موج شبکه‌های اجتماعی نیز همچون گذشته، همراهشان شده است تا برای بی‌خانمان‌هایی که این روزها آمار «غیر رسمی»شان از 10 تا 30 هزار نفر متغیر است، «باز شدن درهای مساجد» به‌عنوان یک راه حل منطقی پیشنهاد شود. برخی کاربران که در این روزها با مشاهده کارتن خواب‌های معتاد روی یک تکه مقوا و لا به لای تکه پارچه‌های کهنه و فرسوده در گوشه گوشه شهر به ستوه آمده و ناراحت و نگران شده‌اند، معتقدند که می‌توان با باز گذاشتن در مساجد در ساعات پایانی شب، با یک وعده غذای گرم و یک جای خواب نرم، چهره شهر را از بی‌رحمی‌های زمانه پاک کرد، درست شبیه کاری که کلیساها در کشورهای دیگر برای اسکان دادن موقت بی‌خانمان‌ها در فصل سرما انجام می‌دهند و در مقابل عده‌ای بر این باوربودند که مسجد جای خواب کارتن خواب‌های معتاد نیست. با این حال سؤال اینجاست که آیا ظرفیت مددسراهای شهرداری تهران یا سرپناه‌های سازمان بهزیستی یا حتی گرمخانه‌های ستاد مواد مخدر کفاف بی‌سرپناه‌ها و کارتن خواب‌های شهر تهران را می‌دهد؟
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران در این باره با تأکید بر اینکه در این چند روز با توجه به سوز هوا و سرمای بی‌سابقه آذرماه، ظرفیت مددسراها افزایش یافته است، می‌گوید: ظرفیت 16 مددسرای شهرداری بالغ بر 2 هزار تخت است که در سه‌شنبه شب همین هفته بیش از هزار و 400 تخت اشغال شد. وی با بیان اینکه در شهر تهران هم‌اکنون 11 مددسرا در شرایط عادی و 5 مددسرا نیز در شرایط اضطراری فعال هستند، می‌گوید: علاوه بر این 2 همراه سرا نیز برای همراهان بیمار در بیمارستان‌های امام خمینی و بیمارستان مفید راه‌اندازی کرده‌ایم که حدود 200 نفر ظرفیت دارد.
قدیمی با اشاره به همکاری وزارت بهداشت برای درمان کارتن خواب‌های معتاد در مددسراها می‌گوید: امسال در مددسراها از صبح تا شب به روی مددجوها باز است، به این صورت که از صبح خدمات کاهش آسیب و در شب نیز خدمات هتلینگ از جمله غذای گرم و استحمام به مراجعه‌کنندگان ارائه می‌شود.
وی با بیان اینکه افرادی که هیچ سرپناهی ندارند می‌توانند طی شبانه روز در این مددسراها اسکان داده شوند، تأکید می‌کند: طبق قانون نگهداری کارتن خواب‌ها با شهرداری تهران است که شهرداری علاوه بر وعده‌های غذایی، در متادون درمانی معتادان در این مددسراها نیز مشارکت دارد.
مدیر عامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران همچنین به معتادان کارتن خوابی اشاره می‌کند که به‌عنوان همراهان بیمار، در کنار بیمارستان‌هایی مثل بیمارستان شریعتی چادر زده و براحتی زندگی می‌کنند. وی می‌گوید: دیروز صبح به چند چادری که در اطراف این بیمارستان در خیابان امیرآباد شمالی زده بودند، رفتیم و متأسفانه دیدیم که هر 12 نفر معتاد بودند و در این چند روز هم از سوی خیرین به‌عنوان همراهان بیماران غذای گرم و خدمات دریافت می‌کردند. البته کار ساماندهی این افراد با ستاد مواد مخدر بود، ما نیز هماهنگی‌های لازم را در این زمینه با آنها انجام دادیم. وی همچنین به 3 مرکز ماده 15 با ظرفیت 600 تخت اشاره می کند و می‌گوید: مرکز سعید آباد جاجرود، آفتاب امید خاور شهر و ایمان رهیافتگان جاده آزادگان، سه مرکزی هستند که طبق استانداردهای روز پذیرای معتادان ماده 15 یا خود معرف‌ها هستند، اما متأسفانه فقط از 20 درصد ظرفیت این مراکز استفاده می‌شود و 80 درصد خالی است که برخی مواقع به معتادان ماده 16 (ترک اجباری) اختصاص می‌یابد.
قدیمی البته به افزایش 30 درصدی پرسنل و واحدهای گشت شهرداری تهران هم اشاره کرده و در این باره از همکاری کلانتری‌ها برای نخستین بار برای جمع‌آوری کارتن خواب‌ها از سطح شهر خبر می‌دهد.
وی می‌گوید: شهرداری به صورت ویژه، ستادهای اجرایی در مناطق راه‌اندازی کرده است که در این 3 روز کلانتری‌ها هم به کمک شهرداری آمده‌اند.به طوری که طی چند شب گذشته، حدود 60 نفر مددجو از میوه و تره بار مرکزی با اتوبوس به مددسرای خاوران منتقل شدند تا مراحل گندزدایی را انجام دهند.
