بلبشوی نوبت گیری بیمارستانی

10شماره اول برای کارکنان!  

این پزشک متخصص روماتولوژی مطب ندارد و بیماران ناچارند به بیمارستان مراجعه کنند. هر روز 25 نوبت تلفنی داده می شود و تمام نوبت ها هم 10 دقیقه ای تمام می شود. هر طور که محاسبه می کنم با احتساب مدت زمانی که منشی تلفن گویا صحبت می کند نباید 25 شماره طی این مدت کوتاه تمام شود. در حال محاسبه زمان هستم که صدای منشی را می شنوم که می گوید: «12-10 شماره اول برای کارکنان بیمارستان است، بیماران بعد از این شماره می توانند نوبت بگیرند.» مرد جوان این را که می شنود با تندی می گوید: به ما می گویند حتما باید از ساعت 2.5 این جا باشیم تا نوبتمان حفظ شود، نوبت های آخر را هم به ما می دهید، مگر چند نفر از کارکنان بیمارستان، بیماری مرتبط دارند که هر روز این میزان را به آن ها اختصاص می دهید؟ اصلا چرا نوبت های اول را به آن ها اختصاص داده اید؟

صدای یکی دیگر از بیماران هم در می آید«من نفر بیستم هستم، از ساعت 5/2 این جا نشسته‌ام ، الان 5 ساعت است، چرا نوبت های اول را به بیماران نمی  دهید که معطل نشوند؟» اصلا چرا یک خط تلفن آن هم برای چند پزشک؟ راحت بگویید مردم را سرکار گذاشته اید! منشی جواب درستی نمی دهد. احتمالا جوابی ندارد...

از پزشکی که پشت در اتاقش این همه اعتراض وجود دارد، می پرسم چرا سامانه نوبت دهی این اندازه مشکل دارد و چرا اجازه نمی دهید بیمار متناسب با نوبتی که دریافت کرده به بیمارستان مراجعه کند؟ دکتر احمدزاده می گوید: «گاهی بیماران با وجود آن که نوبت گرفته اند اما مراجعه نمی کنند و عملا وقتشان می سوزد ، ما می خواهیم اگر بیماری نیامد لااقل بتوانیم به برخی افراد که به صورت حضوری به این جا مراجعه می کنند، وقت بدهیم. به هر حال راه دیگری وجود ندارد.» این  متخصص روماتولوژی به هیچ عنوان حتی زیربار نمی رود به کسانی که بنا به توصیه خودش باید دوباره مراجعه کنند به صورت حضوری وقت داده شود تا شاید این بیماران گرفتار نوبت گیری تلفنی نشوند.

باز هم انتظار

بوستان نهم پاسداران تهران، از آن خیابان هایی است که بیماران زیادی را به خود دیده است. تا چند سال پیش بیماران باید از شب پشت نرده های بیمارستان می خوابیدند تا شبانه نوبت بگیرند اما اکنون تقریبا این بساط برچیده شده است اما این به معنای آن نیست که تمام مشکلات نوبت گیری حل شده است. الان به غیر از یکی دو تخصص که نحوه نوبت گیری آن حضوری است، بقیه موارد باید تلفنی انجام شود. اما همان هم گرفتاری های خودش را دارد. سالن چشم پزشکی آن قدر شلوغ است که برخی ها ایستاده منتظر هستند. یکی از بیماران می گوید: یک هفته به دنبال نوبت بودم تا بالاخره  برای امروز موفق شدم که البته شرایط را می بینید، بیشتر از دو ساعت است که این جا منتظر ایستاده ام. او سپس ادامه می دهد: البته چندی قبل به دلیل مشکل کلیه تماس تلفنی گرفتم تا نوبت بگیرم ولی نوبت گیری تلفنی امکان پذیر نبود و من ناچار شدم از ورامین به تهران بیایم ولی آن روز هم نتوانستم نوبت بگیرم. بنابراین اگر چه سامانه تلفنی بیمارستان هم مشکلات خود را دارد اما  از مراجعه حضوری بهتر است.فاطمی هم که یک شب در راه بوده تا برای بیماری پوستی‌اش به بیمارستانی در شمال تهران بیاید، می گوید: من از نحوه نوبت دهی بیمارستان مطلع نبودم اما پس از مراجعه به بیمارستان متوجه شدم باید به صورت تلفنی آن هم برای روز بعد نوبت بگیرم. وی ادامه داد: با آن که تلاش کردم  راس ساعت مقرر با مرکز تلفن بیمارستان ارتباط برقرار کنم اما شماره دائم اشغال بود. وقتی هم که اپراتور تلفن را پاسخ داد اعلام کرد پزشک تا 25 نفر را ویزیت می کند و نوبت ها تمام شده است و سرانجام بعد از چهار روز موفق به دریافت نوبت شدم.

