سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک (PCOS): علائم ، علل و درمان

به گزارش اقتصادآنلاین، زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مقادیر بالاتر از حد طبیعی هورمون‌های مردانه تولید می‌کنند. این عدم تعادل هورمونی باعث می‌شود بدن آنها از قاعدگی بگذرد و بارداری را برای آنها دشوار می‌کند.

PCOS همچنین باعث رشد موی اضافی در صورت و بدن و همچنین طاسی می‌شود و می‌تواند به مشکلات سلامتی طولانی‌مدت مانند دیابت و بیماری‌های قلبی کمک کند.

قرص‌های ضدبارداری و داروهای دیابت (که با مقاومت به انسولین، علامت PCOS مبارزه می‌کنند) می‌توانند به رفع عدم تعادل هورمونی و بهبود علائم کمک کنند. در ادامه به بررسی علل احتمالی PCOS و اثرات احتمالی آن بر بدن زنان می‌پردازیم.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مشکل هورمون‌هایی است که زنان را در دوران باروری (سنین ۱۵ تا ۴۴ سال) تحت تأثیر قرار می‌دهد. بین ۲.۲ تا ۲۶.۷ درصد از زنان در این گروه سنی مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستند.

بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستند اما آن را نمی‌دانند. در یک مطالعه، تا ۷۰ درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک تشخیص داده نشده بودند.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک تخمدان‌های زن را تحت تأثیر قرار می‌دهد - اندام‌های تولیدمثل که استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند - هورمون‌هایی که چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کنند. تخمدان‌ها همچنین مقدار کمی هورمون مردانه به نام آندروژن تولید می‌کنند.

تخمدان‌ها تخمک‌ها را آزاد می‌کنند تا با اسپرم مردان بارور شوند. آزاد شدن تخمک در هر ماه تخمک‌گذاری نامیده می‌شود. هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه (LH) که در غده هیپوفیز تولید می‌شوند، تخمک‌گذاری را کنترل می‌کنند.

FSH ، تخمدان را برای تولید فولیکول - کیسه‌ای که حاوی تخمک است - تحریک می‌کند و سپس LH باعث می‌شود که تخمدان یک تخمک بالغ را آزاد کند.

PCOS ، یک سندرم یا گروهی از علائم است که بر تخمدان‌ها و تخمک‌گذاری تأثیر می‌گذارد. 

سه ویژگی اصلی آن عبارتند از:

• کیست در تخمدان

• سطح بالای هورمون‌های مردانه

• دوره‌های قاعدگی نامنظم یا حذف شده

این کیسه‌ها در واقع فولیکول‌هایی هستند که هرکدام حاوی یک تخمک نابالغ هستند. تخمک‌ها هرگز آن‌قدر بالغ نمی‌شوند که باعث تخمک‌گذاری شود.

کمبود تخمک‌گذاری باعث تغییر سطح استروژن، پروژسترون، FSH و LH می‌شود. سطح پروژسترون کمتر از حد معمول است، درحالی‌که سطح آندروژن بیشتر از حد معمول است.

هورمون‌های اضافی مردانه، چرخه قاعدگی را مختل می‌کنند، بنابراین زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک کمتر از حد معمول پریود می‌شوند.

 PCOS یک بیماری جدید نیست پزشک ایتالیایی آنتونیو والیسنری اولین‌بار علائم آن را در سال ۱۷۲۱ توصیف کرد.

پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه چیزی باعث PCOS یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌شود. آنها معتقدند سطوح بالای هورمون‌های مردانه از تولید هورمون تخمدان و تولید تخمک به طور طبیعی جلوگیری می‌کند. ژن ها، مقاومت به انسولین و التهاب، همه با تولید بیش از حد آندروژن مرتبط هستند.

ژن ها

مطالعات نشان می‌دهد که PCOS یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در خانواده‌ها به ارث می‌رسد. به‌احتمال زیاد بسیاری از ژن‌ها - نه فقط یک ژن - در ایجاد این بیماری نقش دارند و این یک بیماری ارثی و ژنتیک است.

