ویروس کرونای جدید بسیاری از مردم جهان را خانه‌نشین کرده و دنیا درحال روزشماری برای خروج از بحران کنونی است. آخرین آمارها نشان می‌دهد که چیزی بیش از یک‌چهارم جمعیت 7میلیارد و 800میلیون نفری کره‌زمین این روزها را در منزل می‌گذرانند و به‌نوعی خود را قرنطینه کرده‌اند. در بسیاری از نقاط جهان مرزها بسته، فرودگاه‌ها، هتل‌ها و برخی مشاغل تعطیل و کلاس‌های درس مدارس و دانشگاه‌ها لغو شده است. این موارد باعث شده تا اقتصاد جهان دچار سقوط شود و بی‌پولی گریبان بسیاری را بگیرد، اما چیزی که برخی به آن می‌اندیشند، فردای پس از پایان همه‌گیری بیماری COVID-19 است. با افزایش شدید استفاده از فناوری‌های جدید برای کار از راه دور و آموزش الکترونیکی، اکنون پیش‌بینی می‌شود که روش زندگی انسان‌ها دیگر هیچ‌وقت مثل گذشته نخواهد شد؛ حتی زمانی که بحران کرونا به پایان برسد.
ارتباطات در بحران کرونا
ملاقات‌های حضوری جای خود را به تماس‌های اینترنتی داده و جلسات اداری هم از پشت میزها به پشت رایانه‌ها و تلفن‌های هوشمند منتقل شده است. بسیاری از مشاغل توانسته‌اند با روش دورکاری، سرپا بمانند و کارهای‌شان را از طریق اینترنت پیش ببرند. کلاس‌های درس مدارس و دانشگاه‌ها نیز از طریق ارتباط های اینترنتی و به‌صورت آنلاین برپا شده است. این موضوع اگرچه معایب بسیاری دارد، اما مزایایی را هم می‌شود در آن به‌وضوح مشاهده کرد. حالا متوجه شده‌ایم که زیرساخت‌های‌مان در بحث فضای مجازی تا چه اندازه مفید بوده و نقاط ضعف و قدرت‌مان کجاست. دانستن این مسائل به ما کمک خواهد کرد اول اینکه در مقابل بحران‌های آینده تجربیات ارزشمندی داشته باشیم و دوم اینکه سبک زندگی‌مان را تغییر دهیم.
تغییر سبک در کار و آموزش
چندی پیش سایت ورج، مطلبی را منتشر کرد که در آن به نقل از شرکت مایکروسافت خبر از تغییر روش کار و آموزش پس از پایان همه‌گیری ویروس کرونا داده بود. شرکت مایکروسافت با استناد به داده‌های به‌دست آمده از کارکرد کاربران با نرم‌افزار Teams این شرکت، اعلام کرد که پس از پایان بحران ویروس کرونا، جهان شاهد تغییر دائمی سبک کار و آموزش خواهد شد.
تیمز چیست؟
مایکروسافت تیمز، پلتفرمی برای ارتباط و همکاری است که از آن می‌توان به‌عنوان یک محل کار مداوم به منظور گفت‌وگو، جلسات ویدئویی، ذخیره‌سازی فایل‌های مشترک و ایجاد یک بایگانی استفاده کرد. مایکروسافت تیمز در اصل فرصتی به مشتریان می‌دهد تا محیط دیجیتال بازتری ایجاد کنند. این نرم‌افزار که براساس فناوری‌های کنونی شرکت مایکروسافت ساخته شده، با گروه‌های آفیس۳۶۵ ترکیب شده است. درحال حاضر تنها 4نفر می‌توانند به‌صورت همزمان در یک جلسه مجازی در تیمز شرکت کنند. با این حال مقامات شرکت مایکروسافت این قول را داده‌اند که به‌زودی ظرفیت این نرم‌افزار را به‌دلیل نیازهایی که وجود دارد، افزایش دهند تا کارایی‌اش بیشتر شود.
عبور از مرز اعداد
با توجه به شیوع و همه‌گیری بیماری COVID-19، حضور کاربران در نرم‌افزار تیمز شرکت مایکروسافت در یکی دو‌ماه گذشته رشد خارق‌العاده‌ای داشته و کاربران فعال روزانه این سرویس، ظرف یک هفته از ۳۲میلیون به ۴۴میلیون کاربر رسیده است. براین اساس است که شرکت مایکروسافت اعتقاد دارد که فرایند دورکاری جدیدی در حال شکل گرفتن است که می‌تواند در آینده نیز ادامه داشته باشد و روش کار کردن را به‌طور کلی عوض کند. نکته قابل‌توجه دیگر اینکه، در این مدت، 2میلیارد و 700هزار دقیقه جلسه ویدئویی بین کاربران برگزار شده که این رکورد به‌مراتب فراتر از رکوردهای پیشین به‌ثبت رسیده بوده است؛ به‌گونه‌ای که تماس‌های تصویری در این بازه زمانی، رشد هزار درصدی را نشان می‌دهد.
