به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرهیختگان، دانشجویانی که مقطع دکتری را سپری می‌کنند باید به حدی از خلاقیت و توانمندی رسیده باشند که بتوانند صاحب ایده و نظر باشند و مقالاتی را ارائه دهند که بتواند در سطح جهانی مطرح شده و افتخاری را برای آنها رقم بزند. مساله ارائه مقاله در داخل کشور برای دانشجویان دکتری و کسانی که باید در جلسه مصاحبه دکتری شرکت کنند، امری حیاتی است و به نوعی، پذیرش آنها در این جلسه تا حد زیادی به همین مقالات بستگی دارد. اما آیا ارائه مقاله به ثبت‌رسیده در مجلات و سایت‌های معتبر در دانشگاه‌های دنیا به همین اندازه اهمیت دارد؟
به گزارش postgrad، در دنیا بر این اساس که دانشــجــو در کــــدام دانشگــاه تحصیل می‌کند، شـرایط متفاوتی را تجــربه خواهد کــــرد. اما نکته مشــترکی که در این بین وجود دارد این است که اگر فردی بخواهد در دنیای آکادمیک جایی داشته باشد و روند رو به رشد خود را ادامه دهد یک راه بیشتر ندارد که با یک شعار عنوان می‌شود: «انتشار مقاله یا نابودی». این شعار نشان می‌دهد حتی دنیای آکادمیک در پیچیده‌ترین حالت ممکن، طبق اصولی‌ترین تئوری‌های تکامل عمل می‌کند؛ بقای برترین‌ها؛ به این معنا که برترین‌ها به انتشار مقاله می‌پردازند و در فرآیند آکادمیک باقی می‌مانند و ضعیف‌ترها مقاله‌ای منتشر نمی‌کنند که درنتیجه به حذف آنها منجر می‌شود. دانشجویان مقطع دکتری با این انگیزه وارد این دوره می‌شوند که عنوان دکتری را به دست آورند اما خیلی زود به این نتیجه می‌رسند که لقب، ایده خوبی برای قرار گرفتن در این مسیر نبوده است. اگرچه انتشار مقاله در دوره آکادمیک دانشگاهی اهمیت بالایی دارد، درک اهمیت انتشار مقاله در دوران مطالعات مقطع دکتری مساله مبهمی است. معمولا به این شکل است که نتیجه رساله دکتری در انتهای کار باید در قالب یک مقاله تحقیقاتی در مجلات تخصصی مربوط به حوزه موردنظر به چاپ برسد.
ISI چیست؟
«موسسه اطلاعات علمی» یا همان ISI یک سرویس انتشار مقالات آکادمیک محسوب می‌شود و از سال 1960 آغاز به کار کرده است. موسسه ISI داده‌های مستند هزاران مجله آکادمیک و علمی را دربرمی‌گیرد که شاخص‌های معتبری در آن به کار می‌رود و دانشمندان و محققان می‌توانند در میان حجم زیاد مقالات، مستندترین آنها را پیدا کنند. بیش از 14هزار مجله در فهرست ISI نگهداری می‌شود که در این میان، 1100 مجله را مجلات هنر و علوم انسانی و مجلات علمی تشکیل می‌دهند و دیگر مجلات هم به ریاضیات، مهندسی، بیولوژی، شیمی و فیزیک و... اختصاص پیدا می‌کند. هدف اصلی جمع‌آوری این مقالات استنادهایی است که به آنها می‌شود و نیز نظراتی است که به آنها اعمال می‌شود.
روند رقابتی
چاپ مقاله دکتری از آنجایی حائزاهمیت است که یک دانشجوی مقطع دکتری را در رقابت با دیگر دانشجویان قرار می‌دهد و نشان می‌دهد فرد تا چه اندازه نسبت به تحقیق و کاری که انجام داده، تسط دارد و می‌تواند در این زمینه پیشرفت کند. در بعضی کشورها، با جمع‌آوری مقالات محدود منتشرشده هم می‌توان موفق به کسب دکتری شد که این روند در کشورهایی چون استرالیا و بسیاری از دانشگاه‌های انگلیس به چشم می‌خورد. این دانشگاه‌ها دانشجویان مقاطع دکتری را به نوشتن مقاله‌هایی براساس رساله دکتری ترغیب می‌کنند. البته بر اساس بررسی های ما کمتر دانشگاه هایی در دنیا قید ارائه مقالات «ISI» را ذکر کرده اند.