قدیمی به کلونی‌های آسیب در حاشیه شهر همچون خلازیر، دره فرحزاد و کوهسار سمت شهرک رضویه هم اشاره کرده و می‌گوید که در هر کلونی حداقل 300 تا 400 مددجو اتراق کرده‌اند که همگی جزو ماده 16 هستند. خوشبختانه پلیس مواد مخدر، هفته گذشته، دره فرحزاد را پاکسازی کرد و همه این افراد به مرکز سعید آباد منتقل شدند.
ضرورت وجود مراکز نگهداری به همراه ارائه خدمات مددکاری
مجید رضا‌زاده رئیس مرکز توسعه، پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی هم در این باره می‌گوید: به هر حال باید مشکل کسی که به نوعی به سرپناه نیاز دارد با هر روشی مرتفع شود منتهی باید سالم ترین مدل باشد و بتواند خدمات مفید به فرد ارائه دهد.وی می‌افزاید: در حال حاضرسازمان بهزیستی با راه‌اندازی سر پناه با هدف کاهش آسیب اعتیاد و آموزش،همچنین ارائه سایر خدمات مثل در اختیار گذاشتن، الکل، پنبه و... توانسته است افراد معتاد را پناه دهد ولی افرادی که در گرمخانه‌ها نگهداری می‌شوند صرفاً به منظور نگهداری از آنها و تنها دادن غذای گرم است در حالی که این کافی نیست و باید در کنار آن خدمات مددکاری نیز ارائه شود.به گفته رضا‌زاده، اگر مراکز بهزیستی، شهرداری و وزارت بهداشت کفاف نگهداری از افراد معتاد را نمی‌دهد لازم است مراکز بیشتری مثل مساجد به این امر اختصاص یابد که علاوه بر گرم بودن قوانین خود را هم داشته باشد. چون صرفاً گرم بودن مکان به تنهایی کافی نیست و ارائه خدمات مددکاری برای کنترل رفتارهای پر خطر و هدایت اعتیاد پر خطر به سمت کم خطر ضروری است.
اگر چه این مقام مسئول آمار دقیقی از تعداد افراد معتادی که در مراکز نگهداری می‌شوند ارائه نداد ولی اظهار می‌دارد: تعداد اینگونه افراد شناور است و با گرم و سرد شدن هوا تغییر می‌کند اما در 12 مرکز نگهداری ما (9 مرکز مردان و 3 مرکز زنان) که به‌صورت شبانه روزی خدمات ارائه می‌دهد تنها در سال گذشته 4 هزار و 100 نفر مرد و هزار و 100 زن نگهداری شدند. دکتر سیمین کاظمی، جامعه شناس، اما درباره پیشنهاد بازگذاشتن درهای مساجد به روی کارتن خواب ها این‌طور توضیح می‌دهد: چنین پیشنهادی به‌عنوان یک راه حل موقتی و اورژانسی که بی‌خانمان‌ها را از سرما برهاند، می‌تواند مؤثر باشد و جان آنها را نجات دهد. شاید یکی از دلایل این پیشنهاد، در دسترس بودن مساجد و رایگان بودن آنها به‌عنوان فضاهای عمومی است. از سوی دیگر چنین پیشنهادی حکایت از به بن‌بست خوردن حل معضل بی‌خانمانی و کارتن خوابی و پذیرش و عادی شدن آن دارد. چنین راه حلی نشان از آن دارد که با وجود طرح مکرر موضوع بی‌خانمانی، اراده‌ای برای مدیریت آن وجود نداشته و بخشی از شهروندان این جامعه آنقدر به حال خود رها شده‌اند که تنها تهدیدی مثل سرمای استخوان سوز این روزها ضرورت چاره اندیشی را یادآور شده است.او ادامه می‌دهد: بی‌خانمانی عریان‌ترین شکل فقر است که همیشه مقابل جامعه ماست و تا منابع جامعه به شکلی عادلانه توزیع نشود، این فقر عریان پوشیده نخواهد شد. کارتن خواب‌ها و بی‌خانمان ها بخشی از شهروندان جامعه هستند و از منابع موجود سهمی دارند که نادیده گرفته شده است.
کاظمی با بیان اینکه واقعیت آن است که راه حل‌های موقتی و مسکن‌هایی مثل پیشنهاد اسکان کارتن خواب ها در مساجد تنها برای مقطعی کوتاه مشکل را مخفی می‌کند، می گوید: این درحالی است که آسیب‌های اجتماعی نیاز به راه حل‌های جدی و بلند مدت و واقع بینانه دارند. مشکل کارتن خوابی تنها نداشتن سرپناه نیست، کارتن خواب انسانی است که همه چیزش را از دست داده و در محرومیت کامل است و از این‌رو نیاز دارد که زندگی‌اش از نو و با کمک جامعه و حکومت ساخته شود و حرمت انسانی‌اش احیا شود.
