به گزارش اقتصاد آنلاین، به بیان نویسنده مسئول این مقاله، دکترRohit Loomba؛ "عفونت های ویروسی هپاتیت C، مصرف زیاد الکل، رژیم غذایی ناسالم و چاقی از دلایل اصلی ابتلا به فیبروز کبدی است." وی در ادامه افزود: " ما دریافتیم که فیبروز کبدی و استئاتوز (تجمع چربی در سلول های کبدی) ویژگی های ارثی غالبی هستند.
به عبارت دیگر، علت ابتلا به این بیماری ها در حدود 50 درصد مرتبط به ژنتیک است تا نمایه توده بدنی. محققین در این مطالعه مقطعی 60 آزمودنی دو قلو را ارزیابی کردند. 42 آزمودنی منوزیگوت یعنی از یک سلول تخم بودند و 18 جفت هتروزیگوت یعنی از دو سلول تخم مجزا بودند.
وضعیت کبد، محتوای چربی و سختی کبدی ( شاخصی برای فیبروز) آزمودنی ها با استفاده از تکنیک MRI ارزیابی شد. محققین دریافتند که از بین 120 آزمودنی، 26 نفر آن ها به بیماری کبد چرب غیرالکلی مبتلا بودند که می تواند زمینه ساز اختلالات جدی کبدی باشد. استئاتوز کبدی و فیبروز کبدی به طور معناداری با دوقلوهای منوزیگوت در مقایسه با هتروزیگوت همبستگی داشت.
به بیان محققین؛ " این یافته که استئاتوز کبدی و فیبروز کبدی از ویژگی های ارثی هستند، موضوع بسیار مهمی است. این بدین معنی است که ما می توانیم در حال حاضر جستجوی ژن های اثرگذار را به عنوان اهداف درمانی آغاز کنیم." یافته های حاصل از این مطالعه در مجله Gastroenterology منتشر شد.
در بیماری کبد چرب چه اتفاقی برای بدن رخ میدهد؟
کبد، در میان چیزهای دیگر، چربی را کنترل میکند به عبارت دیگر، چربی را از خون خارج میکند و به سایر قسمتهای بدن منتقل میکند، در بیماری کبد چرب، این «مدیریت چربی ها» مختل میشود. کبد همچنان چربی را از خون گرفته و سلولهای کبدی نیز چرب میشوند اما کبد قادر به انتقال چربی نیست و در نتیجه چربی شروع به جمع شدن در خودش میکند.
با گذشت زمان، این افزایش چربی باعث التهاب میشود که باعث خسارت سلولهای کبدی میشود. اگر این روند ادامه یابد، سلولهای کبدی شروع به خاموش شدن میکنند و سیروز میتواند رشد کند، سیروز میتواند منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود. داشتن بیماری کبد چرب نیز خطر ابتلاء به بیماریهای قلبی و سکته را افزایش میدهد، مستقل از داشتن دیابت، اضافه وزن ویا داشتن تری گلیسیرید بالا نیز نقش دارد.
عوامل بروز آسیب کبد
مصرف الکل یکی از عوامل مهم در بروز سیروز کبدی است، به همین دلیل دستهای از انواع بیماری کبدی را با نام کبد چرب الکلی میشناسند، با این وجود عوامل دیگری نیز میتوانند سبب بروز بیماری کبدی شوند که عبارتند از:
- عفونت کبد و بروز انواع هپاتیت یعنی هپاتیت A، B ویا C
- بیماریهای خود ایمنی همچون کلانژیت صفراوی اولیه
- افزایش چربی در کبد و بروز بیماری کبد چرب غیرالکلی
- مصرف بسیاری از داروها همچون آنتیبیوتیک و استامینوفن
- برخی بیماریهای ژنتیکی همچون بیماری ویلسون
- برخورد و در معرض قرارگیری با مواد شیمیایی صنعتی
- سرطان کبد و یا متاستاز سایر سرطانها به کبد
با ترىگلیسرید آشنا شوید
محسن مداح، متخصص تغذیه هشدارهایی را درباره بروز کبد چرب و ارتباط آن تری گلیسرید می دهد:
- تری گلیسرید نوعی چربی است (متفاوت از کلسترول) که در رابطه با «کبدچرب» و «بیماری عروق قلب و مغز» اهمیت دارد.
- اگرچه بخش اصلی چربی غذا و چربی ذخیره شده در همه جای بدن «تریگلیسرید» است ولی این چربی بطور طبیعی در «کبد» ساخته و در حالت ناشتا مقادیر «متغیری» از آن به خون آزاد میشود.