«ریمونـــــد جیمـــز‌ریچی»، فارغ‌التحصیل دکتری علوم گیاهی از دانشگاه «شاهزاده سونگ کلا» درحال حاضر به‌عنوان استادیار و عضو هیات‌علمی در همین دانشگاه مشغول تدریس در گروه فناوری و محیط‌زیست است. این دانشگاه اولین دانشگاه در جنوب تایلند محسوب می‌شود. او درباره الزام دانشگاه‌ها نسبت به ارائه مقالات بین‌المللی از سوی دانشجویان مقاطع دکتری معتقد است که این مساله تا حد زیادی به نوع رشته دکتری، کشور و رشته تحقیقاتی بستگی دارد. او مقطع پسادکتری خود را در آمریکا گذرانده و معتقد است بیشتر فارغ‌التحصیلان دکتری که در آمریکا تحصیل کرده‌اند، هیچ مقاله‌ای از رساله دکتری منتشر نمی‌کنند. دلیل اصلی هم به این مربوط می‌شود که برنامه‌های دکتری در آمریکا جزء بزرگی از آموزش عالی این کشور را به خود اختصاص می‌دهد و رساله آنها در مقایسه با مقطع دکتری در استرالیا و انگلیس بسیار محدود است، چراکه مقاطع دکتری در استرالیا و انگلیس مجالی برای صرف وقت ندارند. البته در برخی از کشورها الزام به ارائه مقالات وجود دارد، به طور مثال در استرالیا، انتظار می‌رود هر دانشجوی فارغ‌التحصیل دکتری بین سه تا پنج مقاله ISI در ارتباط با رساله دکتری خود ارائه دهد تا بتواند نمره قبولی مصاحبه دکتری را کسب کند. اما نکته مهمی که باید در این مقالات رعایت شود این است که نویسنده مقاله یک نفر باشد یا در صورتی که مقاله چند نویسنده دارد، نویسنده اصلی، خود دانشجو باشد؛ در غیر این صورت، نمره حد نصاب به دانشجو تعلق نمی‌گیرد. به گفته او، در بیشتر دانشگاه‌های استرالیا این‌گونه عمل می‌شود که مجموعه‌ای از مقالات به‌عنوان مقالات ارائه‌شده در جلسه مصاحبه دکتری ارائه می‌شود.
کمیت مهم نیست
در بسیاری از کشورهای دنیا حرف بر سر این است که دانشجویان مقطع دکتری پیش از فارغ‌التحصیلی چه مقالاتی باید ارائه دهند تا بتوانند این سد را به راحتی پشت‌سر بگذارند. برخی دانشجویان از این موضوع شکایت دارند که ناظران آنها را از انتشار مقاله بازمی‌دارند. سناریویی که بیش از همه در این میان مطرح می‌شود، این‌گونه است که ناظران به دنبال آن هستند که دانشجویان دکتری تعداد مقاله بیشتری را در مجلات بیشتر منتشر کنند تا این دوره را هم پیش برده و فارغ‌التحصیل شوند. ناظران الزام چاپ مقاله را یکی از موارد ضروری برای فارغ‌التحصیلی در مقطع دکتری می‌دانند. دکتری به‌عنوان بدنه مستقل تحقیق تعریف می‌شود که توسط دانشجو انجام شده و از سوی کمیته دکتری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اگر دانشجو تحقیق پیشنهادشده را طی دفاع پروپوزال به درستی انجام داده و نتیجه کار را در قالب رساله دکتری آماده کرده باشد، کمیته دکتری باید تحقیق انجام‌شده را ارزیابی کرده و در صورت کافی بودن مستندات و کسب کیفیت موردنظر، نمره لازم را به رساله دانشجو بدهد.
چاپ مقالات برای فارغ‌التحصیلی مقطع دکتری راهی برای ساخت پروفایل آکادمیک و چالشی منحصربه‌فرد برای دانشجویان به شمار می‌رود. مقالات منتشرشده، به نوعی فضای علمی جهان را شامل می‌شوند. کیفیت و کمیت مقالاتی که یک محقق منتشر می‌کند روی برنامه‌های شغلی، برنامه‌های کاربردی، بررسی عملکرد و تبلیغات تاثیر می‌گذارد.
به گزارش مدرسه اقتصاد و علوم سیاسی لندن، بسیاری از دانشگاه‌های دنیا به دلیل تاثیری که انتشار مقالات دانشجویان دکتری در روند پیشبرد سطح علمی جهان دارد، آن را جزء الزامات فارغ‌التحصیلی دانشجویان مقاطع دکتری می‌دانند اما به درستی نمی‌توان تعداد مقالات را اعلام کرد. تعداد مقالات خواسته‌شده در دانشگاه‌های مختلف، متغیر است؛ به‌عنوان مثال، دانشجویان دکتری در استرالیا ملزم به ارائه چهار تا پنج مقاله هستند اما این تعداد در برخی دانشگاه‌های دنیا بین یک تا 12 مقاله در نوسان است. البته چاپ مقاله ضمانتی بر پذیرش دوره دکتری نیست و کیفیت بسیار مهم‌تر از کمیت است.
به هرحال آنچه از تحقیق‌های صورت‌گرفته برداشت می‌شود این است که اساتید و دانشگاه‌های مطرح الزام قطعی برای انتشار یک یا چند مقاله ISI به‌عنوان یک شرط ارتقای تحصیلی یا شغلی در هیات‌علمی نیست و قیود دیگر ازجمله الزام به کیفیت مقالات در اولویت فعالیت‌های تحقیقی دانشجویان است.
