به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، عده‌ای معتقد بودند موتور هواپیما در آسمان و تنها لحظاتی پس از پرواز آتش گرفته و منجر به سقوط شده و عده‌ای دیگر از برخورد موشک با هواپیما یا اقدام پدافند هوایی در هدف گرفتن آن صحبت می‌کردند؛ شایعاتی که از سوی مسئولان صنعت هوایی به طور قاطع تکذیب شده است. در این زمینه با کاپیتان محمدحسین جاویدپور، مدیر آموزش شرکت هلیکوپتری ایران و خلبان ایرباس شرکت هواپیمایی ماهان گفت‌و‌گویی انجام دادیم.
وی در علت این حادثه گفت: بررسی سانحه هوایی با دیدن چند عکس و فیلم و اظهار نظر افراد غیرکارشناس قابل تأمل نیست. به طور قطع تیم متخصص باید با بررسی CDR، FDR و کاک پیت رکوردر نتیجه کارشناسی را اعلام کنند. به طور کلی شواهد عینی، سابقه هواپیما، وضعیت خلبان(شرایط جسمی، روحی و میزان) یک به یک باید مورد ارزیابی قرار گیرد و به حرف هیچ کسی نمی‌توان راجع به سانحه بودن سقوط هواپیما یا برخورد موشک به آن اکتفا و اعتماد کرد.
این کارشناس هوایی در مورد احتمال برخورد موشک یا شلیک از طرف پدافند هوایی اظهار داشت: تجربه من نشان می‌دهد که احتمال چنین مسأله‌ای بسیار پایین است چرا که اگر چنین مسأله‌ای وجود داشت هواپیما در آسمان منفجر می‌شد و قطعات آن در همان زمان خرد شده و به پایین می‌ریخت و تقریباً احتمال آن بسیار کم است که در چنین مواردی بدنه هواپیما در یک محدوده به زمین اصابت کند. از طرفی پدافند هوایی برنامه پرواز همه هواپیماها را دارد و آنها یک نماینده در سیستم ATC(اطلاعات پروازها) دارند. ضمن اینکه فقط در چند مورد پدافند به سوی پروازها شلیک می‌کند. اول اینکه وضعیت قرمز باشد که هیچ پروازی صورت نمی‌گیرد و هر پروازی هم در مسیرهای قرمز حرکت کند مورد اصابت پدافند هوایی قرار می‌گیرد. دومین مورد پرواز بر مناطق ممنوعه است مناطقی مثل مراکز حساس نظامی - سیاسی که همه خلبانان می‌دانند که نباید در مناطق ممنوعه پرواز کنند. سانحه هوایی مربوط به اوکراین هم از این دو حالت خارج است یعنی نه وضعیت قرمزی بوده که خلبان از آن تمرد کرده باشد و نه در منطقه ممنوعه پرواز کرده که بخواهد مورد اصابت پدافند هوایی قرار بگیرد.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا خلبان نتوانسته با برج مراقبت صحبت و وضعیت را اعلام کند گفت: در بحث آموزش خلبانی، خلبانان باید 3 مسأله را درنظر داشته باشند. نخست اینکه پس از بروز یک حادثه ابتدا باید تمام تلاش خود را انجام بدهد تا هواپیما زمین نخورد حتی اگر هواپیما آتش گرفت یا بخشی از آن جدا شد. دومین نکته خلبان باید تشخیص بدهد اشکال از کجاست و در جهت حل آن تلاش کند و در مرحله بعدی اطلاع دادن به برج مراقبت است که به نظرم خلبان در حال انجام دو مرحله نخست بوده و کار به مرحله سوم نرسیده چون برای همه خلبان‌ها در سراسر دنیا دو مورد اول در اولویت است.
ما قبلاً هم چنین مواردی را داشتیم که هواپیما پس از تیک‌آف و برخاستن از باند فرودگاه دچار آتش‌سوزی شده است مانند ایلوشن 76 که چند سال پیش چند دقیقه پس از بلند شدن از باند فرودگاه ارومیه دچار آتش‌سوزی شد. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم چون هواپیمای خوبی بوده و عمر قطعات آن زیاد نبوده نباید این اتفاق می‌افتاد.
در بحث آتش گرفتن موتور هواپیماها سیستم به این صورت است که در ابتدا کپسول‌های اطفای حریق خود هواپیما به‌صورت اتومات عمل می‌کند و در صورت عمل نکردن خود خلبان اقدام به اطفای دستی می‌کند و در این پرواز به‌نظر می‌رسد خلبان متوجه آتش گرفتن موتورها شده اما قصد خاموش کردن و به زمین نخوردن هواپیما را داشته که بالا بودن شدت سانحه باعث شده هم نتواند گزارش وضعیت اضطراری را به برج مراقبت بدهد و هم کنترل هواپیما از دستش خارج شده است.
وی در ادامه افزود: هواپیماهای بوئینگ دو موتور دارند که در زیربال‌های هواپیما تعبیه شده‌اند و خلبان در طول مسیر قادر است آنها را ببیند. بنابراین اینگونه نبوده که خلبان متوجه آتش گرفتن موتورها نشده باشد. البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که گرمای موتور در هنگام پرواز آنقدر زیاد است که امکان دارد پس‌از اطفای حریق موتور باز هم انفجار صورت گیرد.
کاپیتان جاویدپور درباره مسئولیت بررسی جعبه سیاه گفت: از جهت قوانین بین‌المللی این کار برعهده کشوری است که در آن سانحه رخ داده باشد. بنابراین سازمان هواپیمایی کشوری می‌تواند جعبه سیاه این هواپیما را باز کند. البته بررسی محتویات آن باید از سوی کشوری صورت گیرد که تکنولوژی خواندن آن را داشته باشد که ما در حال حاضر این تکنولوژی را نداریم و نمی‌توانیم همه محتویات آن را به‌طور کامل بررسی کنیم.
هر هواپیما کتابی دارد که از ورود به چرخه پرواز تا تعمیراتی که روی آن انجام شده و تعویض‌های قطعات آن ثبت شده است. بنابراین پس از بررسی جعبه سیاه باید کتاب پروازی آن هواپیما هم مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد و نتیجه به‌صورت کارشناسی شده از سوی متخصصان اعلام شود.