پیش‌بینی براساس داده‌هایی از چین
پس از رفع محدودیت‌های ایجاد شده به‌واسطه شیوع ویروس کرونا در چین، شرکت مایکروسافت اعلام کرد در مقایسه با پایان‌ماه ژانویه، تعداد کاربران جدید در نرم‌افزار تیمز به‌صورت روزانه در این کشور، حدود 2 برابر شده است. تعداد کاربران فعال روزانه تیمز نیز به‌صورت هفتگی روند رو به رشد خود را در چین ادامه می‌دهد. این یک نشانه اولیه برای چگونگی تطبیق سایر نقاط جهان با واقعیت‌های جدید جامعه پس از همه‌گیری ویروس کرونا خواهد بود. در عین حال، سنگاپور هم مدلی را طراحی کرده که در شرایط همه‌گیری، کارگران، کارمندان و دانش‌آموزان را در خانه نگه دارد. مایکروسافت همچنین مواردی را مشاهده کرده که کارمندان دیگر نمی‌توانند رویه سابق را پس از دورکاری در پیش بگیرند. جارد اسپاتارو، رئیس مایکروسافت365می‌گوید: «آسان‌ترین نمونه‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد، موضوع چت است. به اعتقاد ما، چت‌کردن یک روش جدید برای حضور افراد مختلف در یک جلسه و یا شرکت در یک بحث است». او همچنین گفت: «احساس می‌کنم این همه‌گیری نقطه عطفی در روش کار کردن و آموختن ما به‌حساب می‌آید؛ زیرا اتفاقاتی در حال رخ دادن است که به ما می‌گوید هرگز به شیوه‌ها و سبک پیشین خود بازنخواهیم گشت».
نظرات مردم
در پایین مقاله منتشر شده در وب‌سایت «ورج»، برخی کاربران نظرات خود را منعکس کرده بودند. به‌عنوان مثال، شخصی نوشته بود: «برخی جوامع به روزهای A و B فکر می‌کنند که چه‌کسی می‌تواند در روز A وارد دفتر شود و چه‌کسی از راه دور کار کند. در مورد جوامع دیگر نمی‌دانم، اما می‌دانم بسیاری از شرکت‌ها قطعاً در حال انجام این کار هستند. من برای یک شرکت مالی کار می‌کنم و مدیران ارشد آن درتلاشند که این کار را انجام دهند حتی با امکانات پایین‌تر».فرد دیگری هم درباره مقاله منتشر شده، نوشته است: «من در کانادا در یک شرکت مالی کار می‌کنم. در ابتدا رئیس گفت ما قصد داریم چرخشی کار کنیم، اما اگر کسی می‌تواند در خانه کار کند، این کار را انجام دهد. حالا حدود 97درصد از کل کارکنان شرکت در خانه کار می‌کنند و تنها چند بخش باز هستند. حتی پیش از چنین بحرانی، بیشتر ادارات بین 40تا 60درصد دورکاری داشتند».
گوشی هوشمند؛ پنجره‌ای رو به جهان
اندرو کین، مفسر انقلاب دیجیتال است و نویسنده 5کتاب، ازجمله «چگونه می‌توان آینده را اصلاح کرد». او در برکلی، ایالات متحده زندگی می‌کند. وی درباره شرایط به‌وجود آمده و همچنین وضعیت دنیا پس از پایان همه‌گیری ویروس کرونا می‌گوید: «دنیای آنالوگ فیزیکی در حال نابودی است و مشاغل سنتی آنالوگ ازجمله هتل‌ها، رستوران‌ها و هواپیماها در بحران قرار دارند. با این حال، دنیای دیجیتال در حال پیشرفت است. ما به‌دلیل فناوری است که در دوره شیوع بیماری COVID-19 زنده هستیم. همه در خانه نشسته‌اند و پنجره آنها به روی جهان از طریق تلفن‌های هوشمند آنها باز شده است. در دنیای پس از همه‌گیری ویروس کرونا، فناوری به همان اندازه وجود خواهد داشت که هم‌اکنون هست و حتی ممکن است پیشرفته‌تر هم شده باشد و شرکت‌های فناوری حتی قدرتمندتر و مسلط‌تر نیز بشوند. پیش از این، ما دوره‌ای را دیده بودیم که مردم به‌طور فزاینده‌ای منتقد فناوری بوده و حتی به آن بدبین بودند، اما با پیشرفت ویروس کرونا، وابستگی ما به فناوری افزایش یافته است. حالا برخی از مردم دست‌کم در کوتاه‌مدت این خصومت را فراموش خواهند کرد».