نوبت دهی حضوری همچنان ادامه دارد

در حالی که سامانه نوبت دهی برخی بیمارستان ها به صورت تلفنی است اما هنوز هم برخی بیمارستان ها به صورت حضوری نوبت می دهند و بیماران ناچارند از ساعات اول صبح و حتی از نیمه های شب، پشت در مراکز درمانی به دنبال دریافت نوبت باشند. محمدی که از ساعت 5 صبح در بیرون بیمارستانی در شرق تهران منتظر دریافت نوبت بوده است، می گوید:نوبت دهی در این بیمارستان به صورت حضوری است وبیماران از نیمه های شب در خارج ازاین مرکز درمانی در انتظار هستند. ساعت 6 صبح نگهبان مجموعه کاغذی را به در می چسباند و بیماران باید به ترتیب نام خود را بر روی آن بنویسند بنابراین اگر کمی دیر مراجعه کنیم عملا از ویزیت پزشک هم محروم می شویم.

 حرف مردم

بلبشوی نوبت گیری بیمارستانی فقط گریبانگیر تهرانی ها نیست. شهرهای بزرگ دیگر و حتی شهرهای کوچک تر هم از این شرایط بی نصیب نیستند. کافی است کمی پای درددل های مردم بنشینی تا آن ها از ساعت ها و روزهایی بگویند که برای نوبت گرفتن، وقت خود را کنار تلفن گذرانده اند. یکی از شهروندان مشهدی از پاسخگو نبودن مراکزبهداشت منطقه طلاب مشهد به شدت گله مند است و در پیامکی گفته است:«بارها برای دریافت نوبت، انجام آزمایش و تست های ورزشی با مراکز بهداشتی این منطقه تماس گرفته ام اما هیچ کس جوابگوی ارباب رجوع نیست، نوبت گیری تلفنی بسیار مشکل است و برای نوبت گیری حضوری نیز در هر ساعتی  از روز که مراجعه می کنم  در پاسخ می گویند نوبت تمام شده، دکترنداریم یا حواله مان می دهند به نوبت گیری تلفنی  که آن هم مصیبت های خاص خود را دارد.»شهروند دیگری هم از نابسامانی نوبت گیری برای مراکز تامین اجتماعی می گوید و از درد دندانی که یک سال است آن را تحمل می کند! وی اظهار می کند: یک سال است که از درد دندان کلافه شده ام و هرزمان خواستم با شماره تماسی که سازمان تامین اجتماعی در اختیار مردم قرار داده تماس بگیرم موفق نشدم. این مسئله نه تنها مشکل من بلکه حرف بسیاری از همشهری هایم است که با همین وضعیت روبه رو شده اند.  وی ادامه می دهد: مدت زمان دریافت نوبت تلفنی فقط 5 دقیقه است که تمام این مدت تلفن اشغال است بعد از آن هم  تلفن گویا، درپاسخ به تماس اعلام می کند نوبت تکمیل است! او سپس به مسئولان تامین اجتماعی پیشنهاد می کند برای امتحان یک روزصبح را به گرفتن شماره از درمانگاه ها یا بیمارستان های تامین اجتماعی اختصاص دهند تا درد مردم رابیشتر درک کنند!

البته مشکل به همین جا ختم نمی شود بلکه آن هایی هم که موفق به دریافت نوبت شده اند باید در انتظار مشکلات دیگری باشند. یکی از شهروندان مشهدی توضیح می دهد: چند روز پیش بعد از یک هفته نشستن پای تلفن برای نوبت گرفتن، بالاخره توانستم در بیمارستان فارابی برای پزشک متخصص قلب نوبت بگیرم اما در روز مورد نظر، پزشک متخصص تا دو ساعت بعد نیامد و رئیس بخش هم در بیمارستان نبود تا پاسخگوی این وضعیت باشد و تمام بیماران که معمولا سالمند هم بودند با سختی انتظار کشیدند. بیمار دیگری هم از بی نظمی حضور پزشکان بیمارستان طالقانی می گوید و این که با وجود دریافت نوبت اینترنتی، پزشک با 3 ساعت تاخیر به بیمارستان آمده است.

