به گزارش اقتصادآنلاین، بهندرت، سیستیت ممکن است در واکنش به برخی از داروها، پرتودرمانی یا محرکهای احتمالی مانند اسپری بهداشتی زنان، ژلههای اسپرم کش یا استفاده طولانیمدت از یک کاتتر ایجاد شود. سیستیت همچنین ممکن است بهعنوان عارضه بیماری دیگری نیز ایجاد شود.
درمان معمول سیستیت باکتریایی، آنتیبیوتیک است. درمان سایر انواع سیستیت بستگی به علت زمینهای آن دارد.
علائم:
علائم و نشانههای سیستیت اغلب شامل موارد زیر است:
• میل شدید و مداوم به ادرار کردن
• دفع مکرر و مقدار کمی ادرار
• وجود خون در ادرار (هماچوری)
• دفع ادرار کدر یا بوی قوی
• ناراحتی لگن
• احساس فشار در قسمت تحتانی شکم
• تب درجه پایین
در کودکان خردسال، قسمتهای جدید خیس شدن تصادفی در روز نیز ممکن است نشانه عفونت مجاری ادراری UTI باشد. خیس کردن شبهنگام بهخودیخود بهاحتمال زیاد همیشه با عفونت ادراری در ارتباط نیست.
زمان مراجعه به پزشک:
اگر علائم و نشانههای مشترک عفونت کلیه را دارید، فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید، از جمله علائمی مانند:
• درد پشت یا پهلو
• تب و لرز
• تهوع و استفراغ
در صورت بروز ادرار فوری، مکرر یا دردناک که چندین ساعت یا بیشتر طول میکشد یا اگر متوجه خون در ادرار خود شدید، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر درگذشته با عفونت ادراری تشخیص داده شدهاید و علائمی را نشان میدهید که شبیه عفونت ادراری قبلی است، با پزشک خود تماس بگیرید.
همچنین اگر علائم سیستیت پس از اتمام دوره آنتیبیوتیکها دوباره ظاهر شد، با پزشک خود تماس بگیرید و در میان بگذارید. ممکن است به نوع دیگری از دارو نیز نیاز داشته باشید. اگر کودک شما در طول روز خود را یا جای خود را خیس میکند، با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. در مردان سالم، سیستیت نادر است و باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
علل:
سیستم ادراری شما شامل کلیهها، حالبها، مثانه و مجرای ادرار است. همه در دفع مواد زائد از بدن نقش دارند. کلیههای شما - یک جفت اندام لوبیایی شکل که در پشت قسمت فوقانی شکم شما قرار دارند.
مواد زائد خون را تصفیه کرده و غلظت بسیاری از مواد را تنظیم میکنند. لولههایی که حالب نامیده میشوند، ادرار را از کلیههای شما به مثانه منتقل میکنند و در آنجا ذخیره میشود تا زمانی که از طریق مجرای ادراری از بدن شما دفع و خارج شود.
سیستیت باکتریایی:
UTI معمولاً زمانی رخ میدهند که باکتریهای خارج از بدن از طریق مجرای ادراری وارد مجاری دفع و مثانه شده و شروع به تکثیر میکنند. بیشتر موارد سیستیت ناشی از نوعی باکتری اشرشیاکلی (E. coli) است.
عفونتهای باکتریایی مثانه ممکن است در زنان در نتیجه رابطه جنسی ایجاد شود. اما حتی دختران و زنان غیرفعال جنسی، ممکن است مستعد ابتلا به عفونتهای مجاری ادراری باشند زیرا ناحیه تناسلی زنان اغلب باکتریهایی را که میتوانند باعث ایجاد سیستیت شوند، در خود جایداده است.
سیستیت غیرعفونی:
اگرچه عفونتهای باکتریایی شایعترین علت سیستیت هستند، اما تعدادی از عوامل غیرعفونی نیز ممکن است باعث التهاب مثانه شوند. برخی از نمونههای آن عبارتند از:
• سیستیت بینابینی: علت این التهاب مزمن مثانه که سندرم مثانه دردناک نیز نامیده میشود، مشخص نیست. بیشتر موارد در زنان تشخیص داده میشود. تشخیص و درمان این بیماری میتواند تا حدودی دشوار و مشکل باشد.
• سیستیت ناشی از دارو: برخی از داروها، بهویژه داروهای شیمیدرمانی سیکلوفسفامید و ایفوسفامید، میتوانند با خروج اجزای تجزیه شده داروها از بدن باعث التهاب مثانه شوند.
• سیستیت تابشی: درمان اشعهای ناحیه لگن میتواند باعث ایجاد تغییرات التهابی در بافت مثانه شود.
• سیستیت بدن خارجی: استفاده طولانیمدت از کاتتر میتواند شما را مستعد عفونتهای باکتریایی و آسیب بافتی کند که هر دو میتوانند باعث التهاب شوند، ابتلا کند.
• سیستیت شیمیایی برخی از افراد ممکن است به مواد شیمیایی موجود در محصولات خاصی مانند حمام حبابی، اسپریهای بهداشتی زنانه یا ژلهای اسپرم کش، حساسیت زیادی داشته باشند و ممکن است در مثانه واکنش آلرژیک ایجاد کنند و باعث التهاب آن شوند.
• سیستیت همراه با سایر بیماریها: گاهی اوقات سیستیت بهعنوان عارضه سایر اختلالات مانند دیابت، سنگ کلیه، بزرگ شدن پروستات یا ضایعات نخاعی رخ میدهد.