- با صرف غذای چرب، تریگلیسرید غذا وارد کبد نمیشود ولی سایر اجزای غذا شامل پروتئین و مواد قندی (و الکل) مستقیما وارد کبد میشوند. در شرایط پرخوری، کبد هوشیارانه اضافه دریافت غذا را به تریگلیسرید تبدیل میکند تا میزان قند و پروتئینهای گردشی خون بالا نرود. با ادامه پرخوری طی روزها و ماهها بتدریج کبد ملتهب شده و عارضه «کبدچرب» و افزایش «تریگلیسرید خون» رخ میدهد و نهایتا با تکمیل ظرفیت کبد، افزایش قند خون و ظهور دیابت را شاهد خواهیم بود.
- نوع روغن پخت و پز، نوع گوشت مصرفی (قرمز یا سفید) و مصرف تخممرغ براى پیشگیرى و درمان این چربیخون نقشی ندارند.
- «چاقی شکمى» که خود پیآمد افزایش وزن در سالهای دور و نزدیک است باعث افزایش این چربی خون میشود (چربی ناحیه شکم در حالت ناشتا آزاد و وارد کبد می شود).
- تحمل گرسنگی در طول روز و «یکهو» بر سر غذا (ناهار و یا شام) حاضر شدن و حتى خوردن یک باره چند میوه با هم میتواند سبب افزایش تولید ترىگلیسرید در کبد شود.
- روی آوردن به مصرف «غذاهاى پختنی و کبابی» نه تنها به تصحیح بالا بودن تریگلیسرید خون (و کبدچرب) کمک نمىکند بلکه بدلیل مصرف «حجم بیشتری» از غذای پختنی بخت تولید بیشتر این چربی در کبد افزایش مییابد.
- مصرف «مکرر» و زیاد مشروبات الکلی باعث افزایش ترىگلیسرید خون و کبدچرب میشود.
چه افرادی استعداد ابتلاء به بیماری کبدی دارند؟
افراد چاق که کمترین میزان تحرک را به دلیل اضافه وزن دارند اصلی ترین گروهها برای ابتلاء به بیماری کبد هستند. افراد بی تحرک و علاقه مند به غذاهای آماده در گروه افراد مستعد ابتلاء به این بیماری هستند بنابراین باید هوشیار باشند و با مراجعه به پزشک خود آزمایشات لازم را انجام دهند.
مصرف بی رویه و بی قائده ویتامین A نیز میتواند یک عامل محرک برای ابتلاء به بیماری کبدی باشد که در نهایت خطر رسوب چربی در بافتهای کبد و اختلال در عملکرد این عضو رو به رو کند.
نشانههای بیماری کبد
۱- سرطان کبد: شایعترین نوع سرطان کبد، هپاتوسلولار است که تقریباً همیشه پس از سیروز رخ میدهد.
۲- ناتوانی کبد: ناتوانی کبد، دلایل زیادی از جمله عفونت، بیماریهای ژنتیکی و الکل زیادی دارد.
۳- آسسیت: به عنوان نتیجه سیروز، مایع کبد (آسسیت) به شکم نشت میکند و متورم و سنگین میشود.
۴- سنگ صفرا: اگر سنگ صفرا در لوله صفرا باشد، هپاتیت و عفونت مجرای صفرا اتفاق میافتد.
۵- هموکروماتوز: هموکروماتوز به آهن اجازه رسوب در کبد را میدهد و به آن آسیب میرساند. آهن نیز در سراسر بدن ذخیره میشود و باعث ایجاد چند مشکل سللامتی دیگر میشود.
۶- کلونگیت اسکلروز اولیه: یک بیماری نادر با علل ناشناخته است که باعث التهاب و زخم در مجاری صفراوی کبد میشود.
۷- سیروز صفراوی اولیه: در این اختلال نادر، یک فرآیند مبهم به کندی مجاری صفراوی کبد را از بین میبرد. زخم دائمی کبد (سیروز) در نهایت اتفاق میافتد.
۸- هپاتیت: هپاتیت نوعی عفونت کبدی است که موجب التهاب کبد میشود. هپاتیت A اغلب توسط عادات بهداشت ضعیف از جمله دست شستن ضعیف پخش میشود و ممکن است توسط غذا منتقل شود. هپاتیت B و هپاتیت C با تماس با مایعات بدن آلوده پخش میشوند. هپاتیت D در ارتباط با هپاتیت B گسترش داده میشود و برای زنده ماندن در بدن نیاز به آسیب زدن به کبد دارند. هپاتیت E یک آلودگی با آب و یا غذا است. واکسیناسیون برای پیش گیری از هپاتیت A و هپاتیت B وجود دارد.
