به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، از سوی دیگر کاهش تقاضای خرید این محصولات در فصول سرد سال در شرایطی موجب تشدید رکود بازار شده است که با اجرای شیوه نامه جدید عرضه فولاد از 2 هفته پیش، آرامش نسبی در بازار محصولات فولادی شکل گرفته است. اما فعالان صنفی تأثیر مثبت اجرای این شیوه نامه بر بازار را مقطعی و کوتاه‌مدت دانسته و تأکید می‌کنند که در این شیوه نامه نیز از ظرفیت‌های تشکل‌های صنفی برای توزیع و نظارت بر بازار محصولات فولادی استفاده نشده و اکنون برخی شرکت‌های ناشناخته با خرید این محصولات از بورس یا کارخانه‌های بزرگ به قیمت‌سازی در بازار آزاد مشغول هستند.
نبض گرانی محصولات فولادی، کندتر شد
گزارش میدانی از وضعیت قیمت و عرضه انواع محصولات فولادی در روزهای پایانی هفته گذشته حاکی از تثبیت یا کاهش قیمت اغلب این محصولات است. در واقع افت شدید تقاضا در بازار محصولات فولادی موجب شد تا در شرایطی که برخی شرکت‌های واسطه عرضه‌کننده این محصولات در برابر ریزش قیمت‌ها در بازار خودداری می‌کنند، رکود حاکم بر بازار نیز به عاملی برای مقاومت بازار برای افزایش قیمت این محصولات تبدیل شده است.
با این روند چهارشنبه هفته گذشته، میانگین قیمت انواع پروفیل در بازار آزاد کاهش ۵۹ تومانی را تجربه کرد و نرخ انواع تیرآهن با ثبات نسبی مواجه بود. همچنین تقریبا همه تولیدکنندگان محصولات حوزه نبشی و ناودانی، نرخ محصولات خود نسبت به اواسط هفته گذشته را ثابت نگه داشته یا حتی کاهش 200تومانی نرخ پروفیل‌های پرمصرف را شاهد بودیم. گرچه قیمت هرکیلوگرم میلگرد آجدار 10در بازار آزاد به‌طور متوسط رشد محدود 11تومان و میلگرد ۱۴ آجدار افزایش 12تومان در هر کیلوگرم را تجربه کرد، اما قیمت انواع میلگرد در بازار ثابت ماند. این در حالی است که با وجود رقابت سنگین بر سر خرید مقاطع طویل فولادی در بورس کالا و افزایش قیمت میلگرد توسط برخی شرکت‌ها، روز چهارشنبه هفته گذشته بیشتر شرکت‌های تولید‌کننده میلگرد آجدار، ترجیح داده‌اند تا قیمت محصولات خود را ثابت اعلام کنند؛ در واقع این روزها نبود تقاضای واقعی برای خرید مقاطع فولادی در بازار راکد، همچنان مهم‌ترین مانع افزایش قیمت و ثابت نسبی نرخ بیشتر مقاطع طویل و محصولات حوزه لوله و پروفیل در این بازار بود. با وجود این باید منتظر ماند و دید با توجه به رشد نرخ‌های جهانی و تشدید رقابت برای خرید برخی مقاطع فولادی به‌خصوص تیرآهن ذوبی در بورس کالا، روند تثبیت و سیر نزولی قیمت در بازار محصولات فولادی طی روزهای آینده نیز تداوم می‌یابد. فعالان بازار فولاد، نبود خریدار واقعی برای انواع محصولات فولادی را با توجه به قیمت‌های بالای قبلی ازجمله دلایل مقاومت بازار در مقابل افزایش بیشتر قیمت این محصولات با وجود افزایش قیمت مقاطع فولادی در بورس کالا می‌دانند.
رکود ساخت‌وساز مسکن و توقف اغلب طر‌ح‌های عمرانی دستگاه‌های اجرایی و عدم امکان دپو و ذخیره‌سازی این محصولات موجب شده تا تقاضای خرید انواع محصولات فولادی در شرایط نابسامان اقتصادی و تعطیلی و رکود کرونایی کسب و کارهای مرتبط کاهش یافته و توجیهی برای افزایش قیمت مقاطع طویل فولادی وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی فروش محصولات انبارشده از هفته‌های گذشته برای آهن‌فروشان نیز توجیه دارد. این در حالی است که در روز چهارشنبه هفته گذشته میانگین قیمت پیشنهادی تیرآهن به حدود 12هزار و 800و نرخ پیشنهادی انواع میلگرد به حدود 11هزار و 500تومان رسید که باید در بازار آزاد متوسط نرخ هر کیلوگرم میلگرد 14آجدار را به 12هزار و نرخ تیرآهن 14را به 12هزار و 700تومان می‌رساند.