گویا وضعیت نوبت دهی در شهر گناباد هم  شرایط بسامانی ندارد. یکی از شهروندان گنابادی اظهار می کند: «به نظر شما اگر در یک شهرستان 80هزارنفری پس از دو هفته تماس تلفنی نتوان نوبت چشم پزشک گرفت باید چه کار کرد؟ ما حتی از این شرایط به فرمانداری هم شکایت کرده ایم اما تاثیری نداشته است! دلم می خواهد یکی از آقایان خودش را جای ما بگذارد وبگوید وقتی چشم همسرش درد می گیرد و پزشکی در دسترس نیست و نمی توان از یک متخصص در بیمارستانی دولتی نوبت گرفت، باید چه کار کرد.»یکی دیگر از بیماران نیز که از ناکامی برای دریافت نوبت خسته شده است با عصبانیت می گوید: 36 روز است که نتوانسته ام در بیمارستان تخصصی خاتم الانبیا(ص) نوبت اینترنتی بگیرم و هیچ مسئولی هم به این شرایط رسیدگی نمی کند.

فقط اینترنتی نوبت می دهیم

از مشکلات دریافت نوبت تلفنی که بگذریم، این که برخی از بیمارستان ها فقط و فقط از طریق سامانه اینترنتی نوبت می دهند، به نظر عجیب می آید! آن هم در شهرهایی که مراجعان زیادی از روستاها دارند. یکی از اهالی شهر خواف می گوید: « برای متخصصان کلینیک بیمارستان 22 بهمن شهرستان خواف فقط امکان دریافت نوبت اینترنتی و حضوری وجود دارد که این امر با توجه به  نبود امکانات کافی و در دسترس نبودن اینترنت برای همه بخصوص در روستاهای اطراف، عملا دریافت نوبت را با مشکل مواجه کرده است.»مردم روستای ده خطیب هم همین گله مندی را دارند، این که به دلیل نبود اینترنت در روستایشان برای دریافت اینترنتی نوبت گرفتار مشقت زیادی می شوند. یکی از اهالی این روستا توضیح می دهد: روستای ما از اینترنت بی بهره است . برای گرفتن نوبت در کلینیک بیمارستانی باید 10 هزارتومان کرایه بدهیم تا به نزدیک ترین شهرستانی که اینترنت دارد، برویم و بعد هم  2هزارتومان برای گرفتن نوبت ازکافی نت و استفاده از خدمات آن پرداخت کنیم. این درحالی است که تلفن در اختیار همه مردم هست و در صورت نیاز به مراجعه به پزشک و بیمارستان، به آن دسترسی بیشتری دارند.