۹- سیروز: انقباض کبد سیروز، شرایط زخم در کبد را توصیف میکند که برگشت پذیر نیست و ممکن است منجر به ناتوانی کبد شود. مصرف الکل باعث سیروز کبد میشود و شایعترین علت بیماری کبد در آمریکای شمالی است.
روشهای درمان کبد چیست؟
هپاتیت آ: هپاتیت آ معمولاً با زمان از بین میرود.
درمان هپاتیت ب: هپاتیت ب مزمن اغلب نیازمند درمان با داروهای ضد ویروسی است.
درمان هپاتیت ث: درمان هپاتیت ث به چند عامل بستگی دارد.
پیوند کبد: پیوند کبد زمانی نیاز است که کبد دیگر به اندازه کافی عملکرد نداشته باشد.
درمان سرطان کبد: در حالی که درمان سرطان کبد معمولاً دشوار است، اما درمانش شامل شیمی درمانی و تشعشع میباشد. در برخی موارد برش یا پیوند کبد انجام میشود.
پاراسنتسیس: وقتی تورم شدید ناشی از مایع کبد باعث ناراحتی میشود، سوزن را میتوان از طریق پوست وارد کرد تا مایع را از شکم تخلیه کرد.
ERCP: استفاده از یک لوله انعطاف پذیر با یک دوربین و ابزار در ته اش، با این وسیله پزشکان میتوانند تشخیصات را بدهند و حتی برخی مشکلات کبد را درمان کنند
راههای تقویت کبد چیست؟
بهصورت کلی پیشگرفتن سبک زندگی سالم، یعنی رژیم غذایی سالم و داشتن تحرک کافی، نهتنها به کاهش وزن بلکه به پیشگیری و درمان بیماریهای کبدی کمک میکند. از راهکارهای زیر نیز میتوانید برای تقویت کبد و پیشگیری از آسیب به کبد استفاده کنید:
- ترک کردن سیگار و قطع مصرف الکل
- کنترل سطح قند خون در صورت ابتلاء به دیابت
- محدود کردن مصرف پروتئین حیوانی و نمک
- نوشیدن دو تا سه فنجان چای سبز در روز
- تنظیم سطح کلسترول و تریگلیسیرید خون
- کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- انجام ورزش بهصورت روزانه
- مصرف پروبیوتیکها با کیفیت بالا
- مصرف غذاهای حاوی ویتامین C
درمان کبد چرب با میوهها
هنگامیکه فردی به بیماری کبد چرب غیرالکلی مبتلا میشود، یکی از اولین چیزهایی که ممکن است برای درمان کبد چرب به او گفته شود، کاهش مصرف قند است. مصرف شکلات، شیرینی، بستنی به طور حتم باید کاهش پیدا کند، اما آیا لازم است خوردن میوه متوقف شود، بدن قند را تجزیه میکند تا بتواند از آن برای انرژی استفاده کند، اما زمانیکه شکر بیش از حد میخورید، به شکل چربی در کبد ذخیره میشود.
محدودیت در مصرف قندهای ساده، مانند فروکتوز و ساکارز معمولاً برای کاهش، پیشگیری و مدیریت کبد چرب غیرالکلی توصیه میشوند. فروکتوز در میوهها، آب میوهها، نوشیدنیهای شیرینشده با شکر و عسل یافت میشود. بدن، ساکارز یا همان قند معمولی را به گلوکز و فروکتوز تجزیه میکند. فروکتوز فقط در کبد متابولیزه میشود، در حالی که امکان متابولیزه شدن گلوکز توسط مغز و ماهیچهها نیز وجود دارد.
به همین دلیل، تصور میشد که فروکتوز بیشتر از گلوکز به کبد آسیب میزند، زیرا از نظر فنی، میتواند بر کبد تأثیر بیشتری بگذارد، اما نگران نباشید و آسیبهای خود را به نفع شکلاتها دور نیندازید، زیرا این نظریه در عمل اجرا نمیشود.
تحقیقات جدید نشان میدهد که مصرف بیش از حد مواد غذایی با قند بالا مشکل واقعی است، نه نوع قند. یعنی اینکه شما باید مراقب بزرگترین مقصران قند، مانند غذاهای فرآوری شده، نوشیدنیهای شیرین شده با شکر، کیکها، نانهای شیرین و آبنبات باشید. اما برای میوه اینطور نیست، زیرا میوه حاوی مقدار زیادی آنتیاکسیدان و فیبر رژیمی است.