اقتصاد آنلاین – اکرم شعبانی؛ مساله قیمت گذاری ورق فولادی در بازار آزاد و فاصله قیمتی میان عرضه در بورس و بازار که فشار قیمتی را به مصرف کننده نهایی وارد میکند پیش از این هم بارها مورد بررسی قرار گرفته است، اگرچه یکی از اصلیترین راهکارهای حل مشکل قیمتگذاری افسارگسیخته ورق عرضه تولیدات همه شرکتهای تولیدکننده در زنجیره ی فولاد در بورس کالا عنوان شده اما در این میان سوالی که مطرح میشود در راستای نظارت بر نهادهای تعیین قیمت است، آیا راهی برای کنترل نهادهای تعیین کننده قیمت ورق فولادی وجود دارد؟ آیا این نهادها قابل شناسایی هستند؟
چندی پیش یکی از خریداران ورق فولادی درباره فروش ورق فولادی دریافت شده بر اساس سهمیه بهین یاب و با قیمت منطقی بورس کالا در بازار آزاد در گفتوگویی با اقتصادآنلاین توضیح داد: این امر در نگاه نخست امری قانونی نیست اما در این میان مراکزی با عنوان مراکز خدماتی فولاد مبارکه به منظور دریافت سهمیه با قیمت واقعی در بورس کالا و عرضه مقادیر دریافت شده در بازار آزاد برای تولیدکنندگان کوچک و با نیاز محدود وجود دارند که میتوانند به صورت قانونی ورقهای دریافت شده در بورس را بفروشند. در واقع به اذعان فعالان بازار فولاد، در هر استان کشور، فولاد مبارکه اصفهان دارای مراکز خدماتی است که امر تامین ورق مورد نیاز واحدهای کوچک تولیدی بر عهده آنهاست درست مثل نمایندگیهای ایران خودرو در استانها و شهرهای مختلف.
وی با بیان اینکه کاربرد مراکز خدماتی چیست؟ عنوان کرد: این مراکز اساسا برای تامین مواد اولیه کارگاههای کوچک در نظر گرفته شدهاند؛ با توجه به اینکه حداقل سفارش در بورس کالا باید ۱۱۰ تن در ماه باشد، ممکن است کارگاه کوچکی در مجموع ۲۰ تن تولید در ماه داشته باشد و یا ممکن است ۲۰۰ تن تولید داشته باشد اما از سایز خاصی از ورق بیش از ۳۰ تن نیاز نداشته باشد که امکان دریافت این سایز به خصوص ورق از بورس کالا وجود ندارد. طبیعتا فولاد مبارکه برای حل مشکل این کارگاهها، مراکزی با عنوان نمایندگی ایجاد کرده است.
طهمورث جوانبخت معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه درباره مراکز خدماتی مبارکه گفت: این مراکز به صورت مستقیم توسط دو شرکت تابعه مبارکه، فولاد متیل و آتیه فولاد تحت نظارت قرار دارند و تعداد محدودی توسط مالک خصوصی اداره میشوند.
وی درباره ضرورت راهاندازی این مراکز توضیح داد: فلسفه مراکز خدماتی از ابتدا برای توزیع محصولات فولادی بین صنایع کوچکی است که نیاز آن ها کمتر از مقداری است که امکان ثبت سفارش برای تولید در فولاد مبارکه دارد و مانند شرکتهای بزرگ نمی توانند در بورس خریداری کنند؛ زمانی که معاملات بورس به صورت مچینگ انجام میشد، بر اساس الزامات تولیددر فولاد مبارکه و برای تأمین حداکثری نیاز مصرف کنندگان کشور به مشتریانی که بیش از 1000 تن در سال ظرفیت واقعی تولید داشتند، کد داده میشد و به مشتریانی با ظرفیت تولید کمتر کد مشتری تعلق نمی گرفت در نتیجه نیاز به مراکز خدماتی احساس میشد تا این دسته از مشتریان را تأمین نمایند بنابر این قاعدتاً خرده فروشی دارند و فلسفه اصلی تشکیل مراکز خدماتی فولاد مبارکه ایجاد مراکزی برای تامین خریداران جزء مبارکه بوده است. مراکز خدماتی مبارکه به مرور زمان ظرف 25 سال گذشته در همه استانها ایجاد شده و درحال حاضر در تمام استانهای کشور حداقل یک مرکز خدماتی فعال وجوددارد.
سود منطقی
در این رابطه یکی از خریداران ورق فولادی در گفتوگو با اقتصادآنلاین با اشاره به اینکه گاهی به دلیل عدم کاربردی بودن سایز ورقها و یا کیفیت درجه دو آنها، موجودیهای انبار به قیمت پایینتر به فروش میرسد، عنوان کرد: اولین خریدارانی که سفارش آنها دریافت میشود مراکز خدماتی مبارکه هستند. هنوز هم در درجه اول این ورقها را از مراکز خدماتی مبارکه میتوان دریافت کرد که ۳ تا ۴ درصد قیمت آن پایینتر است، یا ممکن است قیمت پایینتر نباشد اما تحویل خیلی فوری است.