شرمنده مردم هستیم

این مشکلات و معضلات نوبت گیری باعث شده تا بیماران نه تنها مجبور به تحمل درد بیماری باشند بلکه پیش از آن که به  بازیافتن سلامتی خود فکر کنند، در حسرت دریافت نوبت گرفتار شوند. وقتی این گرفتاری مردم را با سخنگوی وزارت بهداشت در میان گذاشتیم شاید بیشترین پاسخی که از برنامه های وزارت بهداشت برای سامان دهی این وضعیت دریافت کردیم این بود که « درمورد نوبت دهی در بعضی از بیمارستان ها شرمنده مردم هستیم». ایرج حریرچی البته توضیحات بیشتری هم می دهد: وضعیت نابسامان نوبت دهی بیمارستانی دو علت دارد. یکی، علت زمینه ای است. به عنوان مثال ما درمانگاهی داریم که پزشک باید  هر روز 20بیمار را ببیند ولی 70-60 بیمار ویزیت می شوند. این مسئله از آن رو اتفاق می افتد که درمانگاه های دولتی و تخصصی و فوق تخصصی دولتی کم هستند و قیمت بخش خصوصی هم بالاست و البته بیشتر بیمارستان های ما آموزشی هستند و مردم ترجیح می دهند با توجه به هزینه کمتری که پرداخت می کنند به این بیمارستان ها مراجعه کنند. سخنگوی وزارت بهداشت راه حل مشکلات این بخش را گسترش کلینیک های ویژه بیان می کند و می افزاید: در تلاش هستیم با افزایش کلینیک ها مشکلات مردم را کاهش دهیم. به تازگی یک کلینیک ویژه در مشکین شهر با پیشرفت فیزیکی 98 درصد احداث شده که خوشبختانه از امکانات و شرایط بسیار مطلوبی برخوردار است به نحوی که به اعتقاد من 90 درصد مطب های خصوصی تهران هم کیفیت این کلینیک را ندارند. کلینیکی هم در اهر احداث شده است ضمن آن که در حال ایجاد  253 کلینیک دیگر هستیم. حریرچی با اشاره به این که این مشکل بیشتر شهرهای بزرگ است، می گوید: ما زمین نداریم ، وسعمان نمی رسد که زمین بخریم و منابعمان هم اجازه نمی دهد البته به جاهای مختلفی مراجعه کرده ایم. وی خاطرنشان می کند: یکسری هم اشکالات خود ماست. ما بهترین روشی که توصیه می کنیم این است که نوبت به صورت غیرحضوری از طریق اینترنت، موبایل و تلفن داده شود. اما گاهی زیرساخت نداریم و گاهی هم در برخی استان ها که این روش ها را اجرا کرده اند پیش آمده که یک نفر نوبت گرفته و نیامده است . از طرفی بعضی از پزشکان ما مسئولیت های زیادی برعهده دارند  بنابراین، این ها مشکلاتی است که نمی توان نادیده گرفت.حریرچی تاکید می کند: البته این اشکال کاملا وارد است و باید تلاش کنیم وضعیت بهتر شود.

فقط معطل کردن بیماران

در عین حال مشکلات نوبت دهی در بیمارستان ها به نحوی است که به گفته یکی از پزشکان مقیم در یکی از بیمارستان های دولتی تهران، تعداد ومراجعات زیاد بیماران به خصوص پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت و همچنین کمبود جا باعث این موضوع شده است. رستمی با اشاره به روش های مختلف نوبت دهی به صورت تلفنی، اینترنتی و حضوری اظهار می کند: استفاده از اینترنت در تمام مناطق کشور میسر نیست، علاوه بر آن در روستاها یا مناطق دورتر یا حتی در بین افراد مسن امکان ترویج  واستفاده از این  روش مهیا نیست.وی نوبت دهی تلفنی را هم نابسامان ارزیابی می کند ومی افزاید : متاسفانه وضعیت ارتباط تلفنی برای دریافت نوبت، جز معطل کردن بیماران اثر دیگری ندارد و آن ها را گرفتار انتظارهای طولانی می کند. وی خاطرنشان می کند: احداث بیمارستان های جدید، افزایش تعداد پزشکان متخصص و همچنین راه اندازی کلینیک های تخصصی و سامانه ارجاع می تواند به سروسامان دادن این وضعیت کمک کند هر چند به نظر می رسد این موضوع هنوز دغدغه اصلی مسئولان وزارت بهداشت و درمان نیست.به گفته وی عملیاتی شدن طرح کلینیک‌های تخصصی می تواند نه تنها  بخشی از مشکلات نوبت دهی برای ویزیت بیماران را برطرف کند بلکه با ارائه خدمات تخصصی به بیماران از این طریق، عملا بیماران نیز با آسودگی بیشتری روند درمان خود را می گذرانند.به هر صورت از زمانی که بنا شد تا بیمارستان ها و درمانگاه ها به سامانه نوبت دهی تجهیز شوند قرار بر این بود که ضمن جلوگیری از پذیرش بیش از حد ظرفیت، از اتلاف وقت مراجعان و بیماران هم جلوگیری شود. اما با توجه به محقق نشدن این هدف، جای تعجب است مسئولانی که توانسته اند طرح بزرگی چون طرح تحول نظام سلامت را در کشور پیاده کنند، چگونه اکنون از پس اجرای مطلوب طرح سامانه نوبت دهی بر نمی آیند!