به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، با رویکردهای مختلفی که در زندگی ما وجود دارد ارگانیسم هوشمند سعی می‌کند به هر شکل ممکن خودش را در برابر این ناکامی‌ها، تعارضات و به‌هم ریختگی‌ها و آریتمی‌های اجتماعی و فردی سازگار کند و از آنجا که خیلی از واکنش‌ها به‌صورت غیرارادی است، گاهی ما شاهد تفاوت‌هایی در عملکرد افراد نسبت به یکدیگر می‌شویم.
از طرف دیگر ترکیب ابعاد مختلف وجود آدم این وضعیت را به‌بار می‌آورد که گاهی شما با عبارتی به نام سایکوسوماتیک روبه‌رو می‌شوید. سایکوسوماتیک تأثیر آلام روانپزشکی و روانشناختی روی فیزیک است. یعنی شما به متخصصی برای سردرد، مشکلات گوارشی یا هر درد دیگری مراجعه می‌کنید و آنجا می‌شنوید که اتفاق خاصی نیفتاده و شما از اعصاب به این روز افتاده‌اید. اما بسیاری از شما درک علمی و پزشکی ندارید که این موضوع چقدر مسئله مهمی است و شاید در برخی موارد خوشحال هم باشید که آن ارگان خاص دچار بیماری نشده و فقط اعصاب درگیر شده که آن هم شاید مهم جلوه نکند.
درصورتی که اختلالات عصبی می‌تواند عملکرد مغز و نخاع را تحت‌تأثیر قرار دهد و ما به مرور شاهد اختلالات عملکردی و آسیب‌رسیدن به اندام‌ها باشیم. با این مقدمه در گفت‌وگو با دکتر مصطفی فروتن، روانشناس، مدرس و محقق علوم رفتاری، به این موضوع اشاره می‌کنیم که چرا باید شاد باشیم و شادی و شادکامی چه فوایدی دارد؟
اختلال در عملکرد هورمون‌ها
یکی از هیجاناتی که ارگانیسم هوشمند تجربه می‌کند تجربه شادی در برابر غم است. انسان به‌دنبال کامیابی و رسیدن به اهداف خود دارای یک حس بهتری می‌شود و اصطلاحا کامیابی باعث ایجاد حس امیدواری و شادکامی در افراد می‌شود. اما باید دید این حس از نظر علمی و ترکیب فیزیکی و روانشناختی با ارگانیسم هوشمند چه می‌کند. قبل از اینکه بدانیم چرا باید شاد باشیم باید از این بُعد به موضوع نگاه کنیم که چرا نباید ناشاد باشیم. افراد ناشاد به‌مرور دچار درگیری‌های روانشناختی و روانپزشکی مانند استرس، افسردگی، ترس‌های مدام و متوالی می‌شوند. بدن این افراد به‌علاوه کسانی که داروهای ضدبارداری استفاده می‌کنند و تحت مباحث هورمون درمانی هستند، بعد از مدت کوتاهی دچار اختلال در عملکرد هورمون‌ها می‌شود. هورمون‌ها غدد درونی هستند که درون موجودات زنده وجود دارند و ترشحات خود را درون خون می‌ریزند و این مواد شیمیایی به اندام‌های هدف منتقل می‌شود و تجربه هیجانی را به‌نوعی به فرد می‌رساند. وقتی مغز پیامی را درک می‌کند و متوجه می‌شود که محتوا و تفسیر آن چیست، یک اتصال فرمان که باعث ایجاد ترشح یا کاهش ترشح در سطح سلولی می‌شود را به‌وجود می‌آورد و به‌طور کلی کنترل عمومی بدن درگیر می‌شود. میزان ترشح هورمون‌ها به‌طور کلی به‌وسیله دستگاه عصبی کنترل می‌شود و اساسا تنظیم میزان ترشح هورمون‌ها با مقدار خود هورمون به دو شکل مثبت و منفی انجام می‌شود. وقتی ما خسته هستیم بنا به‌دلیلی احساس کمبود قند در وجود ما هست که باعث می‌شود تعادل اعصاب‌مان را از دست بدهیم که یک محرک منفی باعث ایجاد پیامد منفی می‌شود. از این روست که ناشاد‌بودن برای بدن مخرب است چراکه انواع مختلفی از هورمون‌ها به‌صورت مداوم و شبانه‌روزی بر عملکردهای مختلف بدن ما، چه از نظر فیزیکی و چه منتالی تأثیر می‌گذارند و بعضی مستقیما روی رفتار ما و بعضی روی خلق و خوی ما اثر می‌گذارند.
