به گزارش اقتصادآنلاین، این اندام به پردازش مواد مغذی موجود در غذا و نوشیدنیها و تصفیه مواد مضر از خون شما کمک میکند. چربی بیش از حد در کبد شما میتواند باعث التهاب کبد شود که میتواند به کبد شما آسیب برساند و زخم ایجاد کند.
در موارد شدید، این زخم میتواند منجر به نارسایی کبد شود. هنگامی که کبد چرب در فردی که مقدار زیادی الکل مصرف میکند ایجاد شود، به آن بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) میگویند. در افرادی که زیاد الکل نمینوشند، به آن بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) میگویند. به گفته محققان، NAFLD تا ۲۵ تا ۳۰ درصد از مردم ایالات متحده و اروپا را تحت تأثیر قرار میدهد.
علائم کبد چرب:
در بسیاری موارد، کبد چرب علائم قابلتوجهی ایجاد نمیکند. اما ممکن است احساس خستگی نموده یا در قسمت سمت راستبالای شکم احساس ناراحتی یا درد کنید. برخی افراد مبتلا به بیماری کبد چرب دچار عوارضی از جمله زخم کبد میشوند.
زخم کبد بهعنوان فیبروز کبد شناخته میشود. اگر دچار فیبروز شدید کبدی شوید، به آن سیروز میگویند.
سیروز ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:
• ازدستدادن اشتها
• کاهش وزن
• ضعف
• خستگی
• خون دماغ
• خارش پوست
• پوست و چشم زرد
• عروق خونی خوشه مانند در زیرپوست
• درد شکم
• تورم شکمی
• تورم پاهای شما
• بزرگ شدن سینه در مردان
• گیجی
سیروز یک بیماری بالقوه تهدیدکننده زندگی است.
علل کبد چرب:
کبد چرب زمانی ایجاد میشود که بدن شما بیش از حد چربی تولید نموده یا چربی را بهاندازه کافی متابولیزه نمیکند. چربی اضافی در سلولهای کبد ذخیره میشود، در آنجا تجمع یافته و باعث بیماری کبد چرب میشود.
این تجمع چربی میتواند به دلایل مختلف ایجاد شود. بهعنوانمثال، نوشیدن بیش از حد الکل میتواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود. این اولین مرحله بیماری کبدی مرتبط با الکل است. در افرادی که زیاد الکل مصرف نمیکنند، علت بیماری کبد چرب کمتر مشخص است.
یک یا چند عامل زیر ممکن است نقش داشته باشند:
• چاقی
• قند خون بالا
• مقاومت به انسولین
• سطوح بالای چربی، به ویژهتری گلیسیرید، در خون
علل کمتر رایج عبارتند از:
• بارداری
• کاهش سریع وزن
• برخی از انواع عفونتها مانند هپاتیت C
• عوارض جانبی برخی از انواع داروها، مانند متوترکسات (ترکسال)، تاموکسیفن (نول وادکس)، آمیودورون (پاسرون) و والپروئیک اسید (دپاکوت)
• قرارگرفتن در معرض برخی سموم
برخی ژنها همچنین ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند.
تشخیص کبد چرب:
برای تشخیص کبد چرب، پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی میکند، یک معاینه بدنی انجام داده و یک یا چند آزمایش را در دستور انجام کار قرار میدهد.
سابقه پزشکی:
اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است به کبد چرب مبتلا باشید، بهاحتمال زیاد در باره موارد زیر از شما سؤالاتی میپرسد:
• سابقه پزشکی خانوادگی، از جمله سابقه بیماری کبدی
• مصرف الکل و سایر عادات سبک زندگی
• هرگونه شرایط پزشکی که ممکن است داشته باشید
• هر دارویی که ممکن است مصرف کنید
• تغییرات اخیر در سلامتی شما
اگر دچار خستگی، ازدستدادن اشتها یا سایر علائم غیرقابلتوضیح شدهاید، به پزشک خود اطلاع دهید.
معاینه بدنی:
برای بررسی وجود التهاب کبد، پزشک ممکن است شکم شما را لمس کرده یا فشار دهد. اگر کبد شما بزرگ شده باشد، ممکن است بتوانند آن را احساس کنند. بااینحال، ممکن است کبد شما بدون اینکه بزرگ شود، ملتهب گردد. پزشک شما ممکن است نتواند با لمس ناحیه تشخیص دهد که کبد شما ملتهب شده است.