تا ۷۰ درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مقاومت به انسولین دارند، به این معنی که سلول‌های آنها نمی‌توانند از انسولین به‌درستی استفاده کنند.

انسولین هورمونی است که لوزالمعده تولید می‌کند و به بدن کمک می‌کند تا از قند موجود در غذاها برای انرژی استفاده کند.

هنگامی که سلول‌ها نمی‌توانند از انسولین به‌درستی استفاده کنند، تقاضای بدن برای انسولین افزایش می‌یابد. لوزالمعده برای جبران، انسولین بیشتری تولید می‌کند و این انسولین اضافی باعث می‌شود تخمدان‌ها هورمون‌های مردانه بیشتری تولید کنند.

چاقی عامل اصلی مقاومت به انسولین است. چاقی و مقاومت به انسولین می‌توانند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهند.

زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک اغلب التهاب بدنشان افزایش می‌یابد. اضافه‌وزن نیز می‌تواند باعث التهاب شود. مطالعات، التهاب بیش از حد را با سطوح بالاتر آندروژن مرتبط کرده‌اند.

برخی از زنان علائم را در اولین دوره قاعدگی خود مشاهده می‌کنند. برخی دیگر تنها پس از افزایش وزن زیاد یا مشکل در بارداری متوجه می‌شوند که مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) هستند.

خونریزی شدید. لایه داخلی رحم برای مدت‌زمان طولانی‌تری افزایش می‌یابد، بنابراین دوره‌هایی که شما قاعدگی دارید می‌تواند سنگین‌تر و شدیدتر از حد معمول باشد.

رشد مو. بیش از ۷۰ درصد از زنان مبتلا به این عارضه موی اضافه روی صورت و بدن خود - همچنین در پشت، شکم و قفسه سینه - دارند. به رشد موهای زائد هیرسوتیسم می‌گویند.

آن. هورمون‌های مردانه می‌توانند پوست را چرب‌تر از حد معمول کرده و باعث ایجاد جوش در نواحی مانند صورت، قفسه سینه و قسمت بالای کمر شوند.

افزایش وزن: تا ۸۰ درصد زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دارای اضافه‌وزن یا چاقی هستند.

طاسی با الگوی مردان: موهای سر نازک شده و ممکن است حتی بریزند.

تیره شدن پوست: لکه‌های تیره پوست می‌تواند در چین‌های بدن مانند گردن، کشاله ران و زیر سینه ایجاد شود.

سردرد: تغییرات هورمونی می‌تواند باعث سردرد در برخی از زنان شود.

داشتن سطوح آندروژن بالاتر از حد طبیعی می‌تواند بر باروری و سایر جنبه‌های سلامت شما تأثیر بگذارد.

برای باردار شدن، باید تخمک‌گذاری داشته باشید. زنانی که به طور منظم تخمک‌گذاری ندارند، تعداد زیادی تخمک آزاد نمی‌کنند تا بارور شوند. PCOS  یکی از علل اصلی ناباروری در زنان است.

تا ۸۰ درصد زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دارای اضافه‌وزن یا چاقی هستند. هم چاقی و هم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش می‌دهند:

• قند خون بالا

• فشارخون بالا

• HDL کلسترول خوب 

• LDL کلسترول "بد" بالا

در مجموع، این عوامل سندرم متابولیک نامیده می‌شوند و خطر موارد زیر را افزایش می‌دهند:

• بیماری قلبی

• دیابت

• سکته

• آپنه خواب

این حالت باعث وقفه‌های مکرر در تنفس در طول شب می‌شود که خواب را مختل می‌کند.

آپنه خواب بیشتر در زنانی که اضافه‌وزن دارند شایع است - به‌خصوص اگر آنها همچنین دارای سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) باشند. خطر آپنه خواب در خانم‌هایی که هم چاقی و هم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دارند ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر از کسانی است که فاقد سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستند.

در طول تخمک‌گذاری، لایه داخلی رحم می‌ریزد. اگر هر ماه تخمک‌گذاری انجام ندهید، لایه داخلی ممکن است افزایش یابد. ضخیم شدن پوشش رحم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.

