانید در کنار کارمندی این شغل را شروع کنید و بعد از اینکه به درآمد رسیدید همین شغل را به‌عنوان شغل اصلی ادامه بدهید.

مراحل راه‌اندازی کسب و کار خانگی 

هنگامی که قصد راه‌اندازی کسب و کار خانگی را دارید باید به دقت به این موضوع فکر کنید که آیا ایده کسب و کارتان مطمئناً مناسب هست یا نه؛ درنظر بگیرید محیط خانه برای این کار چگونه هست، به این هم فکر کنید که آیا به اندازه کافی دارای مهارت حرفه‌ای و تجربه هستید یا خیر و از چه طریقی می‌خواهید سرمایه لازم را تهیه کنید و از همه مهم‌تر به چه‌کسی، کجا و چگونه می‌خواهید محصولتان را بفروشید. پس از این، تدوین برنامه کسب و کار و همچنین طرح امکان‌سنجی طراحی می‌شود که هدف آن روشن‌کردن این موضوع است که آیا کسب و کار مقرون به‌صرفه است یا خیر و امکان موفقیت آن چقدر است؟ این موضوع هم برای شخص کارآفرین مفید است و هم برای کارشناسی که ارزیابی طرح را انجام می‌دهد یا به وی واگذار می‌شود. همیشه هنگام تقاضای سرمایه برای راه‌اندازی کسب و کار باید برنامه کسب و کار به‌طور کامل و مناسب وجود داشته باشد و توجه در مراحل ایجاد کسب و کار خانگی، انتخاب نام و علامت تجاری و کسب مجوزهای لازم، نحوه تأمین منابع، طراحی محصول جدید و آشنایی با فرایند تولید و راه‌اندازی نکات مربوط به آن است. پیش از راه‌اندازی کسب و کار خانگی، ضروری است تا به‌صورت صادقانه در مورد خود و توانایی‌هایتان فکر کنید. پاسخ به سؤالات، می‌تواند به شما در درک این موضوع کمک کند. آیا شما تلاش و تعهد کافی برای دستیابی به اهدافتان دارید؟ آیا شما مشتاق و خلاق هستید؟ آیا شما بلندپرواز و با اعتماد به‌نفس هستید؟ اما نباید فراموش کرد که تنها داشتن این ویژگی‌ها برای تبدیل‌شدن به یک کارآفرین خانگی موفق کافی نیست بلکه برای دستیابی به موفقیت، باید همواره برنامه‌ای مشخص و عملی را دنبال کرد.

چگونه ایده پیدا کنم؟ 

ایده چیست؟ ایده عبارت است از پیشنهاد خلاقانه و ابتکاری برای برطرف‌کردن یک مسئله یا چند‌مسئله، بهبود یک یا چند فرایند و تغییر در یک وضعیت. ایده‌پردازی یک مهارت است و درست مانند مهارت‌های دیگر قابل یادگیری است. هرچه بیشتر تمرین کنید، پیداکردن ایده‌های خوب در زمانی‌که به آنها احتیاج دارید ساده‌تر خواهد شد. متداول‌ترین راه خلق ایده، خطور تصادفی آن به ذهن شماست! یعنی باید به زندگی روزمره خودتان ادامه بدهید تا احیاناً ذهن شما در حالت عادی یا با دیدن چیزی، خلاقیت به خرج دهد و ایده خلق کند! ولی متأسفانه این روش متداول اغلب عمدی نیست، پس بهتر است به سراغ روش‌های عمدی برویم. برای خلق ایده، متدهای مختلفی طراحی شده است که همگی از یک اصل پیروی می‌کنند. تا می‌توانید ایده خلق کنید، از تعداد زیاد گزینه‌ها نترسید؛ در این مرحله کمیت از کیفیت مهم‌تر است! تا می‌توانید رویاپردازی کنید! به مشکلات عملیاتی‌شدن ایده‌های خود فکر نکنید. در این مرحله نیازی نیست به مسائل عملیاتی و پیاده‌سازی‌ ایده‌ها فکر کنید، به علاوه اینکه یادتان باشد اغلب ایده‌ها در زمانی که خلق شدند اصلاً عملیاتی به‌نظر نمی‌رسیدند!

روش «ای کاش... / چه می‌شد اگر... »

زندگی روزانه ما پر از جملاتی است که با عباراتی مثل «ای کاش... » و «چه می‌شد اگر...» آغاز می‌شوند. چه این جملات را به زبان بیاوریم چه فقط از ذهن ما بگذرند همیشه وجود داشته و دارند. «ای کاش‌ها...» بیشتر در بیان آرزوها و نیازهایی هستند که هنوز پاسخ داده نشده و می‌توانند منشأ خلق ایده‌ای نوآورانه و جدید باشند و «چه می‌شد اگر...» مفروضات متداول وضعیت موجود را به چالش می‌کشند. به‌عنوان نمونه، مدیر آموزش یک سازمان می‌گوید چه می‌شد اگر دوره‌های آموزشی خود را به‌صورت غیرحضوری هم ارائه می‌دادیم؟ یا خریدار یک فروشگاه آنلاین می‌گوید‌ ای کاش می‌توانستم نظرات دیگران در مورد هر کالا را هم ببینم و بهتر در مورد خرید تصمیم بگیرم. چنین مواردی نقاط شروع مناسبی برای خلق ایده‌های تازه برای برطرف‌کردن نیازهای روزمره هستند. بنابراین‌ ای‌کاش‌ها و چه می‌شد اگر‌ها می‌تواند منبع الهام‌بخش مناسبی برای راه انداختن کسب و کاری باشد که کمتر کسی به آن فکر می‌کند.