آزمایش خون:
در بسیاری موارد، بیماری کبد چرب پس از انجام آزمایش خون که بالا بودن آنزیمهای کبدی را نشان میدهد، تشخیص داده میشود. بهعنوانمثال، پزشک ممکن است آزمایش آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) و آزمایش آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) را برای بررسی آنزیمهای کبدی شما تجویز کند.
در صورت بروز علائم یا نشانههای بیماری کبدی، ممکن است این آزمایشات توصیه شود یا بهعنوان بخشی از کارهای معمول خون تجویز گردد.
افزایش آنزیمهای کبدی نشانهای از التهاب کبد میباشد. بیماری کبد چرب یکی از علل احتمالی التهاب کبد بوده، اما تنها دلیل آن نیست.
اگر آزمایش شما برای بالا بودن آنزیمهای کبدی مثبت باشد، احتمالاً پزشک آزمایشهای اضافی را برای شناسایی علت التهاب تجویز میکند.
مطالعات تصویربرداری:
پزشک شما ممکن است از یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر برای بررسی چربی اضافی یا سایر مشکلات کبدی استفاده کند:
• آزمایش سونوگرافی
• سیتیاسکن
• اسکن امآرآی
آنها همچنین ممکن است آزمایشی بنام الاستوگرافی گذرا با کنترل ارتعاش (VCTE، فیبروز اسکن) را تجویز نماید. این آزمایش از امواج صوتی با فرکانس پایین برای اندازهگیری میزان مقاومت کبد استفاده میکند. این میتواند به بررسی وجود زخم کمک کند.
نمونهگیری از کبد:
نمونهگیری از کبد بهترین راه برای تعیین شدت بیماری کبد محسوب میشود. در طی نمونهگیری از کبد، پزشک یک سوزن را وارد کبد شما میکند و یکتکه بافت را برای معاینه خارج مینماید. آنها برای کاهش درد به شما بیحسی موضعی میدهند. این آزمایش میتواند به تعیین بیماری کبد چرب و همچنین زخم کبد کمک کند.
درمان کبد چرب:
در حال حاضر، هیچ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب تأیید نشده است. تحقیقات بیشتری برای توسعه و آزمایش داروها برای درمان این بیماری موردنیاز است. در بسیاری از موارد، تغییر شیوه زندگی میتواند به بهبود یافتن بیماری کبد چرب کمک کند.
بهعنوانمثال، پزشک ممکن است به شما توصیه کند:
• الکل را محدود نموده یا از آن اجتناب کنید
• برای کاهش وزن اقدام نمایید
• تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد نمایید
در صورت بروز عوارض، پزشک ممکن است درمانهای اضافی را توصیه کند. برای درمان سیروز، بهعنوانمثال، آنها ممکن است موارد زیر را تجویز کنند:
• تغییر سبک زندگی
• داروها
• عمل جراحی
سیروز میتواند منجر به نارسایی کبد شود. در صورت بروز نارسایی کبد، ممکن است به پیوند کبد نیاز داشته باشید.
درمانهای خانگی:
تغییر شیوه زندگی اولین خط درمان بیماری کبد چرب است. بسته به شرایط فعلی و عادات زندگی شما، ممکن است به موارد زیر کمک کند:
• کاهش وزن
• مصرف الکل خود را کاهش دهید
• از رژیم غذایی غنی از مواد مغذی کم کالری، چربی اشباع و چربی ترانس استفاده کنید
• در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید
باتوجهبه اظهارات کلینیک مایو، برخی شواهد نشان میدهد که مکملهای ویتامین E ممکن است به جلوگیری یا درمان آسیب کبدی ناشی از بیماری کبد چرب کمک کند. بااینحال، تحقیقات بیشتری موردنیاز است.
مصرف بیش از حد ویتامین E برخی خطرات سلامتی را در پی دارد. همیشه قبل از استفاده از مکمل جدید یا درمان طبیعی با پزشک خود مشورت کنید. برخی مکملها یا داروهای طبیعی ممکن است بر کبد شما فشار وارد کنند یا با داروهایی که مصرف میکنید تداخل داشته باشند.
رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب:
در صورت ابتلا به بیماری کبد چرب، پزشک ممکن است شما را تشویق کند تا رژیم غذایی خود را برای کمک به درمان این بیماری و کاهش عوارض کاهش دهید.
بهعنوانمثال، آنها ممکن است به شما توصیه کنند موارد زیر را انجام دهید:
• رژیم غذایی غنی از غذاهای گیاهی شامل میوهها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل داشته باشید.
• مصرف کربوهیدراتهای تصفیه شده مانند شیرینی، برنج سفید، نان سفید و سایر محصولات غلات تصفیه شده را محدود کنید.
• مصرف چربیهای اشباع شده را که در گوشت قرمز و بسیاری از محصولات حیوانی دیگر وجود دارد محدود کنید.
• از چربیهای ترانس که در بسیاری از غذاهای میان وعده فرآوری شده وجود دارد، خودداری کنید.
• از مصرف الکل خودداری کنید.
ممکن است پزشک شما را تشویق کند تا کالری را از رژیم غذایی خود برای کاهش وزن حذف نمایید. در مورد برخی دیگر از تغییرات رژیم غذایی که ممکن است به شما در مدیریت بیماری کبد چرب کمک کند، بیشتر آشنا شوید.
انواع بیماری کبد چرب:
دو نوع اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد: غیرالکلی و الکلی
بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) شامل کبد چرب ساده غیرالکلی، استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) و کبد چرب حاد بارداری (AFLP) است. بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) شامل AFLD ساده و استئاتوهپاتیت الکلی (ASH) است.
بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD):
بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) زمانی رخ میدهد که چربی در کبد افرادی که زیاد الکل مصرف نمیکنند تجمع مییابد. اگر چربی اضافی در کبد خود دارید و سابقه مصرف زیاد الکل ندارید، پزشک ممکن است تشخیص دهد به NAFLD مبتلا میباشید. در صورت عدم وجود التهاب یا عوارض دیگر همراه با تجمع چربی، این بیماری بهعنوان کبد چرب ساده غیرالکلی شناخته میشود.
استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH):
استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) نوعی NAFLD است. زمانی رخ میدهد که تجمع چربی اضافی در کبد با التهاب کبد همراه باشد.
اگر چربی اضافی در کبد دارید، کبد شما ملتهب است و سابقه مصرف زیاد الکل را ندارید، پزشک ممکن است تشخیص دهد به NASH مبتلا میباشید. در صورت عدم درمان، NASH میتواند باعث ایجاد زخم در کبد شما شود. در موارد شدید، این میتواند منجر به سیروز و نارسایی کبد شود.
کبد چرب حاد بارداری (AFLP):
کبد چرب حاد بارداری (AFLP) یک عارضه نادر اما جدی در دوران بارداری است. علت دقیق آن ناشناخته است.
هنگامی که AFLP ایجاد میشود، معمولاً در سهماهه سوم بارداری ظاهر میگردد. در صورت عدم درمان آن، خطرات جدی برای سلامتی مادر و نوزاد درحالرشد به همراه دارد. اگر تشخیصدادهشده که AFLP دارید، پزشک شما میخواهد فرزند شما را دراسرعوقت به دنیا بیاورد.
ممکن است چندین روز پس از زایمان نیاز به مراقبتهای بعدی داشته باشید. سلامت کبد شما در چند هفته پس از زایمان بهاحتمال زیاد به حالت عادی بر میگردد.
بیماری کبد چرب الکلی (ALFD):
نوشیدن زیاد الکل به کبد آسیب میرساند. وقتی کبد آسیبدیده باشد، نمیتواند چربی را بهدرستی تجزیه کند. این امر میتواند باعث تجمع چربی شود که به کبد چرب الکلی معروف است. بیماری کبد چرب الکلی (ALFD) اولین مرحله بیماری کبدی مرتبط با الکل است.
اگر التهاب یا عوارض دیگری همراه با تجمع چربی وجود نداشته باشد، این بیماری بهعنوان کبد چرب الکلی ساده شناخته میشود.