تغییرات هورمونی و علائمی مانند رشد موهای ناخواسته می‌تواند بر احساسات شما تأثیر منفی بگذارد. بسیاری از افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در نهایت افسردگی و اضطراب را تجربه می‌کنند.

پزشکان معمولاً PCOS  یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک را در زنانی که حداقل دو مورد از این سه نشانه را دارند تشخیص می‌دهند:

• سطوح بالای آندروژن

• چرخه قاعدگی نامنظم

• کیست در تخمدان

پزشک شما همچنین باید بپرسد آیا علائمی مانند آکنه، رشد موهای صورت و بدن و افزایش وزن داشته‌اید؟

آزمایش خون میزان هورمون‌های مردانه بالاتر از حد معمول را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است آزمایش خون برای بررسی میزان کلسترول، انسولین و تری گلیسیرید برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط مانند بیماری قلبی و دیابت انجام شود.

سونوگرافی از امواج صوتی برای جستجوی فولیکول‌های غیرطبیعی و سایر مشکلات تخمدان و رحم استفاده می‌کند.

PCOS و یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک چرخه قاعدگی طبیعی را قطع می‌کند و بارداری را سخت‌تر می‌کند. بین ۷۰ تا ۸۰ درصد از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مشکلات باروری دارند. این وضعیت همچنین می‌تواند خطر عوارض بارداری را افزایش دهد.

زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) دو برابر بیشتر از زنانی که چنین شرایطی ندارند، نوزاد خود را زودرس به دنیا می‌آورند. آنها همچنین بیشتر در معرض سقط، فشار خون بالا و دیابت بارداری هستند.

با این حال، زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌توانند با استفاده از روش‌های باروری که تخمک گذاری را بهبود می‌بخشد، باردار شوند. کاهش وزن و کاهش سطح قند خون می‌تواند شانس بارداری سالم را افزایش دهد.

درمان PCOS معمولاً با تغییر شیوه زندگی مانند کاهش وزن، رژیم غذایی و ورزش آغاز می‌شود. از دست دادن تنها ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی و بهبود علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک کند. کاهش وزن همچنین می‌تواند:

• سطح کلسترول را بهبود بخشد

• انسولین را پایین بیاورید

• خطرات بیماری‌های قلبی و دیابت را کاهش دهد

هر رژیمی که به کاهش وزن شما کمک کند می‌تواند به وضعیت شما کمک کند. با این حال، برخی رژیم‌ها ممکن است یک سری مزایایی نسبت به سایر رژیم‌ها داشته باشند.

مطالعات مقایسه رژیم‌های غذایی برای PCOS نشان داده است که رژیم‌های کم کربوهیدرات برای کاهش وزن و کاهش سطح انسولین موثر است.

برخی مطالعات نشان داده اند که ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط حداقل ۳ روز در هفته می‌تواند به زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک کند تا وزن خود را کاهش دهند. کاهش وزن با ورزش همچنین باعث بهبود تخمک گذاری و بهبود سطح انسولین می‌شود.

ورزش وقتی با رژیم غذایی سالم ترکیب شود حتی مفیدتر است. رژیم غذایی به علاوه ورزش به شما کمک می‌کند تا وزن بیشتری نسبت به هر مداخله ای به تنهایی کاهش دهید و خطرات دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد طب سوزنی می‌تواند به بهبود PCOS کمک کند، اما تحقیقات بیشتری در این مورد نیاز است.

قرص‌های ضد بارداری و سایر داروها می‌توانند به تنظیم چرخه قاعدگی و درمان علائم PCOS و یا سندرم تخمدان پلی کیستیک مانند رشد مو و آکنه کمک کنند.

مصرف روزانه پروژسترون می‌تواند:

• تعادل هورمونی طبیعی را بازیابی کند

• تخمک گذاری را تنظیم کند

• علائمی مانند رشد موهای زائد را تسکین  دهد

• بدن  در برابر سرطان آندومترمحافظت شود

این هورمون‌ها به صورت قرص و کپسول وجود دارند.