متعادل شدن قیمت‌ها با تأمین نیاز صنایع
ابلاغ شیوه‌نامه ساماندهی بازار فولاد با هدف عدالت در توزیع مواداولیه و بهبود وضعیت تولید در زنجیره تولیدات صنعتی ازجمله صنایع فلزی صورت گرفته است. علیرضا رزم‌حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه پس از اجرای شیوه‌نامه فولاد، از 2 هفته پیش تاکنون قیمت فولاد و محصولات فولادی در کشور متعادل می‌شود، گفت: سیاست کلی وزارتخانه و دولت این است که محصولات فولادی به‌طور کامل در بورس عرضه شود و از آنجایی که با مازاد تولید در کشور مواجه هستیم، قیمت‌ها به‌تدریج متعادل خواهد شد. همچنین با اجرای این شیوه نامه، مدیرکل دفتر صنایع برق، فلزی و لوازم خانگی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز از کاهش قیمت لوازم خانگی با عرضه اختصاصی ورق‌های فولادی به تولیدکنندگان این محصولات خبر داد و گفت: انتظار داریم تا با این اقدام در زمینه کاهش قیمت لوازم خانگی در کشور تا پایان سال‌جاری گام‌های اساسی برداریم.
کیوان گردان، افزود: همه مسیرهای منتهی به فروش ورق‌های فولادی در بازار سیاه بسته شده و عرضه اختصاصی ورق‌های فولادی به تولیدکنندگان لوازم خانگی در کشور از همین هفته آغاز می‌شود. به گفته او، در این شیوه جدید عرضه اختصاصی ورق‌های فولادی به تولیدکنندگان لوازم خانگی همانند خودروسازان ادامه خواهد داشت و تمام تولیدکنندگانی که پروانه بهره‌برداری دارند، می‌توانند با استفاده از این فرصت ورق‌های فولادی مورد نیاز خود را خریداری کنند. عرضه اختصاصی ورق‌های فولادی همچنین به کاهش قیمت ورق نیز کمک خواهد کرد. گردان گفت: تا پیش از این تولیدکنندگان نمی‌توانستند کمتر از 100تن فولاد را در بورس خریداری کنند، اما در شیوه نامه جدید تولیدکنندگان لوازم خانگی می‌توانند با حجم کمتری از بورس، ورق‌های فولادی مورد نیاز خود را خریداری کنند.
تأثیر مقطعی شیوه‌نامه فولادی
رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد در مورد تأثیر شیوه‌نامه فولادی بر بازار این محصولات، گفت: گرچه شیوه‌نامه فولادی تأثیر مثبتی بر بازار داشته و موجب آرامش و کنترل بازار شده است، اما این تأثیر کوتاه‌مدت و مقطعی خواهد بود و به مرور زمان بازار تغییر جهت می‌دهد. حمیدرضا رستگاری‌پور، با انتقاد از نحوه تدوین این شیوه‌نامه افزود: باید تصمیماتی که برای ساماندهی بازار گرفته می‌شود مبنای علمی و صحیح داشته باشد؛ چرا که هدف اصلی کمک به تثبیت قیمت‌ها در بازار محصولات فولادی و انتفاع مصرف‌کنندگان واقعی است. اما متأسفانه سیاستگذاران در تدوین این شیوه‌نامه نظام توزیع را نادیده گرفته و اشکال اصلی آن بی‌توجهی به مجرای اصلی توزیع و نظارت بر بازار است؛ با این روند افراد حوزه‌های دیگر در نظام توزیع محصولات فولادی دخالت کرده و حتی در جلسات تصمیم‌گیری در مورد این شیوه‌نامه به اتحادیه اطلاعی نداده‌اند.
به‌گفته رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد مشخص نیست متولیان تنظیم بازار قصد دارند تا با ایجاد سیستم توزیع جدید برای محصولات فولادی، موازی کاری کنند؛ چرا که مشخص نیست در این شیوه‌نامه باید چه کسانی، به چه شیوه و با چه سودی محصولات فولادی را توزیع کنند. چند هزار واحد صنفی توزیع آهن و فولاد در سطح کشور نمی‌دانند که چرا در تدوین این شیوه‌نامه چه دولت و چه مجلس، توزیع‌کنندگان حضور نداشته‌اند؛ این در حالی است که برای ساماندهی بازار این محصولات باید حوزه توزیع محور باشد و اگر رانت و فسادی اتفاق بیفتد نیز در حوزه توزیع خواهد بود و توزیع مناسب منجر خواهد شد تا قیمت‌های واقعی در نظام عرضه و تقاضا کشف شود. هدف این شیوه‌نامه شکل‌گیری انضباط در بازار محصولات فولادی است، اما درصورتی که این ضعف‌ها برطرف نشود، در آینده بازار به هم ریخته و از محل این نابسامانی، سودجویان چندین هزار میلیارد تومان منتفع خواهند شد.