وی افزود: تا یک سال پیش خریدار برای خرید از فولاد مبارکه نیاز به گشایش السی داشت که تقریبا یک تا یک و نیم درصد برای هر ماه سود دریافت میکرد به این مفهوم که خریدار بار را همان زمان تحویل میگرفت و دو ماه بعد پول پرداخت میشد. در واقع یک دریافت سود منطقی که افزایش قیمتهای مراکز خدماتی فولادمبارکه هم میتواند بر همان مبنا محاسبه شود، الان هم منطقی این است که یک و نیم تا دو درصد بهره بانکی دریافت کنند و یا این سود را دو برابر کرده و چهار درصد سود دریافت کنند که در دو ماه ۸ درصد سود میشود، درصدی که مبنای منطقی افزایش قیمت میان بورس کالا و بازار آزاد است.
معاون فروش و بازاریابی مبارکه اصفهان درباره سود مراکز خدماتی مبارکه توضیح داد: این شرکتها باید با ارائه خدمات مورد نیاز مشتری محصول را به فروش رساند و هزینه های مربوط به شرکت نیز وجود دارد که شامل هزینه های مالی، حقوق و دست مزد کارکنان ، استهلاک تجهیزات و .. می باشد. وی همچنین با بیان اینکه بر اساس صورتهای مالی حسابرسی شده در مراکز خدماتی زمانی که کالایی از مبارکه خریداری میشود هزینههایی به آن افزوده میشود، تصریح کرد: بر این اساس، هزینه حمل (۲.۵ درصد)، هزینههای مالی و خرید السی (۲.۵ درصد)، هزینه عمومی اداری و فروش برای حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر کارمند (۳ تا ۵ درصد)، هزینه خواب سرمایه به مفهوم عدم فروش کالای ضایعاتی که در طولانی مدت امکان فروش آن هست (۴ تا ۵ درصد) در مجموع ۱۳ درصد قیمت بهای تمام شده کالای ساخته شدهای است که به دست این مراکز میرسد.
سازمان حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان در سال 89 دستور العملی با عنوان ضوابط قیمت گذاری کالای تولید داخل ابلاغ کرده است. در این ابلاغیه همه هزینهها ذکرشده و در نهایت گفته شده است که سود یک کالای تولیدی ۱۷ درصد بهای تمام شده کالای ساخته شده است که هیات تعیین و تثبیت قیمتها میتواند این سود را ۳ درصد کاهش یا افزایش دهد. پس بر اساس این دستورالعمل مراکز خدماتی میتوانند ۱۷ درصد سود روی این کالاها و بهای تمام شده دریافت کنند که در مجموع مجاز به افزایش ۳۰ درصدی قیمت هستند. که این افزایش قیمت در مراکز خدماتی بسیار کمتر است و نگاهی به صورتهای مالی مراکز فولاد مبارکه بیانگر آن است که متوسط حاشیه سود آنها قبل از پرداخت مالیات کمتر از 10 درصد در سال گذشته بوده است.
همخوانی با قیمت جهانی و قیمت سازی
فعال فولادی در رابطه با قیمت میلگرد در ایران و مقایسه آن با قیمت جهانی گفت: قیمت داخلی ما با قیمت جهانی همخوانی دارد، در ترکیه هم میلگرد تقریبا با همین قیمت فروخته میشود اما نکته آنجاست که ورق در ترکیه با قیمتی بسیار ارزانتر به فروش میرسد. اینگونه که به نظر میرسد مراکز خدماتی در تعیین قیمت ورق بسیار نقش دارند.
وی افزود: قیمت ورق روغنی در ایران ۷۷۰ دلار در مقابل ۵۵۰ دلار قیمت جهانی است، در چنین شرایطی حقیقتا صرفه واردات بیش از خرید داخل است. ریشه قیمت گذاری بسیاری از آهن آلات همین مراکز خدماتی هستند که روزانه اعلام قیمت میکنند و اصلا تنها جایی هستند که رسما اجازه فروش ورق دارد.
اما معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه در این باره توضیح میدهد: نظارت اصلی ما بر روی مراکز خدماتی از جهت تخصیص میزان سهمیه است و بر اساس تجربه ۲۵ ساله فولاد مبارکه تخصیص سهمیه این مراکز انجام میشود؛ یعنی در هر استان مشخص است که چه تعداد تولید کننده کوچک فعال می باشند و تناژ مصرف تقریبی آنها نیز مشخص است . به طور کلی کمتر از ۱۰ درصد (به طور مشخصتر حدود ۷ تا ۸ درصد) از محصولات ما که تقریبا همه آن محصولات جدا شده از سفارشات مشتریان اصلی بدلایل کیفی، ابعادی و غیره (محصولات انباری)می باشد به این مراکز خدماتی تخصیص مییابد که معادل ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن در طول سال میشود. اگر چه ممکن است این محصولات انباری را به بعضی از مشتریان غیر حساس هم تخصیص بدهیم .