متفورمین (Glucophage ، Fortamet) دارویی است که برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود. و همچنین با بهبود سطح انسولین PCOS را درمان می‌کند.

یک مطالعه نشان داده است که مصرف متفورمین هنگام ایجاد تغییر در رژیم غذایی و ورزش، کاهش وزن را بهبود می‌بخشد، قند خون را کاهش می‌دهد و چرخه قاعدگی طبیعی را بهتر از تغییرات رژیم غذایی و ورزش به تنهایی باز می‌گرداند.

کلومیفن

کلومیفن (کلومید) یک داروی باروری است که می‌تواند به زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک کند تا باردار شوند. توجه به این نکته ضروری است که هنگام بحث تنظیم خانواده، به خاطر داشته باشید که کلومیفن شانس دوقلوها و سایر زایمان‌های چند قلو را افزایش می‌دهد.

چند درمان می‌تواند به خلاص شدن از شر موهای زائد یا جلوگیری از رشد آنها کمک کند.

کرم ( Eflornithine (Vaniqa) یک داروی تجویزی است که باعث کند شدن رشد مو می‌شود. لیزر موهای زائد و الکترولیز نیز می‌تواند موهای زائد صورت و بدن شما را از بین ببرد.

عمل جراحی

اگر درمان‌های دیگر موثر نباشند، جراحی می‌تواند گزینه ای برای بهبود باروری باشد. حفاری تخمدان روشی است که با استفاده از لیزر یا سوزن گرم شده نازک در تخمدان سوراخ‌های کوچکی ایجاد می‌کند تا تخمک گذاری طبیعی بازگردد.

در موارد زیر به پزشک خود مراجعه کنید:

• پریود شده اید و باردار هستید.

• شما علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک مانند رشد مو در صورت و بدن خود را دارید.

• بیش از ۱۲ ماه است که قصد باردار شدن دارید اما موفق نشده اید.

• علائم دیابت دارید، مانند تشنگی یا گرسنگی زیاد، تاری دید یا کاهش وزن بدون دلیل.

اگر پریودهای شما در حال حاضر نامنظم  است  و یا پریودهای از دست رفته دارید، در تلاش برای باردار شدن هستید، ۱۲ ماه منتظر ملاقات با متخصص برای ارزیابی نمانید بلکه زودتر به پزشک مراجعه کنید.

همچنین، به خاطر داشته باشید که اگر مایل به بارداری نیستید، قاعدگی‌های نامنظم یا فقدان پریودی به خودی خود مانع از بارداری نمی‌شوند. حتی ممکن است با این شرایط باردار شوید. بهتر است در این مورد از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید حتی اگر PCOS دارید.

اگر مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) هستید، ویزیت منظم خود را با پزشک مراقبت‌های اولیه خود برنامه ریزی کنید. برای بررسی دیابت، فشار خون بالا و سایر عوارض احتمالی به آزمایشات منظم نیاز دارید.

اگر نگران PCOS خود هستید و در حال حاضر متخصص غدد ندارید، می‌توانید پزشکان  خود را از طریق اینترنت جستجو کنید.

همچنین اگر ۱۲ ماه یا بیشتر تلاش کرده‌اید که باردار شوید اما موفق نشده‌اید، به پزشک مراجعه کنید.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند چرخه قاعدگی زنان را مختل کرده و بارداری را دشوار کند. سطوح بالای هورمون‌های مردانه همچنین منجر به علائم ناخواسته مانند رشد مو در صورت و بدن می‌شود.

مداخلات در شیوه زندگی اولین درمان‌هایی است که پزشکان برای PCOS توصیه می‌کنند و اغلب به‌خوبی عمل می‌کند.

کاهش وزن می‌تواند علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک را درمان کرده و شانس باردار شدن را افزایش دهد. رژیم غذایی و ورزش هوازی دوراه مؤثر برای کاهش وزن هستند.

اگر تغییر در شیوه زندگی مؤثر واقع نشد، داروها گزینه‌های بعدی هستند. قرص‌های ضدبارداری و متفورمین می‌توانند چرخه قاعدگی طبیعی‌تر را بازیابی کرده و علائم PCOS را تسکین دهند.