هورمون‌های شادی
مهم‌ترین دلیلی که محرکی برای شادبودن ما در بیشترین ساعات شبانه‌روز است این است که بدن را تحریک کنیم تا انواع مختلف هورمون‌های شادی را ترشح کند که از طریق فعالیت‌های مختلفی نه‌فقط لبخند زدن ترشح می‌شوند. چراکه ترشح این هورمون‌ها باعث افزایش بهبود عملکرد ارگانیسم می‌شود. دوپامین یکی از هورمون‌های شادی است. وقتی احساس خوبی را تجربه می‌کنیم باعث می‌شود که یک رفتار خوشایند داشته باشیم و این انتقالدهنده عصبی، سیستم مربوط به دریافت پاداش را در مغز ما هدایت می‌کند. به‌عنوان مثال هنگامی‌‌که در محل کارتان مورد ستایش مدیر یا همکاران خود قرار می‌گیرید، مغز درواقع دوپامین خو‌شمزه‌ای به‌سمت شما پرتاب می‌کند و بعد از آن، لبریز از احساس جذاب سرخوشی می‌شوید؛ این احساس نیز باعث می‌شود رفتار خوشایندی داشته باشید.
سروتونین نیز یکی دیگر از هورمون‌های شادی زاست که باعث ایجاد خلق و خوی ضد‌افسردگی می‌شود و تقویت‌کننده خلق و خوست. یکی از عللی که پیاده‌روی یا ورزش حال‌تان را بهتر می‌کند، وجود همین انتقالدهنده عصبی شگفت‌انگیز است.
اکسی‌توسین هم یکی از هورمون‌های شادی‌بخش است. کارکرد این هورمون و انتقالدهنده عصبی با سطح رضایت فرد در زندگی ارتباط مؤثری دارد. این هورمون در فیزیولوژی و شادی زنان نسبت به مردان نقش مهم‌تری ایفا می‌کند. به‌خاطر داشته باشید که وقت‌گذراندن با دیگران، خانواده و دوستان نزدیک و بودن با عزیزان‌تان باعث تحریک ترشح اکسی‌توسین می‌شود.
استروژن هم به‌عنوان یکی دیگر از هورمون‌های شادی به شکل‌گیری سروتونین کمک می‌کند، از شما دربرابر تحریک‌پذیری و اضطراب محافظت می‌کند و باعث می‌شود خلق‌وخوی پایدارتری داشته باشید.
اما اگر ما به هر شکل ممکن استرس و ناشادکامی را در زندگی تجربه کنیم ترشح این هورمون‌ها به‌شدت تحت‌الشعاع قرار می‌گیرند و اتفاقات بدی را به‌بار خواهد آورند.
تقویت سیستم ایمنی بدن
شادکامی و شادی حالتی را براساس ترشح‌های هورمونی شادی‌آور به‌بار می‌آورد که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. از آنجا که ارگانیسم هوشمند به‌دنبال افزایش کارایی خود است و میل به بقا دارد به‌دنبال این است که سطح عملکرد مغزی خودش را در بالاترین حالت ممکن قرار دهد لذا احساس شادکامی و شادی باعث افزایش توان ایمنی فرد در برابر مشکلات پیش روی فرد مانند اجتماعی، اقتصادی یا فردی-عاطفی می‌شود. خندیدن یا داشتن احساس شادی موجب کاهش انواع بیماری‌ها و حتی موجب ایجاد تغییراتی در سیستم تنفسی ما می‌شود و به همین ترتیب مغز عملکرد بهتری خواهد داشت.
هر قدر ترشحاتی که درباره آن صحبت کردیم به سمت مثبت برود باعث کنترل استرس می‌شود و سطح آن را کاهش می‌دهد. به لحاظ علمی هم اثبات شده افرادی که می‌توانند خود را با خندیدن تخلیه کنند مغز را فریب می‌دهند. درواقع مغز نمی‌تواند تشخیص دهد که دلیل خندیدن واقعی است یا غیرواقعی. گویی به‌دنبال دلیل نیست.
افزایش هورمون‌های سرخوش‌کننده مانند اندروفین و کاهش هورمون کورتیزول باعث تنظیم وضعیت اضطراب و فشارها و انقباضات روانشناختی است.
وقتی در مورد ضرورت و چرایی شادی صحبت می‌کنیم یا ضرورت پرهیز از مشکلاتی که منتج به ایجاد افسردگی‌ها و اختلالات خلقی پایدار می‌شود صحبت از عملکرد مغز است که تحت‌تأثیر همین واکنش‌هاست. بدن انسان سرزمینی است که تا روزی زنده‌ایم در آن زندگی خواهیم کرد. پس هرکدام از ما با شناخت بهتری که می‌توانیم از خود داشته باشیم درنهایت می‌توانیم باعث شویم که وضعیت پایداری سلامتی‌مان تا روزی که زنده هستیم در حالت تضمین‌شده‌تری قرار گیرد.