جوانبخت تصریح کرد: از ۷ میلیون تن محصولی که فولاد مبارکه اصفهان در سال گذشته تولید کرد، نزدیک به ۵۰۰ هزار تن محصول به این مراکز اختصاص یافت. آیا با این حجم محصول که کمتر از ۱۰ درصد است، میتوان گفت این مراکز قیمت سازی میکنند؟ واقعیت این است که با ۷ تا ۸ درصد کالای انباری امکان مدیریت بازار و قیمت سازی برای بیش از 90 درصد کالاوجود ندارد در جلسات وزارتخانه از ما خواسته شده با تغییر سازوکارها و بعضا سختگیری بیشتر و نظارت دقیقتر این مراکز را تحت کنترل داشته باشیم. و بر شیوه قیمت گذاری در این مراکز نیز کنترل بیشتری داشته باشیم و لی همه قبول دارند که برای تامین نیاز شرکتهای تولید کوچک بهترین راهکار وجود مراکز خدماتی است که با ارائه خدمات مورد نیاز و خرده فروشی نیاز این کارگاها را تامین می کنند.در حال حاضر ما با همکاری سازمانهای مربوط در حال تهیه یک دستور العمل جامع برای مدیریت موثرتر تامین نیاز شرکت های کوچک از طریق مراکز خدماتی می باشیم
چه کسانی خریدارن عمده محصولات فولاد مبارکه هستند؟
طهمورث جوانبخت معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه در رابطه با تامین ورق مورد نیاز تولیدکنندگان لوله و پروفیل توضیح داد: گفته شده است صنایع تولید کننده لوله و پروفیل فولادی تنها ۱۰ درصد از مواد اولیه مورد نیاز خود را از مبارکه دریافت میکند و ناچارند مابقی نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کند؛ نکته این است که غیر از فولادمبارکه در ایران فقط فولاد اهواز و گیلان ورق گرم تولید میکنند که در مجموع تولید آنها ۷۰۰ هزار تن ورق است، در شرایطی که بر اساس آمار اعلام شده از سوی سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل، در ایران سالانه حدود ۱.۵ تا ۲ میلیون تن لوله و پروفیل تولید میشود و سوال این است که اگر فقط ۱۰ درصد از مواد اولیه را از مبارکه دریافت میکنند، مابقی نیاز خود را چگونه تامین میکنند؟ به طور قطع و بر اساس میزان محصولات تحویل شده به این صنایع نزدیک به ۷5 درصد از مواد اولیه مورد نیاز لوله و پروفیل از فولاد مبارکه تامین میشود. صنعت لوله و پروفیل سال گذشته ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن ورق گرم از ما دریافت کرده است که بیش از ۳۴ درصد از ورق تولیدی فولاد مبارکه بوده و سال 97،یک میلیون و ۷۰۰ هزار تن بوده است.
فعال فولادی درباره ایجاد آرامش در بازار ورق فولادی عنوان کرد: برای از بین بردن التهاب بازار ورق یک راهکار کلی بیشتر وجود ندارد که به نظر میآید قرار است به سمت همان راهکار حرکت کنیم و آن هم عرضه اسلب در بورس است. به طوری که عرضه خارج از بورس نداشته باشیم در نتیجه خریدار اسلب هم محصولات تولیدی خود را به بورس عرضه میکند و این موجب کمتر شدن فاصله قیمتی خواهد شد.
وی افزود: لوازم خانگی که ما مصرف میکنیم تماما از ورق روغنی ساخته میشود و این افزایش قیمتها مستقیما بر روی قیمت لوازم خانگی تاثیرگذار است. قیمتها حتما باید سقف داشته باشد. بهترین راه عرضه مواد اولیه ورق در بورس است که همه تولیدکنندگان در بورس مشخص شوند که با چه قیمتی مواد اولیه خریداری میکنند و در نهایت متناسب با همان قیمت همه در بورس عرضه کنند و عرضه در بورس فقط محدود به فولاد مبارکه نباشد.
وی در پایان تاکید کرد: برای عرضه هر چه بیشتر که مدام از سوی مسئولان به عنوان راهکاری برای ایجاد آرامش در بازار یاد میشود لازم است که فولاد اکسین، فولاد اهواز و فولاد گیلان که تولیدکننده ورق هستند، محصولات خود را برای بهبود بخشیدن به شرایط در بورس عرضه کنند چرا که این تولیدکنندگان اسلب را به قیمت ۶ هزار و خردهای خریداری میکنند اما ورق را بیش از ده هزار تومان در بازار آزاد میفروشند.