البته این روزها نه تنها با عبور از خیابان انقلاب، بلکه در تمام سطح شهر شاهد حضور دستفروشانی هستیم که در کنار پیادهروها اقدام به فروش کتابهایی میکنند که یا از چرخه چاپ خارج شدهاند یا به نوعی وجود آنها در کشور غیرمجاز است؛ کتابهایی که سالهاست دیگر در کتابخانهها موجود نیستند و نامهای نویسندگان و شاعرانی را میبینیم که سالهاست نام آنها خط قرمز بازار نشر و چاپ شده است. یافتهها نشان میدهد که دستفروشی کتاب بهعنوان یک پدیده اجتماعی رواج یافته و به صورت چشمگیرتری در تهران، تبریز و ... متداول شده و عدهای از افراد را با ویژگیهای فردی - اجتماعی خاصی به سوی خود کشانده است.
نگاه1
فروش کتابهای قاچاق در مقابل کتاب فروشیها
محمود آموزگار ، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از کسب و کار ، به وضوح دیده میشود که کتابهای قاچاق در مقابل کتاب فروشی ناشران یا به صورت دستفروشی به فروش میرسد. قاچاق کتاب، صنعت نشر را هدف گرفته است و به جرات میتوان گفت که نیمی از بازار کتاب در اختیار قاچاقچیان کتاب قرار دارد و برای حل این مشکل به صورت جدی نیازمند کمکهای دولت، قوه قضائیه و نیروی انتظامی هستیم. متاسفانه این روزها شاهد این هستیم که در روز روشن، کتابفروشیها، کتابهای شان را جلوی کتابفروشیهای شان به صورت قاچاق و با چاپهای زیرزمینی عرضه میکنند و میفروشند.
البته باید گفت که برآورد دقیقی از حجم کتابهای قاچاق وجود ندارد و با توجه به گستردگی چاپ غیرقانونی آثار مجوزدار از وزارت ارشاد میتوان گفت که حجم کتابهای قاچاق به مرحله خطرناکی رسیده است بهطوری که نیمی از گردش مالی حوزه نشر را به خود اختصاص داده است.
ایجاد کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارت ارشاد، قوه قضائیه، نیروی انتظامی و اتحادیه کتاب فروشان و ناشران برای تهیه برنامه مدون جهت مقابله با پدیده قاچاق کتاب در دستور کار قرار دارد و با وجودی که قاچاق کتاب، صنعت نشر کشور را هدف گرفته، باید هرچه سریعتر برای ریشهکن کردن این پدیده شوم تدبیری اندیشیده شود.
نگاه 2
در بساط دستفروشان اغلب کتابهایی وجود دارد که دیگر مجوز چاپ ندارند
محمد... ، دستفروش کتاب
مردم این روزها برای هر کالایی به دنبال دستفروشان هستند و از آنها خرید میکنند اما درباره کتاب قضیه فرق میکند. در بساط دستفروشان اغلب کتابهایی وجود دارد که دیگر مجوز چاپ ندارند یا کتابهای نایاب و ممنوعهاند. مردم اصولا هر کتابی را که بیشتر به نظرشان جالب باشد، میخرند.
هر انسانی نیازمند گذران زندگی است و راه امرار معاش من هم از این طریق است. مگر زندگی ما نباید بگذرد؟ اغلب کتابهایی را میآورم که برای مردم خواندنشان جالب باشد. خودم این کتابها را به مرور و هرکدام را از جاهای مختلف میخرم و برای فروش میآورم، هرچند این کتابها دیر به فروش میرسد ولی به این مساله هم آگاه هستم که این کالا کتاب است و نان یا سبزی نیست که مردم هر روز به آن نیاز داشته باشند. از طرفی دیگر، کتابهای دستدوم نیز در این کتابها وجود دارد که فروش دوباره با قیمت پایینتر موجب میشود کسانی که توانایی خرید کتاب نو با توجه به این اوضاع گرانی کتاب را ندارند، بتوانند بدین وسیله، کتاب موردنظر خود را تهیه کنند.
البته اخیرا مشکلات زیاد شده است. هر لحظه ممکن است بریزند و بساط کتاب را جمع کنند.
وقتی اسم دستفروش میآید، انگار مرتکب جرمی غیرقابل بخشش شدهایم. بارها دیده شده ماموران نیروی انتظامی به بهانه جمعآوری معتادان، بساط ما را هم جمع میکنند. حتی ماموران سدمعبر شهرداری برای اشاعه فرهنگ خیلی به کتابفروشان کمک میکنند اما ماموران نیروی انتظامی به تازگی چندینبار کتابها را جمع کردهاند.
نگاه 3
نمایشگاه دائمی دستفروشی کتاب در خیابان انقلاب
مینا عالیان ، کارشناس ارشد کتابداری- مدرس دانشگاه
این روزها کتابفروشیها برای مردم تبدیل به محلی وحشتناک شده است که توانایی ورود به آن را از آنها گرفته است. مردم تصور میکنند در کتاب فروشیها همهچیز گران است و در عوض از بساط دستفروشها میتوانند نسخههای بدون سانسور و ارزانتر کتابهایی را که میخواهند، تهیه کنند. در حال حاضر باید بگویم که دستفروشان کتاب در تمام شهر وجود دارند. البته که کتابخوانی و خرید کتاب جایگاه ویژه و باارزشی دارد و برای ترویج کتابخوانی باید دست به اقدامات جدی زد اما دستفروشی کتاب باید جدی گرفته شود چراکه در میان این کتابها، کتابهای غیرمجاز و غیرقانونی هم ممکن است به فروش برسد.
این در حالیست که با قدم زدن در خیابان انقلاب میبینیم که نمایشگاهی دائمی در این خیابان به راه افتاده که البته داستان آن متفاوت است و قانون خاصی ندارد. متاسفانه به جرات میتوان گفت که این روزها با وجود تورم، قشر متوسط جامعه که قشر کتابخوان نیز هستند، درگیر مشکلات معیشتیاند و نخستین حذف سبد خانواده، شامل کتاب شده است. از طرفی دیگر، ابزارهای مدرن مانند ماهواره و اینترنت باعث رکود و حذف کتابخوانی شده است. عدهای خاص اما هنوز به دنبال کتاب و کتابخوانی و کتابهای ارزشمند در بازارهای قاچاق کتاب و نشر افست هستند.