او همچنین درخصوص شرایط اداره جوامع نیز گفت: «ما می‌توانیم شاهد نظارت بیشتر دولت‌ها نیز باشیم. به‌طور کلی باید گفت که این یک سلاح بسیار مفید برای مقابله با ویروس است. البته باید پذیرفت که چنین حرکتی باعث تضعیف حریم شخصی و خصوصی افراد می‌شود و حتی ممکن است بخشی از آزادی‌های آنان را نیز سلب کند».
در این روش نظارتی که بیشتر از طریق تلفن‌های هوشمند صورت می‌گیرد، رفتار افراد کنترل می‌شود و حتی می‌توان از این طریق مناطق آلوده و همچنین افراد مبتلا را پیدا کرد. موضوعی که بعدها می‌تواند در بحران‌های دیگر نیز به‌کار آید. چرا که باید بپذیریم، ویروس کرونا، آخرین ویروسی نیست که این چنین به کره‌زمین حمله می‌کند.
اندروکینف در ادامه می‌افزاید: «در مجموع می‌توان گفت، چینی‌ها از این بحران سود فراوانی بردند، زیرا این کشور، نخستین کشوری بود که همه‌گیری ویروس کرونای جدید را تجربه کرد و سرانجام توانست از آن خارج شود. مدل مدیریتی تکنوکراتیک در پکن و برخی کشورهای آسیای‌شرقی مانند سنگاپور و حتی تا حدودی کره‌جنوبی، یعنی کشورهایی که با این ویروس بهتر مقابله کردند، اکنون به‌نظر می‌رسد قابل استفاده‌تر از مدل‌های غربی است».
تغییر روش، شاید برای چند هفته
پیت لون، رئیس بخش تحقیقات رفتاری در انستیتوی تحقیقات اقتصادی و اجتماعی در دوبلین ایرلند هم می‌گوید: «گمان می‌کنم، بسیاری از مردم به عقب نگاه می‌کنند و تغییر اوضاع در زندگی‌شان را می‌بینند. بسیاری از ما زندگی عادی داریم و این همه‌گیری و بحران چه شوکی به آن وارد آورده است. افراد با روشی متفاوت کار و مسافرت می‌کنند. حالا کارهای روزمره و ریتم زندگی بسیاری از آنها تغییر کرده است؛ اموری مانند غذا خوردن و نحوه برقراری ارتباط با خانواده. هنگامی که شما مجبور به انجام کارهای متفاوت هستید، عادت‌های جدیدی شکل می‌گیرد. البته لازم نیست که طولانی باشد؛ شاید چند هفته یا یک ماه».
مفهوم کامل دهکده جهانی
با فراگیر شدن استفاده از اینترنت و برقراری ارتباط از این طریق، دنیا، نام «دهکده جهانی» را به‌خود گرفت. همه‌‌چیز از پای رایانه، تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها، در دسترس بود و بسیاری از امور را می‌شد از خانه انجام داد، اما کمتر کسی به آن توجه می‌کرد. در چین و پس از پایان همه‌گیری ویروس کرونای جدید، مردم همچنان نسبت به خریدهای اینترنتی اقبال نشان می‌دهند و چنین کاری به مذاقشان خوش آمده است. این روند اگرچه پیش از این بحران نیز وجود داشته، اما بسیاری روش‌های سنتی را به چنین سبک خرید کردن‌هایی ترجیح می‌دادند، اما بیماری COVID- 19 نشان داد که می‌شود روش‌های جدید را بسیار راحت وارد زندگی‌مان کنیم.
مدارس آنلاین
در انگلستان وقتی تصمیم به برقراری کلاس‌های آنلاین گرفته شد، روز نخست به آموزش این کار به دانش‌آموزان گذشت و پس از آن، خیلی سریع کلاس‌ها دایر شد. به‌نظر می‌رسد چنین روش آموزشی می‌تواند پس از پایان همه‌گیری بیماری COVID-19 نیز ادامه پیدا کند. در مواردی حتی، دانشگاه‌ها نیز می‌توانند به برگزاری چنین کلاس‌هایی در دوران پساکرونا بپردازند. آن چیزی که مشخص شده، این است که می‌توان از راه دور با هزینه‌ای کمتر، هم کار کرد و هم درس خواند.