استئاتوهپاتیت الکلی (ASH):
استئاتوهپاتیت الکلی (ASH) نوعی AFLD است. زمانی اتفاق میافتد که تجمع چربی اضافی در کبد با التهاب کبد همراه باشد. این بیماری به هپاتیت الکلی نیز معروف است. اگر در کبد خود چربی اضافی دارید، کبد شما ملتهب است و الکل زیادی مصرف میکنید، پزشک ممکن است تشخیص دهد به ASH مبتلا میباشید.
اگر این بیماری بهدرستی درمان نشود، ASH میتواند باعث زخم شدن کبد شما شود. زخم شدید کبد بهعنوان سیروز شناخته میشود. میتواند منجر به نارسایی کبد شود. برای درمان کبد چرب الکلی، اجتناب از الکل مهم است.
در صورت داشتن مشروبات الکلی یا اختلال در مصرف الکل، پزشک ممکن است مشاوره یا سایر روشهای درمانی را توصیه کند.
عوامل خطر:
نوشیدن مقدار زیادی الکل شما را در معرض خطر ابتلا به کبد چرب قرار میدهد.
همچنین ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید اگر:
• چاق هستند
• مقاومت به انسولین دارند
• دیابت نوع ۲ دارند
• سندرم تخمدان پلیکیستیک دارند
• باردار هستند
• سابقه عفونتهای خاص مانند هپاتیت C را داشته باشند
• داروهای خاصی مانند متوترکسات (ترکسال)، تاموکسیفن (نول وادکس)، آمیودورون (پاسرون) و والپروئیک اسید (دپاکوت) مصرف کنید
• دارای سطح کلسترول بالا هستند
• دارای سطوح تری گلیسیرید بالا هستند
• دارای سطح قند خون بالا هستند
• سندرم متابولیک دارند
اگر سابقه خانوادگی بیماری کبد چرب دارید، احتمال اینکه خودتان به آن مبتلا شوید بیشتر است.
مراحل کبد چرب:
کبد چرب میتواند در چهار مرحله پیشرفت کند:
• کبد چرب ساده. تجمع چربی اضافی در کبد وجود دارد.
• استئاتو هپاتیت. علاوه بر چربی اضافی، التهاب در کبد نیز وجود دارد.
• فیبروز التهاب در کبد باعث ایجاد زخم شده است.
• سیروز زخم شدن کبد گسترده شده است.
سیروز یک بیماری بالقوه تهدیدکننده زندگی است که میتواند باعث نارسایی کبدی شود. ممکن است برگشتناپذیر باشد. به همین دلیل جلوگیری از توسعه آن در وهله اول بسیار مهم است.
برای جلوگیری از پیشرفت کبد چرب و ایجاد عوارض، برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک را دنبال کنید.
جلوگیری:
برای جلوگیری از کبد چرب و عوارض احتمالی آن، پیروی از یک شیوه زندگی سالم مهم است.
• الکل را محدود کرده یا از آن اجتناب کنید.
• وزن سالم را حفظ کنید.
• از رژیم غذایی غنی از مواد مغذی کمچربی اشباع، چربی ترانس و کربوهیدرات تصفیه شده استفاده کنید.
• برای کنترل قند خون، سطح تری گلیسیرید و سطح کلسترول گام بردارید.
• در صورت ابتلا به دیابت، برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک خود را دنبال کنید.
• بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش را هدف قرار دهید.
• انجام این مراحل همچنین میتواند به بهبود سلامت کلی شما کمک کند.
چشمانداز:
در بسیاری موارد، امکان تغییر کبد چرب از طریق تغییر شیوه زندگی وجود دارد. این تغییرات ممکن است از آسیب کبد و زخم جلوگیری کند. در صورت عدم درمان، این بیماری میتواند باعث التهاب، آسیب به کبد و زخمهای برگشتناپذیر شود.
زخم شدید کبد بهعنوان سیروز شناخته میشود. در صورت ابتلا به سیروز، خطر ابتلا به سرطان کبد و نارسایی کبدی افزایش مییابد. این عوارض میتواند کشنده باشد. برای دستیابی به بهترین نتیجه، مهم است که از برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک خود پیروی کنید و یک شیوه زندگی کلی سالم را انجام دهید.