ورود شرکت‌های بی‌نام و نشان به توزیع فولاد
رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد با اشاره به اینکه باید در تصمیم‌گیری‌های تنظیم بازار، همه حلقه‌های مؤثر در زنجیره فولاد حضور داشته باشند، اما در این شیوه‌نامه توزیع‌کنندگان واقعی دیده نشده و اتحادیه نیز نمی‌تواند نظارت و کنترلی بر بازار این محصولات داشته باشد، گفت: حتی در مکاتبه با مجلس نیز به این موضوع اشاره کردیم با این تصمیم عملا چند هزار واحد توزیعی را کنار گذاشته و کارخانه‌ها و برخی شرکت‌ها که هیچ‌کس نام و نشان آنها را نمی‌داند را متولی توزیع محصولات فولادی کرده‌اند.
به گفته رستگاری پور، اکنون کارخانه‌ها محصولات را در بورس یا از طریق برخی شرکت‌های فروش عرضه می‌کنند؛ این در حالی است که حتی بورس هم به‌طور غیرمستقیم در نظام توزیع دخالت کرده و مشخص نیست چه کسانی باید محصولات فولادی را از بورس خریداری و به چه کسانی و با چه قیمتی عرضه کنند. معلوم نیست که شناسنامه توزیع در کجای این دستورالعمل قرار گرفته و تا وقتی که بر تولید، توزیع، قیمت‌گذاری و صادرات این محصولات نظارتی وجود نداشته باشد و قیمت تولید داخلی به نرخ ارز گره بخورد، بازار شاهد آشفتگی خواهد بود. او، افزود: اکنون شرکت‌های قدرتمند اما بی‌نام و نشان بدون مجوز در حوزه توزیع دخالت کرده و با خرید محصولات فولادی در بورس این اقلام را در بازار آزاد به نرخ دلخواه عرضه کرده و قیمت‌سازی می‌کنند. این شرکت‌ها حتی هیچ مجوزی از اتحادیه دریافت نکرده، با واسطه‌گری این محصولات را به هر قیمتی که بخواهند به فروش رسانده و به هیچ‌کس پاسخگو نیستند. رستگاری پور، افزود: حتی اتحادیه نیز این شرکت‌ها را نمی‌شناسد. گرچه بورس نمی‌تواند، محصولات فولادی را به خریداران نفروشد، اما مشخص نیست که این شرکت‌ها که با ایجاد کمبود و تقاضای کاذب در بازار به افزایش قیمت‌ها دامن زده و با نرخ‌گذاری غیرمتعارف و عرضه چند نرخی تمام محصولات فولادی از سنگ آهن گرفته تا ورق میلگرد، تیرآهن و... به سودهای کلانی دست می‌یابند، به چه‌کسی پاسخگو هستند. او، گفت: مشخص نیست این شرکت‌ها به کجا وابسته هستند و بورس هم آمار نمی‌دهد که چه کسانی به حوزه خرید محصولات فولادی ورود کرده، چه مقدار محصول خریداری و به چه قیمتی به مشتریان فروخته‌اند. همچنین کارخانه‌هایی که سهمیه می‌فروشند نیز اطلاعات میزان و قیمت فروش و خریداران محصولات را نمی‌دهند. این شرکت‌ها مثلا در شرایطی که نباید قیمت تمام‌شده هرکیلوگرم ورق بیش از 10هزار تومان باشد، این محصول را از بورس خریداری و در بازار آزاد به نرخ 20هزار تومان می‌فروشند.
رکود، سد راه افزایش قیمت‌ها
رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد با بیان اینکه طبق روال هر ساله در فصول پاییز، زمستان و حتی بهار مصرف آهن و محصولات فولادی به‌شدت کاهش یافته و بازار این محصولات به‌دلیل شرایط جوی با کسادی مواجه می‌شود، گفت: با توجه به اینکه محصولات فولادی قابل دپو نیست و زنگ می‌زند، عرضه‌کنندگان ناچار به فروش محصولات هستند، اما کسادی بازار مانع از افزایش قیمت این محصولات می‌شود. رستگاری پور در مورد تأثیر عرضه ورق فولادی به برخی صنایع بر کاهش قیمت و ارزانی محصولات نهایی، گفت: عرضه ورق فولادی ارزان قیمت به لوازم خانگی موجب تداوم رویه کنونی خواهد شد که مثلا یک تولید‌کننده با مصرف سالانه 100تن ورق، سهمیه 1000هزار تنی را با نرخ پایین از فولاد مبارکه یا بورس دریافت کرده و بقیه این کالا را از طریق واسطه‌ها و قیمت‌های بالاتر در بازار آزاد عرضه می‌کند. او، افزود: سود اصلی اینگونه تولیدکنندگان از محل فروش ورق و سایر محصولات فولادی با قیمت بالاتر در بازار آزاد تامین می‌شود. برای ارائه سهمیه مذکور نیز باید مسیر توزیع از اتحادیه باشد و مشخص شود که دقیقا به چه تولیدکنندگانی مطابق با نیاز واقعی آنها و چه میزان ورق سهمیه داده و بر روند مصرف آن با تولید محصول نهایی نیز نظارت شود.