عوامل خطر:
برخی از افراد بیشتر از دیگران به عفونت مثانه یا عفونتهای مکرر مجاری ادراری مبتلا میشوند. زنان یکی از این گروهها هستند. دلیل اصلی آناتومی فیزیکی آنان است. زنان مجرای ادرار کوتاهتری دارند که مسافتی را که باکتریها باید برای رسیدن به مثانه طی کنند، کاهش میدهد. زنانی که بیشترین خطر ابتلا به عفونت ادراری را دارند عبارتند از:
• از نظر جنسی فعال هستند: رابطه جنسی میتواند منجر به هجوم باکتریها به مجرای ادرار شود.
• از انواع خاصی از پیشگیری از بارداری استفاده کنید: زنانی که از دیافراگم استفاده میکنند در معرض خطر عفونت ادراری هستند. دیافراگمهایی که حاوی عوامل اسپرم کش هستند خطر شما را بیشتر میکنند.
• باردار هستند: تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است خطر عفونت مثانه را افزایش دهد.
• یائسگی را تجربه کردهاید: تغییر سطح هورمون در زنان یائسه اغلب با عفونتهای ادراری همراه است.
سایر عوامل خطر در مردان و زنان عبارتند از:
تداخل با جریان ادرار: این میتواند در شرایطی مانند سنگ در مثانه یا در مردان، بزرگ شدن پروستات رخ دهد.
• تغییرات در سیستم ایمنی بدن: این میتواند با شرایط خاصی مانند دیابت، عفونت HIV و درمان سرطان اتفاق بیفتد.
• ضعف سیستم ایمنی: خطر عفونتهای باکتریایی و در برخی موارد ویروسی مثانه را افزایش میدهد.
• استفاده طولانیمدت از کاتترهای مثانه: این لولهها ممکن است در افراد مبتلا به بیماریهای مزمن یا افراد مسن موردنیاز باشد. استفاده طولانیمدت میتواند منجر به افزایش آسیبپذیری در برابر عفونتهای باکتریایی و همچنین آسیب بافت مثانه شود.
در مردان بدون هیچگونه زمینه بهداشتی، سیستیت نادر است.
عوارض:
در صورت درمان سریع و مناسب، عفونت مثانه بهندرت منجر به عوارض میشود. اما اگر درمان نشوند، میتوانند به چیزی جدیتر تبدیل شوند. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
عفونت کلیه: عفونت مثانه درمان نشده میتواند منجر به عفونت کلیه شود که به آن پیلونفریت نیز گفته میشود. عفونتهای کلیوی ممکن است بهطورکلی به کلیههای شما آسیب برساند.
کودکان خردسال و بزرگترها بیشتر در معرض آسیب کلیه به دلیل عفونتهای مثانه هستند زیرا علائم آنها اغلب نادیده گرفته میشود یا با سایر شرایط اشتباه گرفته میشود.
وجود خون در ادرار: با سیستیت، ممکن است سلولهای خونی در ادرار خود داشته باشید که فقط با میکروسکوپ (هماچوری میکروسکوپی) قابلمشاهده است و معمولاً با درمان برطرف میشود. اگر سلولهای خونی بعد از درمان باقی بمانند، پزشک شما ممکن است متخصص را برای تعیین علت آن توصیه کند.
خون در ادرار که میبینید (هماچوری درشت) با سیستیت معمولی و باکتریایی نادر است، اما این علامت بیشتر در سیستیت ناشی از شیمیدرمانی یا تشعشع رایج است.
جلوگیری:
آب کرنبری یا قرصهای حاوی پروآنتوسیانیدین اغلب برای کاهش خطر عفونتهای مکرر مثانه برای برخی از زنان توصیه میشود. اما تحقیقات در این زمینه متناقض است. برخی از مطالعات کوچکتر سود کمی را نشان دادند، اما مطالعات بزرگتر فایده قابلتوجهی پیدا نکردند.
اگر از داروی رقیقکننده خون وارفارین (کومادین) استفاده میکنید، بهعنوان یک درمان خانگی، از آب قره قاط اجتناب کنید. تداخل احتمالی بین آب کرنبری و وارفارین میتواند منجر به خونریزی شود. اگرچه این اقدامات پیشگیرانه از خودمراقبتی بهخوبی مطالعه و اثبات نشده است، اما پزشکان گاهی موارد زیر را برای عفونتهای مکرر مثانه توصیه میکنند:
• مایعات فراوان بهویژه آب بنوشید: اگر تحت شیمیدرمانی یا پرتودرمانی قرار میگیرید، بهویژه در روزهای درمان، نوشیدن مقدار زیادی مایعات بسیار مهم است.
• مکرر ادرار کنید: اگر تمایل به ادرار کردن دارید، استفاده از توالت را به تأخیر نیندازید.
• بعد از دفع مدفوع را از جلو به عقب پاک کنید: این امر از انتشار باکتریهای ناحیه مقعد به واژن و مجرای ادرار جلوگیری میکند.
• بیشتر از دوش حمام استفاده کنید: اگر مستعد ابتلا به عفونت هستید، دوش گرفتن بهجای حمام میتواند از آنها جلوگیری کند.
• پوست اطراف واژن و مقعد را بهآرامی بشویید: این کار را روزانه انجام دهید، اما از صابونهای تند استفاده نکنید یا بیش از حد شستشو ندهید. پوست ظریف اطراف این نواحی میتواند تحریک شود.
• مثانه خود را دراسرعوقت بعد از مقاربت خالی کنید: یک لیوان کامل آب بنوشید تا باکتریها از بین بروند.
• از استفاده از اسپریهای خوشبوکننده یا محصولات زنانه در ناحیه تناسلی خودداری کنید: این محصولات میتوانند مجرای ادرار و مثانه را تحریک کنند.