تأثیر مشاغل خانگی بر سبک زندگی 

کم‌بودن درآمد و هزینه‌های سربار زندگی، همیشه دغدعه‌ای بوده است که باعث‌شده، نان‌آور خانواده با آن درگیری زیادی داشته باشد. برای همین است که در اغلب موارد شاهد انتخاب 2 تا 3 شغل از سوی نان‌آور خانواده برای تأمین هزینه‌های زندگی هستیم که همین موضوع به ایجاد تنش بین اعضای خانواده به‌دلیل دورشدن از یکدیگر، نبود طولانی مدت سرپرست خانواده و ایجاد ناهنجاری‌های اجتماعی در خانواده و نیز مشکلات بهداشتی و درمانی منجر می‌شود. در بیشتر این موارد، درآمدی که نان‌آور خانواده از مشاغل دوم و سوم به دست می‌آورد کمتر از حد انتظار است و نمی‌تواند او را از نظر روحی درباره فعالیت مضاعفی که انجام می‌دهد قانع کند. برای کاهش این مشکلات و نزدیک‌تر‌کردن اعضای خانواده به هم، کسب و کارهایی که در خانه قابل اجراست اثر قابل توجهی در تقویت روابط اعضای خانواده و کاهش اختلافات و دوری آنها از یکدیگر دارد. درآمدی که از مشاغل خانگی به دست می‌آید به راحتی هزینه نمی‌شود؛ چرا که اعضای خانواده که در کسب آن مشارکت داشته‌اند از سختی به‌دست آوردنش مطلع شده و می‌دانند که چگونه و برای چه مصارفی درآمد خود را هزینه کنند. این اتفاق سبب می‌شود افراد خانواده درآمد خود را صرف هزینه‌هایی کنند که به آن نیاز واقعی و جدی دارند. از سوی دیگر، مشارکت اعضای خانواده در تولید خانگی و کسب درآمد، آنها را مستقل بار آورده و از فشاری که بر نان‌آور خانواده برای تأمین هزینه‌های زندگی وارد می‌شود، کم می‌کند. این جنبه از کسب و کارهای خانگی را باید مهم‌ترین بخش از فعالیت خانگی و کسب درآمد در زندگی به شمار آورد.

براساس قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، مشاغل خانگی آن دسته از فعالیت‌هایی را شامل می‌شود که از سوی عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل می‌گیرد و منجر به تولید کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می‌شود. براساس مصوبات ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، رشته‌های مشاغل خانگی (335 عنوان شغلی) در حوزه‌های صنایع‌دستی، فرش دستباف و رشته‌های مربوط به صنایع، امور تولیدات دامی، شیلات، صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی، عشایری، امور تولیدات گیاهی، تولیدی، تجارت الکترونیک و فعالیت‌های فرهنگی و هنری تعریف شده است. مشاغل خانگی انواع مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به مشاغل مستقل که فرد می‌تواند با اتکا به توان شخصی، خلاقیت و ابتکار، به شکل خویش‌فرمایی به فعالیت‌های تولیدی و خدماتی بپردازد و در نتیجه، منجر به کسب در آمد و ایجاد فضای کسب و کار شود، اشاره کرد.

  برای آنهایی که ایده ندارند 

درصورت عدم‌وجود شغل (ایده) مورد نظرتان در فهرست مشاغل خانگی، می‌توانید در فرم ثبت‌نام شغل پیشنهادی‌تان را ثبت  کنید و درصورت تصویب، به فهرست مشاغل خانگی اضافه و مجوز شغل خانگی برایتان صادر شود. این را بدانید که متقاضیان مشاغل خانگی باید از مهارت و تخصص کافی جهت انجام شغل خانگی براساس فرم اطلاعات مشاغل خانگی مورد نظر برخوردار باشند. برای ثبت‌نام در فرایند مشاغل خانگی باید با مراجعه به سامانه حمایت مشاغل خانگی به نشانیmashaghelkhanegi.mcls.gov.ir ثبت‌نام کنید. افرادی که مجوز را از دستگاه‌های اجرایی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دریافت کردند می‌توانند از مزایای وام و تسهیلات (مستقل 50 میلیون تومانی و پشتیبان 200 میلیون تومانی با سود 4 درصد) استفاده کنند. براساس قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی و شهرداری‌ها، صاحبان مشاغل خانگی در روزهای مشخص در هفته می‌توانند محصولات خود را در روزبازارها یا هفته بازارهای محلی که در اختیار آنها قرار می‌گیرد عرضه کنند و لذت کسب درآمد از فعالیت خانگی خود را تجربه کنند.

برای راه‌اندازی کسب و کار در منزل به سرمایه زیادی نیاز ندارید؛ مخصوصاً اگر کسب و کارتان اینترنتی باشد. اگر ایده‌ای برای راه‌اندازی کسب و کار در منزل ندارید با توجه به سلیقه و میزان علاقه‌تان بهترین ایده را انتخاب و کسب و کار خودتان را راه‌اندازی کنید. هر کاری سختی خودش را دارد. اصلاً اینطور نیست که راه‌اندازی کسب و کار در خانه کار خیلی ساده و راحتی باشد

درآمدی که از مشاغل خانگی به دست می‌آید به راحتی هزینه نمی‌شود چرا که اعضای خانواده که در کسب آن مشارکت داشته‌اند از سختی به‌دست‌آوردنش مطلع هستند و می‌دانند که چگونه و برای چه مصارفی درآمد خود را هزینه کنند. این اتفاق سبب می‌شود افراد خانواده درآمد خود را صرف هزینه‌هایی کنند که به آن نیاز واقعی و جدی دارند