۰ نفر

سم آفلاتوکسین یا سم بی‌اعتمادی؟

۱ بهمن ۱۳۹۸، ۱۰:۲۴
کد خبر: 411266
سم آفلاتوکسین یا سم بی‌اعتمادی؟

این روزها دور دور کارشناسان تلویزیون است و اظهارنظرهای جنجالی‌شان. کمی بعد از سخنان یک مجری و دو میهمان در دو برنامه شبکه «افق»، حالا نوبت به یک کارشناس در حوزه بهداشت و ایمنی مواد غذایی رسیده تا در یک برنامه زنده تلویزیونی پرده از یک راز مهم بردارد؛ وجود سم آفلاتوکسین در شیرهای پاستوریزه.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، چیزی که این روزها به یکی از مهم‌ترین خبرهای مورد علاقه مردم تبدیل شده است و بسیاری می‌خواهند از صحت و سقم آن باخبر شوند. «بهادر حاجی‌محمدی» چند روز پیش با عنوان  «بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی» در برنامه‌ای‌ در شبکه سه سیما گفت: «وجود روغن پالم در لبنیات رسوایی‌ای بود که از سوی وزیر بهداشت وقت تأیید شد اما درباره وجود وایتکس در شیر جای نگرانی وجود ندارد و در صورتی که این امر مشاهده شده باشد، به صورت موردی است. به جای نگرانی و توجه به روغن پالم و وایتکس در فراورده‌های لبنی، مسئولان باید به سموم دیگری مانند آفلاتوکسین توجه کنند. بر اساس گزارش‌های موجود، میزان سم آفلاتوکسین موجود در شیرهای تولیدشده در استان تبریز 62 درصد، مشهد پنج درصد، شیراز 17 درصد، ساری 60 درصد و اردبیل 33 درصد است. متأسفانه یا خوشبختانه سرانه مصرف شیر در ایران بسیار کم است به همین دلیل پیش از اینکه بزرگ‌سالان در معرض خطر باشند، خطر اصلی متوجه کودکان و خردسالان است».  همین صحبت‌ها به تنهایی از یک رسانه فراگیر مانند تلویزیون کافی است تا بسیاری در سرتاسر کشور نگران شوند؛ به‌ویژه اینکه در این روزها مردم اخبار منفی و ناامیدکننده را بیشتر قبول می‌کنند. اکنون بسیاری به دنبال کشف حقیقت در این‌باره هستند و احتمالا تا آن زمان از مصرف شیر هم دست می‌کشند به‌ویژه در شهرهایی که طبق گفته کارشناس تلویزیونی، درصد سم آفلاتوکسین در آنها بیشتر بوده است. رفتار طبیعی مردم هم نشان می‌دهد حتی تکذیب این خبر می‌تواند صحت این شایعه را در ذهن مردم تقویت کند. از این‌رو تلاش‌های چند روز اخیر سازمان‌های مسئول در واکنش به اظهارات این کارشناس تلویزیونی  و تکذیب وجود سم آفلاتوکسین در شیر هم حداقل در باور عمومی راه به جایی نبرده و بدتر احتمالا بر تأیید آن در ذهن مردم هم مؤثرتر بوده است. سخنگوی سازمان غذا و دارو که متولی قانونی و رسمی بهداشت مواد غذایی در کشور است، اعلام کرد کشورهای مختلف حد مجاز متفاوتی برای مقدار موجود آفلاتوکسین در مواد غذایی مختلف دارند و استانداردهای ایران هم در این زمینه عموما در حد استانداردهای ایالات متحده تعریف شده است. همچنین رئیس این سازمان تأکید کرد اطلاعات ارائه‌شده درباره میزان آفلاتوکسین لبنیات قطعا غلط است. رئیس سازمان غذا و دارو هم نسبت به این ادعا واکنش نشان داد و گفت: توصیه اکید ما این است که مردم به تبلیغات سوء توجه نداشته باشند و مصرف شیر را متوقف نکنند. محمدرضا شانه‌ساز  با تأکید بر اینکه اطلاعات ارائه‌شده درباره میزان آفلاتوکسین لبنیات به‌طور قطع غلط است، گفت: با توجه به پایین‌بودن سرانه مصرف شیر در کشور که به کمتر از یک لیوان در روز می‌رسد، نمی‌توان خطر قطعی ناشی از کمبود مصرف لبنیات که همان پوکی استخوان است را با القای این اطلاعات غلط به یک خطر احتمالی تحت عنوان بالابودن آفلاتوکسین معاوضه کرد.

اما تفاوت کار اینجاست که یک کارشناس در یک رسانه فراگیر و در یک برنامه پربیننده این اظهارات را بیان کرده و مقام مسئول و متولی این امر در چند رسانه مجازی که فراگیری تلویزیون را ندارند، به آن واکنش نشان داده است. طبیعی است که کدام حرف در ذهن مخاطب اثر می‌گذارد. در اینجا درباره درست یا نادرست‌بودن وجود سم آفلاتوکسین در لبنیات سخن نمی‌گوییم. بلکه درباره شیوه‌های کشف حقیقت در این‌باره و از دل رسانه‌ای فراگیر و انحصاری حرف می‌زنیم؛ جایی که در آن سخنان یک «بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی» راحت‌تر از یک مقام مسئول و مطلع شنیده می‌شود. مثالی که موارد مشابهش را بارها دیده‌‌ایم که موجب بدبینی عمومی به یک مسئله شده است. همین چند روز پیش و در واکنش به جنجال ایجادشده درباره وجود آفلاتوکسین در شیر، عبدالله رمضانزاده، سخنگوی دولت سیدمحمد خاتمی، در حساب توییتری‌اش نوشت: در زمان دولت اصلاحات، صداوسیمای ضرغامی... به‌دروغ موضوع «گوشت‌های آلوده» را مطرح کرد و صنایع گوشت کشور و اغذیه‌فروشی‌ها را تا مرز ورشکستگی پیش برد. همه ماجرا دروغ بود. همین آقای رحمانی‌فضلی وزیر کشور کنونی معاون سیاسی صداوسیما بود».

ماجرا اینجا بیشتر در این‌باره است که صداوسیما چطور به اظهارات بدون منبع یک کارشناس تلویزیونی اعتماد می‌کند و مهم‌تر اینکه چطور کارشناس‌هایش را انتخاب می‌کند و آنتن گسترده تلویزیون را در اختیارشان قرار می‌دهد؟ در بسیاری از موارد مردم نگاهی به سواد یا مدرک یا عنوان کارشناس ندارند. همچنین در کار تأیید منبع هم نیستند و صرفا به دلیل مرجعیت صداوسیما حرف آن را قبول می‌کنند. از این‌رو بیان یک سخن ناروا ممکن است چنان ضربه‌ای به اعتماد عمومی بزند که تلاش‌های بعد از آن هم برای حل و فصل آن چندان مؤثر نباشد؛ آن هم در این روزها که خدشه‌دارشدن اعتماد عمومی یک چالش بزرگ است ولی به نظر نمی‌رسد کسی اهمیت آن را درک کرده باشد چراکه تلاشی برای ترمیم این اعتماد ازدست‌رفته دیده نمی‌شود.